Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.2009, Blaðsíða 12

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 2. tbl. 85. árg. 20098
Haustið 2007 var svo enn lagt land undir
fót til að fylgjast með nýjungum og skerpa
á ýmsum þáttum meðferðarinnar. Í þetta
sinn var ferðinni heitið til Danmerkur
í höfuðstöðvar upphafsmannsins,
dr. Kehlets, á Hvidovre­sjúkrahúsinu í
Kaupmannahöfn. Þetta teljum við hafa átt
stóran þátt í að auka skilning og þekkingu
á grundvallarþáttum meðferðarinnar og
það var tvímælalaust mikilvægt að svo
margir fengu fræðslu á þennan hátt.
Framkvæmd flýtibatameðferðar
Flýtibatameðferðin á 12G hefur þróast á
þeim árum sem liðin eru frá því að byrjað
var. Hér er lýst því ferli sem unnið var
eftir 2008.
Undirbúningur fyrir aðgerð hefst með því að
hjúkrunarfræðingur á skurðlækningadeild
hringir heim til sjúklings, lætur hann vita um
aðgerðardag og tíma í innskriftarmiðstöð.
Sami hjúkrunarfræðingur sendir í
pósti fræðsluefni um undirbúning fyrir
aðgerð, aðgerðina sjálfa og meðferð eftir
aðgerð. Í innskriftarmiðstöð nokkrum
dögum síðar hittir sjúklingur skurðlækni,
sjúkraþjálfara og hjúkrunarfræðing
sem aflar upplýsinga hjá sjúklingi.
Allar rannsóknir, sem þarf að gera fyrir
aðgerðina, eru gerðar þennan dag. Að
þessu loknu er sjúklingi vísað í móttöku á
12G þar sem hjúkrunarfræðingur fræðir
hann og sýnir deildina. Kvöldið fyrir
aðgerð kemur hann svo aftur á deildina,
fær blóðþynningarsprautu og þrjá
kolvetnisdrykki sem hann á að drekka
fyrir miðnætti og á að vera fastandi eftir
það. Þeir sem gangast undir aðgerð á
vinstri ristli og bugaristli fá úthreinsivökva
(klysma). Sjúklingur fer heim og kemur
aftur að morgni aðgerðardags.
Í aðgerðinni sjálfri er lögð áhersla á
góða utanbastdeyfingu og notað sem
minnst af lyfjum sem gætu leitt til þess
að sjúklingurinn verði þreyttur og sljór
eftir aðgerðina. Reynt er að takmarka
vökvagjöf og gefið hátt hlutfall súrefnis.
Eftir aðgerð er unnið eftir meðferðaráætlun
eins og fram kemur í töflu 2.
Á Landspítala þurfti að víkja frá nokkrum
atriðum sem tilheyra flýtibatameðferð eins
og hún var framkvæmd í Danmörku (Kehlet
og Mogensen, 1999). Helstu breytingar
voru þær að þeir sem gangast undir aðgerð
á vinstri ristli og bugaristli fá úthreinsun.
Einnig eru notuð önnur verkjalyf og önnur
lyf til að flýta hægðalosun en Kehlet gerði
ráð fyrir. Kehlet gerði ráð fyrir föstu í
fjóra tíma en hér er fastað frá miðnætti
og sjúklingar drekka næringardrykki í
samræmi við það.
Rannsókn á líðan í legu og eftir
útskrift
Frá upphafi var gert ráð fyrir að gera
rannsókn þar sem fylgst var með líðan
sjúklinga sem fóru í flýtibatameðferð, bæði
á deildinni og heima við eftir útskrift. Tryggvi
B. Stefánsson hafði fengið leyfi til að nota
rannsóknargögn frá Svíþjóð sem voru
þýdd og staðfærð. Í athugun voru ýmsir
þættir eftir aðgerð, líðan sjúklinga í legu
og eftir útskrift. Markmið rannsóknarinnar
var að meta líðan og endurbata sjúklinga
sem gengust undir flýtibatameðferð á
deild 12G og bera saman við niðurstöður
rannsókna frá Danmörku og Svíþjóð
(Kehlet og Mogensen, 1999; Smedh o.fl.,
2001).
Hreyfing strax að lokinni
aðgerð er mikilvæg til
að koma í veg fyrir ýmsa
fylgikvilla.