Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.2009, Blaðsíða 14

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 2. tbl. 85. árg. 200910
aðeins á fótum í eina klukkustund eða
minna. Á 2. degi voru margir sjúklingar á
fótum í 2 eða 3 klukkustundir en aðeins
fimm sjúklingar voru á fótum í 4 eða
5 klukkustundir. Samkvæmt skráningu
var hreyfing sjúklinganna í rannsókninni
mun minni en í rannsókn Kehlet og
Mogensen (1999) en í þeirri rannsókn
hreyfðu sjúklingar sig að meðaltali í
5 klukkustundir á 2. degi eftir aðgerð
og 10 klukkustundir á 3. degi. Þegar
leitað er leiða til að auka hreyfingu þarf
að gæta vel að hvatningu, aðstöðu
og verkjameðferð. Aukið vinnuframlag
þeirra sem sjá um að aðstoða sjúklinga
myndi eflaust skila sér í aukinni hreyfingu
sjúklinga. Niðurstöður sýna að sjúklingar
voru margir hverjir með utanbastdeyfingu
fram á 3. dag og það gæti bæði hvatt
og hindrað hreyfingu. Hvatinn gæti
verið í góðri verkjastillingu en hindrunin
í að þurfa að vera með vökvastatíf á
ógreiðfærum göngum.
Ógleði var nokkuð algeng (hjá þriðjungi
sjúklinga á 3. degi eftir aðgerð) og hefur
líklega dregið mjög úr næringu. Ekki gekk
sem skyldi að fylgja leiðbeiningum um
næringu sjúklinga í þessari rannsókn.
Fimm sjúklingar voru fastandi eftir aðgerð
en flestir hinna neyttu einhverrar fæðu
á fyrstu 3 dögunum eftir aðgerð. Flestir
sjúklinganna höfðu losnað við vind á
3. degi en aðeins 22 höfðu losnað við
hægðir á fyrstu 3 dögunum eftir aðgerð.
Hugsanlega hefur það einhver áhrif á
tíðni ógleði en einnig getur ógleði og
lítil næring haft áhrif á hægðir. Styttri
fasta fyrir aðgerð gæti dregið úr ógleði
og bætt næringarástand. Eins hafa fyrri
rannsóknir sýnt að hátt hlutfall súrefnis
í innöndun í svæfingu getur dregið úr
ógleði (Zargar­Shoshtari og Hill, 2008).
Auka þarf framboð á fljótandi fæði sem
sjúklingar hafa frjálsan aðgang að til að
hvetja þá til að borða.
Þrír sjúklingar voru greindir með fylgikvilla.
Einn sjúklingur fékk lungnabólgu (78 ára),
einn fékk þvagfærasýkingu (57 ára) og
einn fékk hjartabilun (71 árs). Enginn
sjúklingur fékk fylgikvilla vegna leka
á samskeytum né opnun á kviðvegg.
Enginn fékk blóðtappa, hjartaáfall eða
blóðrek til lungna.
Daginn eftir útskrift náðist í 32 sjúklinga
í símaviðtal. Af þeim leið 23 sjúklingum
vel en 9 sjúklingum fannst líðan sín ekki
viðunandi. 16 sjúklingar voru ekki með
verki en 16 höfðu verið með verki, þar af
8 sem mátu verstu verki sína meiri en 3 á
skalanum 0­10. Flestum (27) sjúklingum
gekk vel að hreyfa sig heima og nærast
en 5 gekk illa með hvort tveggja. 7
sjúklingar höfðu ekki haft hægðir en
þvaglát gengu vel hjá 30 sjúklingum.
5 sjúklingar sögðust hafa einkenni um
sýkingu í skurðsári.
Innleiðing flýtibatameðferðar hafði
áhrif á legutíma sjúklinga. Eins sýna
fáar endurinnlagnir og niður stöður
síma viðtala að meiri hluti sjúklinga telur
líðan sína viðunandi heima eftir útskrift.
Saman borið við niður stöður Kehlet og
Mogensen (1999) og nýrri rannsókna er
líklegt að hægt sé að ná betri árangri við
verkja stillingu sjúklinga, ógleði stillingu og
næringu og þar með útskrifa þá fyrr.
Lokaorð
Þetta verkefni hefur verið skemmtilegt en
líka krefjandi og margar vinnustundir liggja
að baki. Vinnan hefur verið fjölbreytt þar
sem um er að ræða breytingar á skipulagi,
samstarf við aðrar stéttir, samvinnu við
sjúklinga, mikla og stöðuga fræðslu og
heildræna meðferð. Allt þetta byggist á
faglegri þekkingu og styður símenntun.
Eins og Maessen og félagar (2007)
benda réttilega á krefst þessi meðferð
þjálfunar hjúkrunar fræðinga og sjúkraliða.
Teymisvinna er rauði þráðurinn í ferlinu
og nauðsyn á reglulegum fundum,
sérstaklega þegar nýtt starfsfólk kemur
til starfa. Til þess að vel takist til getur
verið nauðsynlegt að gera meiriháttar
breytingar á starfsháttum allrar
skurðdeildarinnar, sérstaklega hvað
varðar skipulag og fræðslu. Það sem
hefur reynst hvað erfiðast er að ná
fram breytingum á störfum annarra stétta
en hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða og
þá ekki síður að breyta umhverfi og
skipulagi á svona stórri stofnun eins og
Landspítalinn er. Til dæmis eru venjulegar
sjúkradeildir ekki hannaðar með tilliti til
þess að sjúklingar geti verið meira á
fótum en í rúminu og geti sjálfir náð í
drykki og borðað í borðstofu. Sumum
þáttum hefur ekki enn verið breytt í
samræmi við leiðbeiningar.
Um leið og breyting á skipulagi ber á
góma er nauðsynlegt að huga að þýðingu
þess fyrir hjúkrun. Svona breyting hefur
í för með sér mun fleiri hjúkrunarstundir
meðan sjúklingur er á deildinni þótt í
heild fækki hjúkrunarstundum af því að
sjúkrahúsvistin er styttri. Stöðugildum þarf
að breyta í samræmi við aukið vinnuálag.
Þegar við unnum skýrsluna um
rannsóknina kom oft fram í tali okkar á
milli löngun til að endurtaka rannsóknina
í þeirri vissu að ýmislegt hefði breyst í
meðferðinni á deildinni og starfið allt væri
komið í fastari skorður. Með tímanum
verður eins konar hugarfarsbreyting,
bæði hjá starfsfólki og sjúklingum. Sem
dæmi má nefna að í fyrstu sýndum við
sjúklingum „tillitssemi“ þegar þeir þjáðust
af ógleði og slappleika og treystu sér
ekki fram úr, „leyfðum þeim að liggja“, en
núna drífum við alla fram úr, sérstaklega
þá sem er óglatt og fullvissum þá um að
ógleðin lagist við það að hreyfa sig – og
það virkar þótt sumir eigi erfitt með að
trúa því í fyrstu.
Allar breytingar leiða til einhvers sem ekki
sást fyrir í upphafi eins og Gunnar Skúli
svæfingalæknir teymisins benti réttilega
á. Hann telur það blessun að forskrift
Tafla 3. Meðalfjöldi heildarlegudaga sjúklinga 80 ára eða yngri sem fóru í hægri ristilúrnám , vinstri ristilúrnám eða bugaristilúrnám.
Ár aðgerðar Meðaltal legudaga Miðgildi N Staðalfrávik
2003 11,67 9,5 39 6,776
2005 8,61 8,0 49 4,949