Jón á Bægisá - 01.02.2007, Page 11

Um skáldið W.H. Auden
sem hefur að geyma mörg frægustu þjóðfélagsádeilukvæði hans, sem gerðu
hann um skeið að eins konar forystuskáldi vinstrisinnaðra menntamanna
á Englandi. I bókinni kvað við nokkuð annan tón en í þeirri fyrstu, kvæð-
in voru auðskilin og gamansöm í tóni og form þeirra oftar en ekki sótt í al-
þýðukveðskap og dægurvísur. Bókina tileinkaði Auden þýsku leikkonunni
Eriku Mann, dóttur rithöfundarins fræga Thomasar Mann, en hana hafði
Auden gengið að eiga pro forma fyrr á árinu og aflað henni með því ensks
vegabréfs, enda mátti Mann-fjölskyldan þá sæta ofsóknum af hendi naz-
ista, svo sem kunnugt er. Meðan á Islandsför þeirra MacNeice stóð, hafði
brotist út borgarastyrjöld á Spáni sem mjög dró til sín athygli vinstrisinn-
aðra hugsjónamanna, er sumir hverjir blönduðust í sjálf hernaðarátökin,
oftar en ekki í einhvers konar rómantísku æði. Til Spánar fór og Wystan
Auden, snemma árs 1937, og útvarpaði þaðan fréttum af ofbeldi og harð-
ræði uppreisnarmanna en mun þó ekki hafa tekið virkan þátt í bardögum,
enda kvaðst hann síðar hafa veiklast þar í trúnni á hið sósíalíska stjórn-
arform. Arið eftir, 1938, ferðaðist hann með Isherwood um Kína og sótti
sér þar efni í kvæðaflokkinn „Sonnets from China“ sem birtist í sameigin-
legri ferðabók þeirra Isherwoods frá þeirri reisu. I upphafi árs 1939 fluttust
þeir kumpánar báðir búferlum til Bandaríkjanna, þar sem Auden öðlað-
ist fullan ríkisborgararétt árið 1946. Þótti þá mörgum vinstrimönnum á
Englandi sem hann hefði svikið málstaðinn með því að ganga höfuðvígi
hins kapítalíska þjóðskipulags á hönd, og mörgum aðdáendum ljóða hans
gramdist sú ákvörðun hans að yfirgefa, eða „flýja“ eins og sumum þótti,
sitt gamla föðurland þegar það stóð á barmi nýrrar styrjaldar við Þýska-
land. Varla hefur þó Auden með þessu gengið það eitt til að vilja skjóta
sér undan herþjónustu, enda var hann kallaður í her Bandaríkjamanna
undir stríðslok og sendur um skeið til Þýskalands að kanna þar sálræn
áhrif lofthernaðar á óbreytta borgara. Að hann hins vegar í hjarta sínu var
mótfallinn öllum stríðsrekstri og ofbeldi hvers konar getur enginn efast
um sem les hið magnaða kvæði hans „Skjöldur Akkilesar“ úr bókinni The
Shield ofAchilles (1955), sem af mörgum er talið einhver magnaðasta stríðs-
ádeila í kvæðisformi sem um getur.
Fljótlega eftir að Auden hafði tekið sér búsetu þar vestra, taka hin
þjóðfélagslegu efni og pólitísku álitamál, sem svo mjög höfðu sótt á hug
hans næstu árin á undan, að þoka æ meir úr kvæðagerð hans, enda var
honum þá orðið ljóst að skáldskapurinn fengi litlu áorkað í hugmynda-
fræðilegum efnum: „poetry makes nothing happen“ segir hann í minningar-
ljóðinu fræga um höfuðskáldið og átrúnaðargoð sitt, W.B. Yeats. A sama
tíma fara hins vegar trúarleg efni að sækja á hann í ríkum mæli og hann
gengst opinberlega ensku biskupakirkjunni á hönd. Næstu 15 árin hefur
hann með höndum kennslu við ýmsa háskóla vestan hafs, heldur fræðslu-
á .93e/ydiá - Hann gat ekki hætt að ri'ma
9