Jón á Bægisá - 01.02.2007, Qupperneq 108

SigurðurA. Magnússon
Þráttfyrir róttækar byltingarskoðanir í öndverðu hefur Auden alla tíð
verið meðvitaður um samhengi sögu og menningar og lagt ríka rækt við
andlega forfeður sína. Hefur hann ef satt skal segja búið sér til einskonar
persónulega ‘goðafræði’ þarsem hver þessara ‘forfeðra’ er tákn ákveðins
viðhorfs eða eiginleika. Meðal þeirra eru menn einsog Herman Melville,
Henry James, W.B. Yeats, Matthew Arnold, Voltaire, Sigmund Freud,
Ernst Toller og Edward Lehar. Hefur hann ort mörg stórbrotin kvæði um
þessa og aðra andlega forfeður. Rainer Maria Rilke hefur haft djúptæk
áhrif á skáldskap Audens, en grunntónninn í skáldskap hins austurríska
snillings er einmitt lofgerðin — zu preisen. Þá ber einnig að nefna norrænan
uppruna Audens, því hann gerir vart við sig í ýmsum stílbrögðum hans.
Hann hefur oft sótt innblástur í norrænan skáldskap og mörg ljóða hans
eru stuðluð að hætti hefbundinna íslenskra ljóða.
Sagt hefur verið um Auden að hann sé óstýrilátasta skáld sinnar kyn-
slóðar og má til sanns vegar færa. Hann er Próteifur, hinn síbreytilegi og
óútreiknanlegi íjöllistamaður sem kann öll hlutverk og þekkir öll gervi.
Hann hefur ásamt Spender veitt nýju lífi inní enska ljóðlist á svipaðan
hátt og þeir félagar Wordsworth og Coleridge gerðu í byrjun i9du aldar.
Og ekki hefur Auden einskorðað sig við ljóðlistina. Hann hefur samið
ferðabækur, leikrit, óperutexta og kvikmyndahandrit. Eitt merkasta verk
hans, The Age ofAnxiety, sem hlaut Pulitzer-verðlaunin 1948, hefur um
langt skeið verið einn vinsælasti ballettinn á leiksviðum í New York. Þessi
síðastnefndi ljóðabálkur er gott dæmi um stílleikni Audens. Hann er skrif-
aður á hversdagsmáli stríðsáranna, en hefur fastmótað form fornnorrænna
kvæða og er stuðlaður samkvæmt ströngustu reglum.
Auden er enn innanvið fimmtugt og á því að líkindum eftir að skila
mörgum nýjum stórvirkjum. Hann er einn þeirra skapenda sem látlaust
leita á ný mið, reyna nýjar leiðir, endurlífga og endurskapa. Hann hefur
fremur flestum nútímaskáldum gert ljóðlistina almenningseign ánþess þó
að slá nokkuð af ströngustu kröfum. Hefur honum í þeim efnum dugað
best lygileg fjölhæfni, óskorað vald á enskri tungu í öllum hennar sund-
urleitu myndum, leikandi fyndni og síðast en ekki síst skilningur og sam-
úð með öllu sem lifir og þjáist.
(New York 1955)
106
á . JO/ry/'-já — Ti'marit i>ýðenda nr. ii / 2007