Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2010, Blaðsíða 26

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 3. tbl. 86. árg. 201022
Í félagatalinu eru nú 85 karlmenn og
eru það um 2% af félagsmönnum. Í
Hjúkrunarkvennatalinu, en það var
gefið út 1969, voru karlmennirnir þrír.
Hjúkrunarfræðingatal kom út tíu árum
seinna og þá höfðu níu karlmenn
bæst við. Hér verður sagt frá nokkrum
karlmönnum í kvennastétt og velt upp
ýmsum spurningum. Af hverju eru
svo fáir karlmenn hjúkrunarfræðingar?
Er æskilegt að fjölga karlmönnum í
stéttinni?
Til forna var reyndar alvanalegt að
karlmenn störfuðu við það sem nú er
kallað hjúkrun. Hjá Rómverjum voru margir
starfsmenn sjúkrahúsa grískir þrælar og er
talið að flestir þeirra hafi verið karlmenn.
Á Indlandi var nokkrum öldum fyrir Krist
stofnaður fyrsti hjúkrunarskólinn sem vitað
er um. Einungis karlmenn máttu nema
Christer Magnusson, christer@hjukrun.is
KARLAR Í HJÚKRUN
Hjúkrunarstéttin er kvennastétt eins og allir vita. Þó eru til nokkrir karlkyns
hjúkrunarfræðingar. Forvitnilegt er að skoða hverjir þeir eru og hvað varð til
þess að þeir völdu að feta þessa óvenjulegu slóð. Í fyrra voru 50 ár síðan fyrstu
karlmennirnir útskrifuðust úr Hjúkrunarkvennaskóla Íslands og kominn tími til að
meta stöðuna hvert jafnvægi kynjanna er í þessari stétt.
þar því að karlmenn einir voru taldir
nógu hreinir til þess. Í árdaga kristni voru
stofnaðar klaustur reglur, meðal annars til
þess að sinna sjúkum, og talið sjálfsagt
að munkarnir stunduðu hjúkrun. Síðar
virðast nunnur hafa tekið við að veita
sjúkra hjálp og hefur hjúkrun verið vel
sinnt innan veggja klaustra í kaþólskum
löndum. Hafa Íslendingar notið góðs af
því alveg fram á 21. öld. Eftir siðaskiptin
og þegar klaustur lögðust af varð hjúkrun
hins vegar að lágstéttarvinnu í löndum
mótmælenda. Þegar Florence Nightingale
hóf endurbótastarf sitt var hjúkrun orðið
mjög óvinsælt starf. Florence gerði
hjúkrun að heiðvirðu starfi en hún var
þó sjálf mótfallin því að karlmenn sinntu
því. Eftir hennar tíð hafa karlar aðallega
starfað við geðhjúkrun sem lengi vel hafði
meira sameiginlegt með fangelsisvörslu
en hjúkrun.
Fyrstir á Íslandi
Tveir fyrstu karlmennirnir í hjúkrun á Íslandi,
þeir Geir Friðbergsson og Rögnvaldur
Skagfjörð Stefánsson, útskrifuðust 1959.
Rannveig Sigurbjörnsdóttir var með þeim
í bekk. „Það var mjög skemmtilegt að fá
þá í hópinn,“ segir Rannveig. „Þeir féllu
vel inn í hópinn og bæði kennarar og
nemar voru stoltir af þeim. Okkur fannst
tímabært að fá karlmenn í stéttina.“ Geir
og Rögnvaldur höfðu báðir lært hjúkrun
í eitt ár í Danmörku og komu því fyrst í
hópinn á öðru ári. „Þeir gátu auðvitað
ekki búið á heimavistinni heldur bjuggu
úti í bæ og mættu beint í tíma. Stundum
stálust þeir til að koma í kaffi á vistinni,“
segir Rannveig.
Útskriftin í október 1959 vakti athygli og
var meðal annars grein í Vísi þar sem