Þjóðmál - 01.03.2012, Qupperneq 5

4 Þjóðmál VOR 2012
gangi mála sýndi líka að skrumskæling og
sleggjudómar helstu álitsgjafa átti sér enga
stoð í veruleikanum .
Af þessum ástæðum ber nú í raun að fagna
réttar höldunum yfir Geir . Það sem þar
kemur fram er í æpandi mótsögn við það
sem haldið hefur verið að þjóðinni í þrjú
ár . Landsdómurinn gefur þannig tækifæri
til að rétta myndina af hruni bankanna í
huga almennings . Margir eru áreiðanlega
búnir að fá sig fullsadda af eintóna svarta­
gallsrausi, enda hefur það ekki leitt til neins
nema niðurrifs og örvæntingar . Íslendingar
eru í eðli sínu bjart sýnismenn og vonandi
finnst þeim bráðlega tími til kominn að
hrista af sér hlekki niðurrifsaflanna og senda
hina mislukkuðu álitsgjafa aftur út í horn
þar sem þeir eiga heima .
Það nær engri átt að halda því fram að íslensk stjórnmál séu spilltari en stjórn­
mál í öðrum löndum . Ekki er heldur stætt
á því að fullyrða að íslenskir embættismenn
séu almennt óhæfari en kollegar þeirra
annars staðar . Ísland er að ýmsu leyti frá­
brugðið öðrum löndum vegna smæðar
sinnar . Smæðin getur verið kostur en henni
fylgja ýmsir ókostir sem við þurfum að
horfast í augu við . Ókostirnir felast aðal­
lega í óæskilegum áhrifum fjölskyldu­ og
kunn ingja samfélagsins og vanmætti stjórn­
kerfi sins til að uppfylla skyldur sem þykja
sjálfsagðar í stærri ríkjum . Það er hins
vegar út í hött að setja samasemmerki milli
þessara ókosta og spillingar eins og óspart
hefur verið gert á undanförnum misserum .
Okkur Íslendingum hefur tekist á fáum
áratugum að byggja upp nútímalegt sam­
félag sem stenst samjöfnuð við hvaða land
sem er í heiminum . Því miður höfðum
við ekki vit á að átta okkur á glæpsamlegu
framferði eigenda og stjórnenda bankanna
og hefur það sett þjóðfélagið úr skorðum og
kallað hörmungar yfir tugþúsundir lands­
manna . En það þýðir ekki að allt sem gert
hefur verið í landinu hafi verið til einskis .
Við lærum vonandi af þessum skelli . En
þá þarf að gera upp við hina raunverulegu
hrun valda . Það verður að gera ítarlega
rann sókn á starfsháttum bankanna, sækja
eig endur þeirra og stjórnendur til saka og
gera ránsfeng þeirra upptækan . Jafnframt
þarf að rannsaka hvað fór úrskeiðis í eftir­
lits hlutverki Fjármálaeftirlitsins, en það var
sú ríkisstofnun sem átti að tryggja að starfs ­
hættir bankanna væru lögum sam kvæmt . Í
kjölfarið þarf að setja skynsamlega löggjöf
um fjármálastarfsemi og koma á markvissu
eftirliti svo að féflettar fái ekki að leika laus­
um hala .
Kröfum álitsgjafanna, sem allt í einu
komust í sviðsljósið við hrunið, um nýja
stjórnar skrá, beint lýðræði, breytt hlutverk
for seta embættisins, nýtt flokkakerfi, nýtt
fisk veiði stjórnunarkerfi og guð má vita
hvað, ber hins vegar að vísa á bug, enda
kemur ekkert af þessu falli bankanna við á
nokkurn hátt .
Nú ríður á að horfa fram á veginn og
hleypa nýju lífi í atvinnustarfsemi í land inu .
Með aukinni verðmætasköpun gefst svig ­
rúm til að létta undir með þeim sem verst
hafa farið út úr hruninu . Þá skapast líka
skil yrði fyrir þær þúsundir Ís lend inga sem
neydd ust til að flýja „norrænu vel ferðar­
stjórn ina“ og fluttu úr landi til að snúa aftur
heim . Við þurfum á því fólki að halda . Ein­
ungis með þróttmiklu at vinnulífi náum við
okkur aftur á strik — og aðeins með aukinni
verðmætasköpun getum við hjálpað frekar
þeim sem höllum fæti standa .
Ekki kemur á óvart að Baldur Guð laugs­son, fyrrverandi ráðuneytisstjóri, skuli
ætla að áfrýja nýföllnum hæstaréttar dómi
til mannréttindadómstóls Evrópu . Hæsta ­
réttar dómurinn sýnist brjóta gegn helstu
réttar reglu Vesturlanda eins og fram kom í