Þjóðmál - 01.03.2012, Blaðsíða 25

Þjóðmál - 01.03.2012, Blaðsíða 25
24 Þjóðmál VOR 2012 hersýningu . Ef til átaka hefði komið, hvað hefðu bandarísku hersveitirnar gert? Fyrir Íslendinga, einangraða smáþjóð, varð heimsstyrjöldin djúptæk lífsreynsla . Ótti fólks við þýska innrás eða loftárásir var ekki ástæðulaus . Loftárás var gerð á skip við Austfirði . Focke­Wulf­sprengju/ könnunarflugvélar komu yfir Reykjavík frá Stavanger og við vælið í loftvarnaflautunum forðaði fólk sér í loftvarnabyrgi eða kjallara heima . Spennan var mikil þangað til flaut­ urnar blésu merkið um að hætta væri liðin hjá . Nokkrar flugvélanna voru skotnar niður og hvíla áhafnir þeirra í þýskum hermannagraf­ reit í Fossvogskirkjugarði . Innrásaráætlan ir Þjóð verja, dulkóðaðar Ikarus, voru tvisvar til athug unar af Hitler . Herafli á öflugum her­ skipa flota frá Noregi var talinn ráða vel við það verkefni að hertaka Ísland sem m .a . yrði í höndum austur rískra Alpahersveita . Hins vegar treysti yfir stjórn hersins sér ekki til að halda landinu vegna yfirburða Breta á hafinu . Þjóðfélagið átti í samskiptum við herlið, er taldi nær 50 .000 manns, sem voru í senn þvinguð en einnig fagnaðarefni því að Íslendingar vildu standa gegn Þjóð­ verjum og veita Bandamönnum liðs­ styrk . Það gerðu þeir með því að ís lenski togaraflotinn gekk í hlut verk þess breska, að sjá þeim fyrir ísfiski sem landað var í Grimsby og Fleetwood . En þetta var mikið hættuspil vegna þýsku kafbátanna og tundurdufla og fórn Íslend inga í manntjóni við skipskaðana mjög mikil . Útvarpstilkynningar fyrir kvöldfréttir, um nöfn látinna á hafinu, gátu komið hvenær sem var . Þá unnu íslenskir fiskimenn hetju dáðir við mannbjörg . Skallagrímur bjargaði 353 manna breskri áhöfn 1940 og Skaftfellingur 51 manns af löskuðum þýsk­ um kafbáti í vonskuveðri 1942 . Ísland var Banda mönnum ómetanlegur ávinningur í því að fá yfirráð yfir siglingaleiðum á Norður­Atlantshafi og að hefta skipaferðir frá norðurevrópskum höfnum . Á Íslandi var kjörin aðstaða fyrir flugher Banda­ manna og fylgdarskip með skipalestum í orustunni um Atlantshafið . Keflavík var meðal mestu flugbækistöðva stríðsins og Hvalfjörður sterk flotabækistöð . Frá Íslandi var grandað fjölda þýskra kafbáta og tryggðir flutningar til Bretlands vegna inn rásarinnar . Fyrsta stríðsárið beittu stjórnmálaöflin lengst til vinstri, sem áður höfðu staðið að stofnun Kommúnistaflokksins, áhrifum sínum til að spilla fyrir vinnu vegna hernámsins . Andstaðan við setuliðsvinnuna stóð fram að innrás Þjóðverja í Rússland en þá kom ný Moskvulína . Þessi tímabundna afstaða og áróður vinstri aflanna var þó því miður aðeins byrjun slíkra aðgerða . Þegar kalda stríðið hófst voru Íslend­ing ar tregir í taumi til þátttöku í varn­ ar samvinnu við Bandaríkin . Árið 1946 var óskað var eftir samningi til langs tíma um her stöðvar í Keflavík og Hvalfirði, sem mætti almennri andstöðu . Árið 1949 varð Ísland einn af stofnaðilum NATO og var afstaða Dan merkur og sérstaklega Noregs til aðildar þýðingarmikil varðandi þá ákvörðun . Með varnarsamningnum árið 1951 tóku Banda ríkin á sig tvíhliða skuld­ bind ingar gagnvart Íslandi um að bregðast við okkur til varnar . Þetta er eini slíki samn­ ingur þeirra við erlent ríki . Frá og með 1951 var bandarískur herstyrkur aftur á Íslandi . NATO­aðildin varð mesta átakamál ís ­ lenskra stjórnmála og óeirðirnar við Al þing­ is húsið 1949 þær mestu frá því í krepp unni . Öfgaöfl á vinstri vængnum, með Þjóð vilj­ ann sem málgagn, börðust af ákefð gegn hersetunni og NATO sem hefði það eina markmið að eyðileggja hina sögulegu tilraun „socialismans“ í Sovétríkjunum . Þá vildu sumir forðast allt sem tengdist stríði vegna reynslunnar í heimsstyrjöldinni og vísuðu
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97

x

Þjóðmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.