Tímarit Máls og menningar - 22.10.2002, Blaðsíða 8

Áhugaverðar bækur
Prófkjör stjórnmálaflokkanna fyrir Alþingiskosningar fara að skella á.
Því er ekki úr vegi að benda á nýlegar ævisögur afar ólíkra stjórnmála-
manna sem ættu að geta orðið einhverjum innblástur í kapphlaupinu
um kjósendur.
Churchill
Ævisaga Winston Churchills eftir Roy Jenkins
fékk afburðadóma þegar hún kom út í Bret-
landi. Virtir fjölmiðlar á borð við Guardian,
Independent og Observer voru sammála um
að bókin væri: „meistaraverk“, „töfrandi ævi-
saga“ og „fyrsta flokks sagnfræði“. Churchill
var í framlínu stjórnmálanna í sextíu ár og upp-
lifði gríðarlegar breytingar í heiminum. Hann
var fréttaritari í Búastríðinu í Afríku og ferill
hans nær því í
raun frá stofnun
Suður-Afríku og
fram í kalda
stríðið en hug-
takið „járntjald-
ið“ er einmitt
ættað úr smiðju
C h u r c h i l l s .
Heimsstyrjöldin
síðari fær tals-
vert vægi í bók-
inni og þróun
stríðsins er fylgt
nákvæmlega ,
einkum frá því að Churchill tók við af Cham-
berlain, daginn sem Bretar hernámu Ísland.
Bókin er þó einnig á persónulegum nótum.
Jenkins dregur upp skýra mynd af manninum
Churchill, kostum hans og göllum. Sem kunn-
ugt er fékk Churchill bókmenntaverðlaun
Nóbels 1953 fyrir sagnfræðileg skrif sín, eða
eins og Nóbelsnefndin orðaði það: „for his
mastery of historical and biographical
description as well as for brilliant oratory in def-
ending exalted human values“. Því má segja
að bókarhöfundur feti í fótspor viðfangsefnis
síns, þótt hann standi hinum megin í pólitíkinni.
Roy Jenkins á sjálfur spennandi stjórnmálaferil
að baki, einkum á sjöunda og áttunda áratugn-
um. Hann var þingmaður fyrir Verkamanna-
flokkinn, gegndi embætti innanríkisráðherra og
fjármálaráðherra en klauf sig síðar út úr flokkn-
um í uphafi níunda áratugarins og stofnaði flokk
sósíaldemókrata, SDP vegna pólitísks ágrein-
ings. Hann var forseti Evrópuráðsins, fyrstur
Breta, og situr nú í lávarðadeild breska þings-
ins.
Pan Books 2001
Cicero
„Cicero var sá rómverski stjórnmálamaður
sem menn óttuðust mest, einn merkilegasti
lögfræðingur og stjórnandi allra tíma,“ skrifar
Anthony Everitt um söguhetju sína. „Hann var
snillingur í pólitísku ráðabruggi en jafnframt
mikill hugsjónamaður.“ Cicero hefur oft verið
sagður mesti stjórnmálamaður hins forna
Rómaveldis enda hafa metnaðarfullir stjórn-
málamenn gjarnan kynnt sér feril hans. Machi-
avelli, Adam Smith og Winston Churchill eru til
að mynda sagðir hafa
sökkt sér niður í bréf
Ciceros, sem bók Ev-
eritts er byggð á. Að
sama skapi eru bylting-
arhetjur Frakklands og
Bandaríkjanna sagðar
hafa tekið sér hug-
myndir hans um frelsið
til fyrirmyndar. „Hann
kenndi okkur að
hugsa,“ sagði sjálfur
Voltaire.
Everitt dregur ekki
síður upp áhugaverða
og oft á tíðum ótrúlega mynd af samfélaginu í
Róm, hátterni stjórnmálamanna og hreinlega
óþokkaskap. Að lestri loknum er varla hægt að
halda því fram að kynlífshneyksli Clintons og
Monicu hafi veirð merkilegt, miðað við ýmsar
ávirðingar rómverskra ráðamanna til forna.
Anthony Everitt er menntaður í enskum bók-
menntum og klassískum fræðum. Hann hefur
skrifað talsvert um menningarmál og þróun í
Evrópu, bæði sem akademíker og greinarhöf-
undur hjá The Guardian og Financial Times.
Hann vinnur nú að ævisögu Ágústusar keisara.
Random House 2001
Mo Mowlam
Að lokum áhugaverð
stjórnmálaævisaga
úr samtímanum. Mo
Mowlam, fyrrverandi
ráðherra í Bretlandi,
skráir sjálf sögu sína
sem hún kallar
Momentum – The
struggle for Peace,
Politics and the
People. Hún var há-
skólakennari þegar
hún var kosin á þing
1987 og varð ráðherra Norður-Írlandsmála í
fyrstu ríkisstjórn Tony Blairs, réttum áratug síð-
ar. Mowlam segir opinskátt frá árunum í ríkis-
stjórn, samstarfsmönnum sínum, kosningabar-
áttunni sem skóp sigur Verkamannaflokksins
1997 og ekki síst friðarferlinu á Norður-Írlandi
og átakinu sem þurfti 1998 til að koma friðar-
samkomulaginu sem kennt var við föstudaginn
langa í höfn. Mowlam segir einnig frá
persónulegri baráttu sinni en hún þurfti
að gangast undir erfiða meðferð vegna
heilaæxlis í miðri kosningabaráttunni
1997.
Mo Mowlam naut gríðarlegra vin-
sælda meðal almennings meðan hún sat
á ráðherrastóli en var engu að síður færð
úr ráðuneyti Norður-Írlandsmála og í það
sem kalla má sérverkefni í stjórnarráð-
inu. Hún ákvað því að segja skilið við
stjórnmálin – að minnsta kosti í bili.
Framtíðarplönin og ástæðuna fyrir brott-
hvarfinu er að finna í bókinni.
Hodder & Stoughton 2002
08 Ahugaverdar 17.10.2002 10:57 Page 8