Félagsbréf - 01.06.1963, Qupperneq 48

(leikstjóri Þorvarður Helgason) næsta
hæpin í mörgum greinum, enda varla
annars von um hálfgildings áhuga-
mannaflokk. Leikstjórnin var að vísu
með sínu móti svipsterk, en trúnaður
leikstjórans við verkið sjálft held ég
hafi verið með minnsta móti og mögu-
leikar þess lítt nýttir, áherzlan einhliða
á yfirborðsofstopa verksins á kostnað
hins innra, nánast ljóðræna ofsa þess.
Raunar mátti Þorvarði Helgasyni vera
vorkunn með lítt reyndar leikkonur í
aðalhlutverkum. — Hugrún Gunnars-
dóttir réð með engu móti við hið
vandasama hlutverk Claire, og Sigríð-
ur Hagalín sýndist mér með öllu utan-
gátta sem frúin; Bríet Héðinsdóttir
hrósaði hins vegar sigri í hlutverki
Solange; af henni má víst vænta
mikils framvegis.
Á undanhaldi eftir Francois Billet-
doux (Þjóðleikhúsið; leikstjóri Bald-
vin Halldórsson) er í engu efni líkt
verk Vinnukonunum; en stef þess er
þar fyrir svipað: mannleg niðurlæging,
upplausn, uppgjöf. Nú verð ég að
vísu að játa að ég þekki þetta verk
engan veginn nógu vel; en mér er ekki
grunlaust um að í sýningu Þjóðleik-
hússins hafi áherzla verið lögð um
of á ytra raunsæi þess, beinlínis á
hinn líkamlega hrörnunarferil sem
leikurinn lýsir. Skötuhjúin í leiknum
(Guðbjörg Þorbjarnardóttir; Róbert
Arnfinnsson) drekka að vísu ótæpilega;
en leikurinn er ekki dæmisaga um
alkóhólisma (eins og sumir blaðaskrif-
finnar virtust halda); öllu heldur of-
Lioð fíngerð, stundum glettin, stundum
viðkvæmnisleg, lýsing á einmanaleik
og innilokun, hægfara óafturkallan-
44 FÉLAGSBRÉF
legri lífsauðn. Á undanhaldi er ekkert
stórvirki; það er velskrifað, hæft
leikhúsverk. En þótt margt væri mjög
gott í leik þeirra Guðbjargar og Ró-
berts, einkum þegar á leið, brast leik-
inn heildarsvipinn, hinn fíngerða
mannlega tón, gamansaman og þung-
lyndislegan í senn.
Miklu umtalsverðari en þessar eru
sýningar Leikfélags Reykjavíkur og
Þjóðleikhússins á tveimur helztu tízku-
verkum um þessar mundir, Eðlisfræð-
ingunum eftir Friedrich Durrenmatt
og Andorru eftir Max Frisch. Þeir
hafa víst báðir, Diirrenmatt og Frisch,
verið kallaðir lærisveinar Brechts;
báðir vilja þeir tjá áhorfendum sínum
erindi. 1 leikskrá Þjóðleikshússins er
það haft eftir Frisch að markmið
hans í leikhúsinu sé „að setja spurn-
ingu þannig fram, að áhorfendur gætu
upp frá því ekki lifað án þess að
svara henni, — sínu eigin svari, sem
þeir gætu aðeins gefið með lífi sínu“;
og sjálfsagt gæti Diirrenmatt samsinnt
þvílíkum ummælum þótt hann taki
ekki jafndjúpt í árinni; í hinum grín-
aktugu athugasemdum sem hann læt-
ur fylgja Eðlisfræðingunum talar
hann um að leiklistin geti „lokkað
áhorfandann til að standa augliti til
auglitis við raunveruleikann“ þó hún
komi honum ekki til að veita honum
viðnám eða sigrast á honum. Þetta er
nú gott og blessað; og enginn mót-
mælir víst heldur Frisch að gyðinga-
hatur sé ofboðslegt né Diirrenmatt að
atómbomban sé það; auðveldlega má
líka samþykkja kenningu Dúrrenmatts,
að það sem eitt sinn hafi verið hugsað
verði ekki tekið aftur, og Frischs um