Bjartur og frú Emilía: tímarit um bókmenntir og leiklist - 01.01.1994, Side 43

Bjartur og frú Emilía: tímarit um bókmenntir og leiklist - 01.01.1994, Side 43
I Þriðja sagan í syrpunni hér á eftir, „Um ástina", er hófstilltari en margar sögur aðrar um þetta efni að því leyti til að þar ríkir fyrst og síð- ast treginn hreinn - dapurleikinn yfir því að sá sem sögu segir lét ástina ganga sér úr greipum. Spurningar sem í öðrum sögum tengjast við samfélag manna og jafnvel pólitísk vandamál þess beinast í þessari sögu með hógværum en áleitnum hætti að þeim eilífðarvanda sem hef- ur fylgt mönnum allt frá því þeir fóru að kveða um Tristan og Isól og aðrar ástir í meinum: Er allt „lygi" sem stendur í vegi fyrir ástinni, geta elskendur sett sér eigin lög, gert það sem þeim helst sýnist? I þessari sögu, sem birtist fyrst árið 1898 og er með síðustu sögum frá hendi Tsjekhovs, stendur angurværðin með sönnum haustblóma. En þegar á feril Tsjekhovs hefur liðið er eins víst að við verðum æ oftar vör við þunga reiði í tónum hans og litum. Við höfðum áður lesið margar knappar og hnyttnar lýsingar í sögum hans á aldarfari og bæjabrag eins og til dæmis þessa hér: Bærinn drabbaðist niður í fáfræði og fordómum, gamlir karlarnir fóru aldrei lengra en í baðhúsið, embættismennirnir spiluðu og svolgruðu í sig brenni- vín, konurnar slúðruðu, æskan lifði hugsjónalaus, stúlkurnar dreymdi um hjónaband dag hvern meðan þær átu sinn bókhveitigraut, karlar börðu kon- ur sínar og svín spásseruðu um göturnar („Saga verslunarfyrirtækis"). Stundum vék hálfkæringurinn fyrir trylltum fáránleika lífsins: Sögu- maður í „Stikilsberjum" (sem sameinast sögunni „Um ástina" í flokki sagna sem þrír menn segja hver öðrum) kann til dæmis frá þessu hér að segja: Peningar eru eins og vodka: þeir gera mann sérvitran. I bænum heima lá kaupmaður einn fyrir dauðanum. Aður en hann geispaði golunni lét hann bera fyrir sig disk með hunangi og át alla sína peninga og verðbréf með hun- anginu til að enginn annar fengi þeirra notið. Oftar en ekki blandast heiftin djúpum trega rétt eins og þegar sögu- niaður í „Líf mitt" gerir upp sakirnar við sinn litla heim, þann eina sem hann þekkir: I allri borginni er ekki einn einasta heiðvirðan mann að finna! Þessi hús ykk- T í marit um bókmenntir og leiklist 41

x

Bjartur og frú Emilía: tímarit um bókmenntir og leiklist

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Bjartur og frú Emilía: tímarit um bókmenntir og leiklist
https://timarit.is/publication/1206

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.