Frón - 01.03.1945, Blaðsíða 64

62
Orðabelgur
Möðruvöllum (1785—1849), en síðan sonur hans, Jón Johnsen
féhirðir Metropolitanskólans (1818—1893). Eítir hann eignaðist
hylkiö systir hans, frú Thora MelsteÖ (1823—1919), sem stofnaði
kvennaskólann í Revkjavík, en hún gaf það Boga Th. Melsteð,
sem aftur gaf það Valdimar lækni árið 1926. J. B.
Sœnsk bók um Eiriks sögu rauða.
Sven B. F. Jansson: Sagorna om Vinland I. Handskrifterna till
Erik den rödes saga, 1944.
Eiríks saga rauða verður ekki talin til fremstu Islendingasagna
að listfengi né stílsnilld, en frásagnir hennar úr Islendinga-
byggðum Grænlands og þau munnmæli sem hún varðveitir um
æfintýralegar ferðir þaðan til fjarlægra landa, Idellulands, Mark-
lands, Furðustranda, Vínlands, hafa löngum haft dularfullt seið-
magn. öllum rannsóknum sem skýra betur upptök og örlög
þessarar merkilegu sögu mun sérstakur gaumur gefinn.
Eiríks saga er til á tveimur skinnbókum: Hauksbók (H) frá
því um 1330 og Skálholtsbók (S) frá 15. öld. Hauksbók hefur
Haukur lögmaður Fjrlendsson (f 1334) látið gera og sjálfur
skrifað að sumu leyti. Idandritum þessum ber ósjaldan allmikið
á milli, og hafa flestir fræðimenn aðhyllzt þá skoðun að H
mundi líkari hinu glataða frumhandriti. S hefur þótt minna
háttar, enda liggur í augum uppi að skrifari þeirrar bókar hefur
verið gálaus og óvandvirkur. En sannleikurinn er sá að ekki er
gott að skrifari hugsi of mikiÖ, því að þá hættir honum til að
taka að velta því fyrir sér hvað betur megi fara, hann fer að
breyta og laga til. Og Jansson sýnir fram á að einmitt þannig
hefur Haukur lögmaður fariö að. Haukur hefur haft stileyra,
hann skiptir um orð þar sem S klifar á hinum sömu, hann bætir
um orSfæri; en einkum er hann afleitur með aS draga saman
setningar og stytta. Petta rökstyður Jansson svo fast að mér
virðist fráleitt aS neinn muni treystast til vefengja niSurstöSur
hans. H er aS vísu aS minnsta kosti 100 árum eldra handrit en
S, en hefur samt söguna í nýlegri gerS. Sá sem gefa vill út
Eiriks sögu sem líkasta því er höfundur skildist viS hana, á ekki
aS fylgja H (eins og gert var í fornritaútgáfunni), heldur S.
Máli sínu til enn meiri styrktar tekur Jansson undir sig stökk
mikiS yfir í FóstbræSra sögu. Hún er lika uppskrifuÖ í Hauks-
bók, fáguS og fremur orðfá, og þetta hafa menn haldið fornlegri
texta en þann sem varðveittur er í öSrum handritum, orðfleiri
og hnökróttari. En einnig hér snýr Jansson við blaSinu og bendir