Frón - 01.03.1945, Síða 24

22
Jón Helgason
Eistur, Lettar, Littúanar, sem hafa látið prenta alþýðukveðskap
sinn í fjöldamörgum þykkum bindum og telja hann sína dýr-
mætustu þjóðareign ...
Hvernig er um þjóðtrú, þjóðsiði, þjóðsögur? Ég veit ekki
livað enn kann að leynast af óskráðum þjóðsögum meðal fólks,
en hitt er víst að um forna þjóðtrú og þjóðsiði mætti enn safna
ærinni vitneskju af vörum gamalla manna ef því verki yrði sinnt
með fullri einbeitni. Allir lesendur fslenzkra þjóðhátta eftir séra
Jónas á Hrafnagili munu geta orðið ásáttir um að það var mikið
mein að hann gat ekki gengið óskiptur að verki, og má búast
við að nú sé margt farið forgörðum sem hann hefði getað náð.
En um það tjáir ekki að sakast, heldur verður nú að reyna að
bæta úr því eftir því sem föng eru til. Eðlilegust söfnunaraðferð,
og þó eflaust ekki einhlít, væri sú að búa til spurningaskrár og
senda mönnum víða um land, enda hefur það margsýnt sig i
öðrum löndum að menn sem i fyrstu eru kvaddir til verka með
slíkum skrám verða oft hinir áhugasömustu og nýtustu að liggja
út fyrir margvislegum fróðleik og bjarga honum undan gleymsku.
Til þess að hafa yfirumsjón þessa verks væri dr. Einar Ól. Sveins-
son sjálfsagður maður.
Hvernig er um rímnastemmur og önnur þjóðlög? Eg ber
lítið skynbragð á þá hluti, svo að frá minni hálfu hafa fæst orð
minnsta ábyrgð. En það er augljóst mál að söfnun séra Bjarna
Þorsteinssonar var ónóg, þó ekki væri nema af þeirri ástæðu
einni að hann átti engan kost á að nota það tæki sem nú þykir
sjálfsagt: hljómplötuna. Ég átti fyrir nokkurum árum tal við
finnskan prófessor í sönglistarfræðum sem verið hafði á íslandi
snöggva ferð og fór að hnýsast í þjóðlög okkar. Reynsla heima
fyrir hafði löngu kennt honum rétta boðleið í þvílíkum erindum.
og hann labbaði sig beint inn á elliheimilið. Par safnaði hann
heilmiklu á syipstundu. Hann komst yfir rímnastemmur í
Reykjavik sem honum fannst svo til um, að hann kvaðst raula
þær oft fyrir munni sér, og hygg ég þó að hann hafi ekki kallað
allt ömmu sína. Annað mál er það að eflaust mun hann hafa
talið margar þessar stemmur merkari sökum þess fróðleiks sem
af þeim má hafa um sögu sönglistarinnar, en sökum fegurðar.
Skeytingarleysi íslendinga um þjóðlög sín var honum mikið
undrunarefni, enda var hann öðru vanur heiman úr Finnlandi.
Ennþá mun mega bæta nokkuð úr vanrækslunum. En að vísu