Morgunblaðið - 22.03.2016, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. MARS 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Stjórnun fisk-veiða við Ís-land er rós í
hnappagat ís-
lensks sjávar-
útvegs. Afli hefur
verið ákvarðaður
út frá forsendum
rannsókna og vísinda. Mark-
miðið er að ekki verði tjaldað
til einnar nætur í sjávar-
útvegi, heldur til frambúðar.
Þegar aflamark er ákveðið
koma iðulega upp deilur og
eru sjómenn þá allajafna á því
máli að þeir sjái mun fleiri
fiska í sjónum en vísinda-
mennirnir. Þetta kerfi hefur
hins vegar gert það að verkum
að íslenskur sjávarútvegur
hefur dafnað og vaxið og við-
gangur fiskistofna hefur verið
tryggður um leið.
Íslenska fiskveiðikerfið á
fáar hliðstæður. Víðast hvar í
heiminum er ofveiði og ólög-
legar veiðar gríðarlegt vanda-
mál. Undanfarin ár hefur
starfshópur í Bandaríkjunum
leitað leiða til að sporna við
ólöglegum og eftirlitslausum
veiðum.
Fyrir nokkrum vikum voru
kynntar aðgerðir, sem grípa á
til síðar á árinu. Aðgerðirnar
byggjast á því fiskafurðir
verði rekjanlegar. Hafa
bandarísk stjórnvöld gefið út
lista yfir 16 tegundir af sjáv-
arfangi, sem taldar eru í út-
rýmingarhættu vegna ólög-
legra og eftirlitslausra veiða.
Samkvæmt rannsóknum eru
allt að 32% sjávarfangs, sem
flutt er inn til Bandaríkjanna,
veidd með ólöglegum hætti.
Safna á upplýsingum um veið-
ar, löndun og birgja fisks og
fiskafurða.
Á listanum má finna
rækjur, sverðfisk og krabba.
Á listanum er einnig Atlants-
hafsþorskur og hafa íslensk
stjórnvöld mótmælt því. Eftir-
litið sé hvorki slakt, né mikil
hætta á ólöglegum fiskveiðum
í Norður-Atlantshafi. Þessu
komu Íslendingar til skila
meðan aðgerðirnar voru und-
irbúnar, en allt kom fyrir ekki.
Í sjálfu sér ættu aðgerðir af
þessu tagi að þjóna hags-
munum þeirra sem stunda
löglegar veiðar.
Engu að síður eru þær
áhyggjuefni. Það er ekki gott
að fisktegund, sem Íslend-
ingar hafa áratugum saman
selt á Bandaríkjamarkaði,
skuli spyrt við sjóræn-
ingjaveiðar.
Ljóst er að þessar boðuðu
aðgerðir vekja ugg hjá ís-
lenskum útflytjendum. Jens
Garðar Helgason,
formaður Sam-
taka fyrirtækja í
sjávarútvegi, seg-
ir í viðtali í
Morgunblaðinu í
gær að þessi
ákvörðun geti
skaðað orðspor íslenska fisks-
ins og miklir hagsmunir séu í
húfi. Margt sé enn óskýrt um
hið nýja kerfi sem taka eigi
upp í Bandaríkjunum.
Sigurður Ingi Jóhannsson,
sjávarútvegs- og landbún-
aðarráðherra, gagnrýnir
Bandaríkjamenn í Morgun-
blaðinu í dag og segir fráleitt
að bandarísk stjórnvöld skuli
tengja Atlantshafsþorskinn
við áhættumat vegna ólög-
legra veiða. „Raunin er sú að
það kerfi eftirlits og rekjan-
leika sem við erum með er eitt
það besta í heiminum,“ segir
Sigurður Ingi og bætir við
gagnrýni á einleik banda-
rískra yfirvalda í þessu máli.
Ekki gangi að hvert markaðs-
svæði setji sér reglur í stað
þess að vinna að eftirliti og
rekjanleika á alþjóðavísu.
Eins og kom fram í viðtali
við Brynhildi Benedikts-
dóttur, sérfræðing á sviði auð-
lindanýtingar í atvinnuvega-
ráðuneytinu, í Morgunblaðinu
á laugardag hafa Íslendingar
verið í sambandi við Norð-
menn og Kanadamenn vegna
þessa máls.
Aðgerðirnar voru kynntar í
byrjun febrúar. Í 60 daga upp
frá því er hægt að gera at-
hugasemdir. Sá gluggi lokast í
byrjun apríl. Síðan má búast
við að kerfið taki gildi í sept-
ember eða október.
Eins og fram hefur komið í
umfjöllun Morgunblaðsins er
auðvelt að færa rök að því að
Atlantshafslaxinn eigi ekki
heima á listanum. Bandaríkja-
mönnum hefur verið bent á
þetta, en svör þeirra hafa ver-
ið óskýr.
Þá er þegar fyrir hendi
rekjanleikakerfi hér á landi.
Af Íslands hálfu hefur verið
lögð áhersla á að íslenskur
fiskur uppfylli kröfur um rekj-
anleika. Það er mikilvægt að
það komist til skila þannig að
hið nýja kerfi leiði ekki til
tæknilegra hindrana á út-
flutningi á fiski. Það væri
öfugsnúið og ómaklegt ef að-
gerðir gegn ólöglegum og
eftirlitslausum veiðum kæmu
niður á þjóð sem hefur verið í
fararbroddi í heiminum um að
koma á eftirliti, stöðva sóun í
sjávarútvegi og stýra fisk-
veiðum.
Bandaríkjamenn
setja Atlantshafs-
þorsk á lista
yfir tegundir í
útrýmingarhættu}
Vanhugsaðar aðgerðir
gegn ræningjaveiðum?
U
mræðan um kventónlistarmenn á
útihátíðum kemur upp árlega og
þá sérstaklega í tengslum við
þjóðhátíð, þó að kynjahlutföll á
öðrum hátíðum séu einnig
stundum tekin fyrir. Eins og hefur verið tíund-
að margoft skiptir það máli að kventónlistar-
menn troði upp á slíkum viðburðum þar sem
fyrirmyndir skipta máli í heimi tónlistarinnar
sem og annars staðar. Þá er tónleikahald nú
orðið að helstu tekjulind tónlistarmanna í kjöl-
far dvínandi plötusölu og þegar eitt gigg leiðir
af öðru geta stórar hátíðir skipt gríðarlegu
máli.
Þjóðhátíðarnefnd hefur enda sýnt sérstaka
þvermóðsku þegar kemur að þessu málefni en
ef ske kynni að þetta áhugaleysi nefndarinnar á
kvenkyns tónlistarmönnum væri í raun bara yfirvarp
vegna skorts á þekkingu er hér stuttur listi yfir nokkrar
tónlistarkonur og hljómsveitir sem innihalda eina eða
fleiri konur og spila afar fjölbreytta tónlist.
Reykjavíkurdætur, Amabadama, Vök, Hildur, Rökk-
urró, Ylja, Glowie, Hjaltalín, Sóley, Greta Salóme, Sam-
aris, Lára Rúnars, Emilíana Torrini, Karó, Sykur, Cell7,
Dream Wife, Sísí Ey, Mammút, My Bubba, María Ólafs-
dóttir, Hljómsveitt, Halleluwah, Steed Lord, Þórunn Ant-
ónía, Alda Dís, Kúra, Young Karin, Védís Hervör, East of
My Youth, FM Belfast, Elísabet Ormslev, Ceasetone,
Grúska Babúska, Himbrimi, Hide Your Kids, Hymnalaya,
Ojba Rasta, Bara Heiða, Of Monsters and Men. Og hvern-
ig væri svo smá Dúkkulísu, Grýlu eða jafnvel Nylon „come
back“?
Ég bið allar frábæru tónlistarkonurnar sem eru ekki á
þessum lista innilega afsökunar. Krafan um að
tónlistarkonur landsins séu listaðar upp í hvert
skipti sem kynjamisrétti tónlistargeirans ber á
góma er átakanlega asnaleg og sýnir nákvæm-
lega hvers vegna þörf er á meiri sýnileika.
Þjóðhátíðarnefnd veit, alveg eins og við hin,
að sölutölur munu seint ef einhvern tíma knýja
hana til að gera breytingar á hugsunarhætti
sínum. En við vitum líka að sölutölur myndu
ekki lækka jafnvel þó að hún setti birting-
armynd alls þess sem meðal draugfulli og
pollagallasveitti sveitalagatrallarinn hatar
mest, dj. flugvél og geimskip, á stóra sviðið í
dalnum. Og það væri enginn ósigur í því að
segja: „Hey, við skulum pæla í þessu næst
fyrst þetta er svona mikilvægt fyrir svona
stóran hóp af fólki.“
Rökin um fáa kvenkynstónlistarmenn halda ekki vatni
og því síður rökin um vinsælustu/skemmtilegustu
skemmtikraftana. Þau síðarnefndu eru raunar alveg ein-
staklega hjákátleg þegar litið er til þess að árum saman
var einn af „hápunktum“ þjóðhátíðar laglaus þingmaður.
Í ár hefur verið tilkynnt um átta tónlistaratriði auk
þjóðhátíðarlagsins sem verður alfarið flutt af körlum
venju samkvæmt. Aðeins ein kona er formlegur meðlimur
þessa tónlistaratriða, Þorbjörg Roach í Retro Stefson, allt
að því venju samkvæmt.
Kæra þjóðhátíðarnefnd, þetta er ekki fyrsti pistillinn
minn um þetta mál. Við erum ekki sammála um margt en
við getum svo sannarlega verið sammála um að þessi um-
ræða er orðir ansi þreytt. En það er bara annað okkar sem
getur bundið enda á hana og það er ekki ég.
annamarsy@mbl.is
Anna Marsibil
Clausen
Pistill
Bað einhver um lista?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Jón Birgir Eiríksson
jbe@mbl.is
Umræðan um uppbygginguferðamannastaða, ítengslum við fjölgun er-lendra ferðamanna hér á
landi, hefur verið umfangsmikil síð-
ustu misseri og knúið yfirvöld til að-
gerða.
Iðnaðar- og viðskiptaráðherra
lagði skýrslu fyrir Alþingi í síðustu
viku um stöðu ferðamála í landinu
þar sem stiklað er á stóru um
áherslur ferðamálayfirvalda fram til
þessa og á komandi misserum. Í
skýrslunni segir meðal annars að
Stjórnstöð ferðamála beini sjónum
einna helst að öryggismálum á ferða-
mannastöðum, en fyrir ríkisstjórn
liggja nú úrbótatillögur í þeim efn-
um.
Aðilar í ferðaþjónustustörfum
hafa farið mikinn síðustu misseri og
bent á vankanta í umhverfi ferða-
mannsins hér á landi. Morgunblaðið
birti síðast í gær frétt um stórslysa-
hættu við Gullfoss, þar sem ferða-
menn höfðu ítrekað hundsað lokun
og viðvaranir lögreglu og hætt sér út
á snjóhengju við fossinn. Einnig hafa
verið fluttar fregnir af ferðamönnum
í hættu við Reynisfjöru, þar sem
merkingum var þó ábótavant.
Tafir á uppbyggingu
Á yfirstandandi kjörtímabili hef-
ur 2,2 milljörðum króna verið varið
úr framkvæmdasjóði ferðamála til
uppbyggingar á ferðamannastöðum.
Árið 2014 var um 600 milljónum út-
hlutað úr sjóðnum, og af þeim voru
380 milljónir sérstaklega eyrna-
merktar verkefnum sem talin voru
brýn vegna verndunar- og öryggis-
sjónarmiða. Um var að ræða fram-
kvæmdir við stígagerð, uppsetningu
öryggishandriða og palla. Í skýrslu
ráðherra kemur þó fram, að í raun
hafi meira fé verið veitt úr sjóðnum
en hægt hafi verið að framkvæma
fyrir.
103 verkefni sem fengu úthlutun
úr sjóðnum árið 2014 eru þannig ókl-
áruð, en alls var úthlutað úr sjóðnum
vegna 139 verkefna árið 2014. Við
nánari skoðun sem ráðherra lét
framkvæma kom í ljós að helstu
ástæður þessa væru meðal annars
tafir vegna skipulagsmála, tíma-
frekrar hönnunarvinnu, deilna milli
landeigenda og skorts á verktökum
til að vinna verkin. Ekki hefur fund-
ist varanleg lausn vegna lélegrar nýt-
ingar fjármagns úr sjóðnum.
Forgangsmál stjórnstöðvar
Fyrir ríkisstjórninni liggja nú
tillögur Stjórnstöðvar ferðamála um
öryggi ferðamanna, líkt og áður
sagði. Áður höfðu þær viðkomu í við-
eigandi ráðuneytum.
Stjórnstöðin var stofnuð síðla
árs 2015, en hún er hugsuð sem sam-
ráðsvettvangur þeirra ráðherra sem
ferðamál varða og hagsmunaaðila úr
ferðaþjónustunni. Verkefni hennar
eru skilgreind í Vegvísi ferðamála, en
í verkáætlun fyrir árin 2016-2017 er
sérstök áhersla lögð á 18 forgangs-
mál.
Öryggismál eru eitt forgangs-
málanna, en á vefsíðu stjórnstöðv-
arinnar segir m.a. að haft hafi verið
samstarf við starfshóp á vegum
innanríkisráðuneytisins sem
vann áður að tillögum um ör-
yggi ferðamanna.
Ekki er ljóst hvenær til-
lögur Stjórnstöðvar ferðamála
komast til framkvæmda, verði
þær samþykktar, en á vef-
síðu stjórnstöðvarinnar
er lagt til grundvallar
að tillögurnar verði
hægt að framkvæma á
þessu ári.
Öryggi ferðamanna
á borði ríkisstjórnar
Gullfoss Fjöldi ferðamanna leggur leið sína að Gullfossi á hverjum degi.
Ýmsir telja öryggismálum ábótavant þar sem fólksfjöldi er hvað mestur.
Að sögn Víðis Reynissonar, lög-
reglu- og almannavarnafulltrúa
á Suðurlandi, binda menn vonir
við tillögur Stjórnstöðvar ferða-
mála. Markvissar breytingar
verði ekki gerðar nema með
heildrænum hætti. „Það þarf að
vinna með staðina, aðgengi á
stöðunum sjálfum og að leið-
beiningar á svæðunum séu góð-
ar. Það þarf líka að fjölga eftir-
litsaðilum, t.d. landvörðum og
lögreglumönnum. Það þarf líka
að gera átak í fræðslumálum,
t.d. að fjölga tungumálum sem
upplýsingar eru gefnar út
á,“ segir hann. Spurður um
aðgangsstýringu, segir
hann að misskilnings gæti
um hugtakið. Það merki
ekki keðjur og lása, heldur
frekar að ferðafólki sé
stýrt inn á svæði
sem vitað er að
séu örugg á
hverjum
tíma.
Margt sem
þarf að laga
HEILDRÆNAR ÚRBÆTUR
Víðir
Reynisson