Náttúrufræðingurinn - 2015, Qupperneq 55

55
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
Fyrri rannsóknir benda til þess að
aðstæður í lóninu hafi mikla þýð-
ingu fyrir bleikju sem gengur í fyrsta
skipti út úr ánni, einkum fyrir árs-
gömlu seiðin, 6–7 cm löng.5 Svo smá
bleikja hefur ekki eins mikið seltu-
þol og sú stærri10,11 og því er líklegt
að lágseltusvæði í lóninu séu henni
mikilvæg. Sjóganga svo ungra seiða
gefur möguleika á aukinni seiða-
framleiðslu í ánni, þar sem rými
skapast fyrir nýjan árgang á uppeld-
issvæðum hennar.
Viðfangsefni rannsóknarinnar var
að kanna far og búsvæðanotkun
stærri bleikju úr Vesturdalsá þegar
hún dvelst utan árinnar, með áherslu
á mikilvægi Nýpslóns. Bleikjur voru
veiddar í lóninu, þær merktar með
hljóðsendimerkjum og staðsetning
þeirra skráð í sjálfvirk hlustunardufl.
Unnið var út frá þeirri tilgátu að
aðstæður í lóninu (s.s. selta og fæða)
hefðu áhrif á dvalartíma bleikjunnar
utan árinnar.
Aðferðir
Sjóbleikjur sem veiddar voru
í Nýpslóni í Vopnafirði voru
merktar að vori 2005 og 2006 með
hljóðsendimerkjum.12,13 Merkin
senda reglulega frá sér einkennandi
hljóðpúlsa þannig að hægt er að
greina sundur merkta einstaklinga
með móttökubúnaði. Merkin eru
um 9 mm í þvermál og 24 mm löng,
framleidd hjá fyrirtækinu Vemco í
Kanada og voru af gerðinni V8SC-
1L-R256 og V9-1L-R256. Merkin
draga u.þ.b. 350 m, en drægi þeirra
styttist við utanaðkomandi truflun,
svo sem öldugang. Merkjunum var
komið fyrir í kviðarholi fisksins
með skurði hliðlægt neðan á kviði,
sem síðan var saumaður saman
með saumþræði sem eyðist. Við
merkingu voru fiskarnir svæfðir
með fenoxí-etanóli og sprautaðir
með blöndu af sýklalyfi (Enge-
mycin) og vítamínum (Becoplex) að
merkingu lokinni. Þegar bleikjurnar
höfðu jafnað sig eftir svæfinguna
var þeim sleppt aftur þar sem þær
veiddust. Lyfjagjöf og verklag við
merkingu var ákveðið í samráði við
dýralækni fisksjúkdóma.
Til að skrá far merktra bleikja voru
notuð sjálfvirk hlustunardufl (VR2)
frá Vemco. Þeim var komið fyrir á
föstum stöðum og skráðu þau dag-
setningu, tíma og númer merkis sem
greindist innan hlustunarsviðs þeirra.
Í rannsókninni árið 2005 voru notuð
átta hlustunardufl, þ.e. þrjú í Vestur-
dalsá, fjögur í Nýpslóni (Skógalóni)
og eitt í sjó utan við ós Nýpslóns (2.
mynd). Sumarið 2006 var bætt við
dufli í ós Nýpslóns (dufli nr. 8, sbr.
2. mynd). Það var gert til að tryggja
að sendingar næðust frá fiskum
sem voru á leið í sjó eða úr, en vís-
bendingar voru um að sendingar
hefðu ekki náðst frá merktum fiski á
þessu svæði sumarið 2005, ef til vill
vegna truflana á ysta dufli sökum
öldugangs og strauma.
Vorið 2005 voru tíu bleikjur
merktar með hljóðsendimerkjum
2. mynd. Veiðisvæði bleikju í Nýpslóni og staðsetning níu hlustunardufla í Vesturdalsá, Nýpslóni og í sjó 2005 og 2006 (dufl númer 8 var ekki
í rekstri 2005). Síritandi hita- og seltumælar voru staðsettir við hlustunardufl 4−7 bæði árin og við dufl 3 árið 2005. – The location of gillnet
fishing for char and of acoustic monitoring receivers (1–9) in River Vesturdalsá, Lagoon Nýpslón and in the sea in 2005 and 2006 (receiver 8
was not operated in 2005). Temperature and salinity data loggers were operated at receivers 4−7 both years and at receiver 3 in 2005.
3. mynd. Lengdardreifing bleikja úr Skógalóni sem merktar voru með hljóðsendimerkjum 2005
og 2006. – Length distribution of char tagged with coded transmitters in 2005 and 2006.