Morgunblaðið - 17.11.2016, Side 39

Nóbelshöfundinn. Dylan er sleginn
töfrasprota Rimbaud um tvítugt, á
þeim viðkvæma og skemmtilega
aldri.
Rimbaud hittir aftur og aftur á fólk
um tvítugt, kynslóð eftir kynslóð.
Verkin hans og líka þetta furðulega
lífshlaup. Hugsaðu þér bara, hann
var búinn að ljúka ferlinum um 21 árs
aldurinn – þá hætti hann að yrkja.
Þessar þýðingar hafa verið eitt af
hliðarverkefnunum hjá mér en svo
kemur að því að maður reynir að
klára svona verkefni. Síðan er ég al-
veg ómögulegur í háttbundnum
kveðskap, hef aldrei skrifað þannig,
en Sölvi Björn er mjög laginn við
það.“
Röddin skrýtið fyrirbæri
Sigurður segir belgíska skáldið
Willem M. Roggeman, höfund
ljóðanna í Ummyndanir skáldsins og
fleiri ljóð, vera ágætan kunningja
sinn. Þeir hafi þýtt ljóð hvor annars,
Roggeman ljóð Sigurðar úr enskum
og frönskum þýðingum sem eru til á
þeim en Sigurður, sem er afar vanur
þýðandi ljóða, skáldsagna og leikrita,
þýddi nú í fyrsta skipti ekki úr frum-
máli. „Ég hef aldei áður farið gegnum
millitungumál,“ segir hann og studd-
ist við franska þýðingu á þessari
ljóðabók Roggeman en var í góðu
sambandi við hann meðan á því stóð.
„Þetta var undantekning, ég er mjög
þeim megin í tilverunni að þýða alltaf
úr frummáli.“
Ljóðabækur Sigurðar hafa til
þessa myndað þrennur, tengdar með
heitunum; þrjár þær fyrstu voru
þannig Ljóð vega salt, Ljóð vega
menn og Ljóð vega gerð og með síð-
ustu bók á undan þessari, Ljóðorku-
lind sem kom út fyrir fjórum árum,
lauk fimmtu þrennunni, „ljóðorku-
þrennu“.
„Vonandi tekst mér að klára þessa
trilógíu líka, eins og þú sérð þá var
kominn tími á nýja, þetta system hef-
ur funkerað,“ segir hann glettnislega.
„Ljóðin í bókinni eru frá síðustu
fjórum árum. Undirliggjandi í þeim
er tilfinning fyrir rödd, umhugsun
um rödd, síðan er náttúran líka und-
irliggjandi. Svokallaðar höfuð-
skepnur eða elementin fjögur fá
hvert sinn kafla. Eldur, jörð, loft,
vatn.
Röddin er svo skrýtið fyrirbæri,
og skrýtnast er þegar maður missir
hana en ég missti hana til hálfs fyrir
nokkrum vikum.“ Og víst er rödd
Sigurðar hásari og lægri en maður á
að venjast. Hann bætir við að annað
raddbandið „virðist hálflamað eða
eitthvað slíkt, það veit enginn af
hverju.“
Þarf mikla óheppni til
Sigurður hefur greint frá því að
undanfarin misseri hafi hann glímt
við svokallað asbest-krabbamein.
Hefur það mögulega komið til vegna
þess að hann hafi komið að vinnu
með asbest, sem áður var iðulega
notað í húsbyggingar en er nú þekkt
sem stórhættulegt efni?
„Nei, ég var ekkert í slíku en um
allt land var asbest notað og sér-
staklega í útihúsum. Heima á
Skinnastað var asbest í bílskúrnum,
í skemmunni og líka þakið á geita-
kofanum. Sennilega hef ég fengið
þetta í mig þá og svo er hegðunin
þessi að það er í dvala áratugum
saman og svo veit enginn af hverju
þetta kviknar í sumum. Það þarf
mikla óheppni til því öll mín kynslóð
hefur haft einhvern aðgang að
asbesti.
Þetta er mjög óalgengt krabba-
mein. Mér skilst að það séu þrjú til
fimm tilfelli greind á ári hér, sem
passar við það að í Bandaríkjunum
eru þrjú til fimm þúsund.
En þegar þetta fer á annað borð á
stað þá hættir það ekki, þess vegna
þarf að halda þessu niðri með lyfj-
um. Ég mun vera á þeim en þau
funkera sem betur fer.“
Dregur það úr starfsorkunni?
„Ég þarf að hvíla mig meira. Að
því búnu er ég hress. Þetta kallar á
aðra orkubeitingu.“
Það virðist að minnsta kosti vera
góður sláttur í skáldæðinni.
„Jú jú, hún slær vel! Og viðbrögð
við bókinni hafa verið mjög jákvæð.
Mér skilst að þetta hafi verið fyrsti
titillinn sem seldist upp á lager, önn-
ur prentun er komin í búðir.“
Mikilvægt að leita að sinni rödd
Lita veikindi Sigurðar ekki skáld-
skapinn, breyta þau ekki lífssýninni?
„Það hlýtur að vera,“ segir hann.
„Og kannski má greina einhvern
undirtón vegna þessa, en hvergi með
beinum hætti þó. Þetta býr til nýjan
bassatón sem er þarna undirliggj-
andi.“
Svona lífsreynsla hlýtur að breyta
sýn manns.
„Gegnum tíðina hefur alltaf verið í
verkum mínum einhverskonar teng-
ing eða beint samband við framvindu
ævinnar, lífsins. Ég hef aldrei staðið
fyrir utan í skáldskapnum – ég fjalla
um allt mögulegt en hef alltaf verið í
tengslum við eigin tilfinningalíf og
undirvitund, sem er mjög mikilvægt
ef vel á að vera. Ég er á því að ef
maður nái ekki tengslum við undir-
vitundina þá gerist ekkert.“
Blaðamaður hefur fylgst sem
skáldskap Sigurðar undangengna
áratugi og segir blasa við að hann
hafi haft slík tengsl.
„Vonandi. Og ég var sáttur þegar
ég var búinn að ganga frá þessari
ljóðabók.“
Talið berst aftur að rödd skálds en
Sigurður sagði umhugsun um rödd
vera undirliggjandi í nýju bókinni.
Upphafsorð eins fjögurra hluta bók-
arinnar eru sótt til Ilya Kaminsky:
Skáld er rödd, segi ég, eins og Ík-
arus, hvíslandi að sjálfum sér meðan
hann fellur til jarðar. Er Sigurður að
hnykkja á mikilvægi þess að skáldin
finni sína einkalegu rödd?
„Kannski er þetta verk til heiðurs
röddinni,“ segir hann. „Það er svo
mikilvægt að leita að sinni eigin per-
sónulegu rödd og reyna að halda
tengslum við hana. Það eina sem þú
hefur fram að færa í veröldinni er
þín eigin rödd. Þú getur ekki fengið
hana að láni, þú getur ekki fengið til-
finningalíf annarra að láni og átt
ekki að reyna það, heldur bara ein-
beita þér að því að finna eigin rödd.
Og halda síðan tengslum við hana.“
Er það stefnuskrá skáldsins?
Sigurður brosir og svarar: „Já,
ætli það ekki bara. Þetta er sér-
staklega augljóst í tilfelli ljóðskálda,
tilfinning þeirra fyrir rödd er sterk-
ari en í tilfelli höfunda annarra
forma. Þú skynjar þessa rödd hjá
Jónasi Hallgrímssyni, hún er bara
hans. Það er enginn annar sem
kemst nálægt þeirri rödd. Og sama
er með Einar Ben, Stein Steinarr;
þetta eru allt mjög persónulegar og
einstakar raddir.“
í skáldskapnum“
skrifaði í klukkutíma á morgnana áð-
ur en skólinn byrjaði, setti mér það
takmark að skrifa eina sögu á dag,“
segir hann, en Ævar er afkastamikill
og hefur þessi agi sem hann tamdi
sér strax þá nýst honum til fram-
tíðar.
Samtal við lesendur
Hann setur líka sjálfur pressu á sig
með því að tilkynna um útgáfu bóka
sinna fyrir fram. Hann er í góðu sam-
bandi við lesendahóp sinn, sem
gagnast honum líka.
„Maður mætir á alls kyns upp-
lestra með brandara sem maður var
alveg viss um að sé frábær þegar
maður sat einn með sjálfum sér en
hann fellur síðan alveg flatur hjá
krökkunum á meðan eitthvað allt
annað slær í gegn. Þá hefur maður
það bak við eyrað þegar kemur að
næstu bók. Þetta er ákveðið samtal
við lesendurna og það er frábært að
það sé í boði.“
Það virðist ekki standa á krökk-
unum að lesa bækurnar hans Ævars.
„Stundum er nóg að átta sig á því að
bók sé skemmtileg og ef ein bók er
skemmtileg hlýtur önnur bók að geta
verið skemmtileg. Ef maður nær að
planta hjá þeim því fræi að bækur
geti verið skemmtilegar er kominn
vísir að bókaormi. Svo þarf bara að
næra hann og það er það sem bæði
bókasafnsfræðingar og kennarar
gera,“ segir Ævar og bendir á að
meðal ástæðna fyrir því hversu vel
átakið hafi gengið sé þessir sömu
bókasafnsfræðingar og kennarar og
líka foreldrar sem hvetji krakkana
áfram.
Nýjung í komandi lestrarátaki er
að ef einhver les fyrir barn eða það
hlustar á hljóðbók, telst það sem lesin
bók. Þetta er gert til að veita fleirum
tækifæri til að taka þátt. „Þegar við
hlustum búum við til orðaforða alveg
eins og þegar við lesum sjálf,“ segir
hann.
Grunnþáttur menntunar
Læsi er einn af grunnþáttum
menntunar. Yndislestur styður því
við aðra þætti náms og þar leggur
Ævar sannarlega sitt lóð á vog-
arskálarnar.
„Lestur er hluti af því að vera virk-
ur þjóðfélagsþegn, hluti af því að
geta tekið sjálfstæða ákvörðun, geta
kosið eða lesið sér til um staðinn sem
ferðast er til,“ segir Ævar, sem hefur
mikinn metnað fyrir því að börn hafi
aðgang að skemmtilegum og fjöl-
breytilegum bókum á íslensku.
„Það er frábært hvað það koma út
margar flottar barna- og fullorð-
insbækur hér. Við þurfum að passa
upp á íslenskuna. Það er gaman að
horfa á þátt eins og Orðbragð sem
býr til leik úr íslenskunni og gerir
hana skemmtilega. Það er engan
veginn sjálfsagt að við tölum þetta
tungumál og það er á okkar ábyrgð
að skrifa bækur á íslensku fyrir alla.“
Morgunblaðið/Ófeigur
Viðurkenning Ævar Þór Benediktsson hefur hvatt fjölmörg börn til þess að
lesa með lestrarátaki Ævars vísindamanns og tveimur bókaflokkum.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2016
AUGLÝSING ÁRSINS – ★★★★ – M.G. Fbl.
MAMMA MIA! (Stóra sviðið)
Fim 17/11 kl. 20:00 117.s Sun 27/11 kl. 20:00 124.s Lau 10/12 kl. 20:00 131. s
Fös 18/11 kl. 20:00 118.s Fim 1/12 kl. 20:00 125.s Sun 11/12 kl. 20:00 132. s
Lau 19/11 kl. 20:00 119.s Fös 2/12 kl. 20:00 126.s Fim 15/12 kl. 20:00 133. s
Sun 20/11 kl. 20:00 120.s Lau 3/12 kl. 20:00 127.s Fös 16/12 kl. 20:00 134. s
Fim 24/11 kl. 20:00 121.s Sun 4/12 kl. 20:00 128. s Lau 17/12 kl. 20:00 135. s
Fös 25/11 kl. 20:00 122.s Fim 8/12 kl. 20:00 129. s Sun 18/12 kl. 20:00 136. s
Lau 26/11 kl. 20:00 123.s Fös 9/12 kl. 20:00 130. s Mán 26/12 kl. 20:00 137. s
Gleðisprengjan heldur áfram!
Blái hnötturinn (Stóra sviðið)
Sun 20/11 kl. 13:00 15.sýn Lau 3/12 kl. 13:00 18.sýn Sun 11/12 kl. 13:00 21.sýn
Lau 26/11 kl. 13:00 16.sýn Sun 4/12 kl. 13:00 19.sýn Lau 17/12 kl. 13:00 22.sýn
Sun 27/11 kl. 13:00 17.sýn Lau 10/12 kl. 13:00 20.sýn Sun 18/12 kl. 13:00 23.sýn
Nýr fjölskyldusöngleikur byggður á verðlaunasögu Andra Snæs Magnasonar
Njála (Stóra sviðið)
Mið 23/11 kl. 20:00 Mið 7/12 kl. 20:00
Njáluhátíð í forsal frá kl. 18:45. Kjötsúpa og fyrirlestur. Síðustu sýningar.
Extravaganza (Nýja svið )
Fös 18/11 kl. 20:00 9.sýn Lau 19/11 kl. 20:00 10.sýn
Nýtt verk eftir Sölku Guðmundsdóttur - síðustu sýningar
Jólaflækja (Litla svið)
Lau 26/11 kl. 13:00 Frums Lau 3/12 kl. 13:00 3. sýn Sun 11/12 kl. 13:00 6. sýn
Sun 27/11 kl. 13:00 2. sýn Sun 4/12 kl. 13:00 4. sýn
Sun 27/11 kl. 15:00 aukas. Lau 10/12 kl. 13:00 5. sýn
Bráðfyndin jólasýning fyrir börn
Brot úr hjónabandi (Litla sviðið)
Fim 17/11 kl. 20:00 7.sýn Fös 25/11 kl. 20:00 11.sýn Sun 4/12 kl. 20:00 aukas.
Fös 18/11 kl. 20:00 8.sýn Lau 26/11 kl. 20:00 12.sýn Þri 6/12 kl. 20:00 15.sýn
Lau 19/11 kl. 20:00 9.sýn Sun 27/11 kl. 20:00 13.sýn Mið 7/12 kl. 20:00 16. sýn
Sun 20/11 kl. 20:00 10.sýn Mið 30/11 kl. 20:00 aukas.
Fim 24/11 kl. 20:00 aukas. Lau 3/12 kl. 20:00 14.sýn
Aðeins þessar sýningar. Ósóttir miðar seldir samdægurs.
Jesús litli (Litli svið )
Fim 1/12 kl. 20:00 2. sýn Fim 8/12 kl. 20:00 4. sýn Lau 10/12 kl. 20:00 aukas.
Fös 2/12 kl. 20:00 3. sýn Fös 9/12 kl. 20:00 5. sýn Sun 11/12 kl. 20:00 6. sýn
Margverðlaunuð jólasýning
Salka Valka (Stóra svið)
Fös 30/12 kl. 20:00 Frums. Mið 18/1 kl. 20:00 5. sýn Mið 25/1 kl. 20:00 9. sýn
Fim 5/1 kl. 20:00 2. sýn Fim 19/1 kl. 20:00 6. sýn Fös 27/1 kl. 20:00 10.sýn
Fös 13/1 kl. 20:00 3. sýn Fös 20/1 kl. 20:00 7. sýn
Þri 17/1 kl. 20:00 4. sýn Þri 24/1 kl. 20:00 8. sýn
Ein ástsælasta saga þjóðarinnar í leikstjórn verðlaunaleikstjórans Yönu Ross
Da Da Dans (Nýja svið )
Fim 17/11 kl. 20:00 2.sýn Fim 24/11 kl. 20:00 4.sýn
Sun 20/11 kl. 20:00 3.sýn Sun 27/11 kl. 20:00 5.sýn
Íslenski dansflokkurinn
Óður og Flexa halda afmæli (Nýja sviðið)
Sun 20/11 kl. 13:00 Sun 4/12 kl. 13:00
Sun 27/11 kl. 13:00 Sun 11/12 kl. 13:00
5 stjörnu barnaverk frá Íslenska dansflokknum
Ert þú á leið í leikhús? Pantaðu ljúffengar veitingar til
að njóta fyrir sýningu eða í hléi á borgarleikhus.is
leikhusid.is | midasala@leikhusid.is | 551 1200
Djöflaeyjan (Stóra sviðið)
Fim 17/11 kl. 19:30 24.sýn Sun 27/11 kl. 19:30 27.sýn Lau 10/12 kl. 19:30 30.sýn
Fös 18/11 kl. 19:30 25.sýn Fös 2/12 kl. 19:30 28.sýn Sun 11/12 kl. 19:30 31.sýn
Lau 26/11 kl. 19:30 26.sýn Lau 3/12 kl. 19:30 29.sýn Fös 30/12 kl. 19:30 32.sýn
Kraftmikill söngleikur um skrautlegt mannlíf í braggahverfum Reykjavíkur!
Maður sem heitir Ove (Kassinn)
Fim 17/11 kl. 19:30 24.sýn Lau 26/11 kl. 19:30 28.sýn Lau 10/12 kl. 19:30 32.sýn
Lau 19/11 kl. 19:30 25.sýn Sun 27/11 kl. 19:30 29.sýn Sun 11/12 kl. 19:30 33.sýn
Sun 20/11 kl. 19:30 26.sýn Lau 3/12 kl. 19:30 30.sýn
Fös 25/11 kl. 19:30 27.sýn Sun 4/12 kl. 19:30 31.sýn
Siggi Sigurjóns og Bjarni Haukur sameina krafta sína í bráðfyndnum einleik!
Horft frá brúnni (Stóra sviðið)
Lau 19/11 kl. 19:30 11.sýn Fös 25/11 kl. 19:30 13.sýn
Sun 20/11 kl. 19:30 12.sýn Sun 4/12 kl. 19:30 14.sýn
Sýningum lýkur í desember
Íslenski fíllinn (Brúðuloftið)
Lau 19/11 kl. 13:00 Sun 20/11 kl. 13:00
Lau 19/11 kl. 15:00 Sun 20/11 kl. 15:00
Sýningum lýkur í nóvember!
Óþelló (Stóra sviðið)
Fim 22/12 kl. 19:30 Frums Fös 13/1 kl. 19:30 4.sýn Fim 2/2 kl. 19:30 8.sýn
Mán 26/12 kl. 19:30
Hátíðarsýning
Lau 14/1 kl. 19:30 5.sýn Fös 3/2 kl. 19:30 9.sýn
Fim 29/12 kl. 19:30 2.sýn Fös 27/1 kl. 19:30 6.sýn
Lau 7/1 kl. 19:30 3.sýn Lau 28/1 kl. 19:30 7.sýn
Vesturport tekst á nýjan leik á við Shakespeare!
Improv Ísland (Þjóðleikhúskjallari)
Fös 18/11 kl. 20:00 Fös 25/11 kl. 20:00
Mið 23/11 kl. 20:00 Mið 30/11 kl. 20:00
Spunasýningarnar vinsælu snúa aftur - engin sýning eins!
Yfir til þín - Spaugstofan (Stóra sviðið)
Fim 24/11 kl. 19:30 34.sýn Fim 1/12 kl. 19:30 35.sýn
Sprellfjörug gleðisýning fyrir alla fjölskylduna!
Lofthræddi örninn Örvar (Kúlan)
Lau 19/11 kl. 15:00 Þri 22/11 kl. 11:00 Keflavík Fim 24/11 kl. 10:00
Sandgerði
Mán 21/11 kl. 13:00
Keflavík
Mið 23/11 kl. 9:00
Grindavík
Lau 26/11 kl. 13:00
Þri 22/11 kl. 9:00 Keflavík Mið 23/11 kl. 10:30
Grindavík
Lau 26/11 kl. 15:00
Hrífandi einleikur fyrir börn um hugrekki.
Fjarskaland (Stóra sviðið)
Sun 22/1 kl. 13:00 Frums Sun 5/2 kl. 13:00 3.sýn
Sun 29/1 kl. 13:00 2.sýn Sun 12/2 kl. 13:00 4.sýn
Nýtt íslenskt barnaleikrit eftir Góa!
Leitin að jólunum (Þjóðleikhúsið)
Lau 26/11 kl. 11:00 Sun 4/12 kl. 11:00 Lau 17/12 kl. 11:00
Lau 26/11 kl. 13:00 Sun 4/12 kl. 13:00 Lau 17/12 kl. 13:00
Sun 27/11 kl. 11:00 Lau 10/12 kl. 11:00 Sun 18/12 kl. 11:00
Sun 27/11 kl. 13:00 Lau 10/12 kl. 13:00 Sun 18/12 kl. 13:00
Lau 3/12 kl. 11:00 Sun 11/12 kl. 11:00
Lau 3/12 kl. 13:00 Sun 11/12 kl. 13:00
Sívinsælt aðventuævintýri Þjóðleikhússins komið í sölu 11 leikárið í röð.