Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 01.07.2016, Blaðsíða 21

Læknablaðið - 01.07.2016, Blaðsíða 21
LÆKNAblaðið 2016/102 337 R A N N S Ó K N landsins. Rannsókn í íslenskum grunnskólum leiddi í ljós að um helmingur stúlkna og 14% drengja höfðu farið í megrun.14 Eins sýndi rannsókn í framhaldsskólum landsins að rúmt 51% stelpna og 31% stráka voru óánægð með fæðuvenjur sínar.15 Rannsókn á tíðni átraskana meðal nemenda við Háskóla Íslands gaf til kynna að töluverður fjöldi háskólanema notaði óheilbrigðar megrunarað- ferðir til að viðhalda þyngd.16 Hér var til skoðunar viðfangsefni sem ekki hefur verið mikið, ef nokkuð, rannsakað hérlendis, hamlandi viðhorf til eigin mataræð- is meðal Íslendinga. Niðurstöður rannsóknarinnar gefa til kynna hvaða hópur Íslendinga upplifir helst hamlandi fæðuviðhorf, hvað einkennir þann hóp og hverju þarf helst að beina sjónum að þegar kemur að forvörnum. Hamlandi viðhorf til eigin mataræðis geta mögulega verið undirflokkur átröskunar samkvæmt erlendum rannsóknum, það er þegar notaðar eru öfgafullar aðferðir við að takmarka fæðu og þarf að huga að því sérstaklega.33 Lokaorð Stór hópur fólks, einkum ungs fólks, upplifir hamlandi viðhorf til eigin mataræðis, og á þar með erfiðara með að njóta þeirrar ánægju sem góður matur getur veitt. Þessar niðurstöður ættu að vekja okkur til umhugsunar um mótsagnakenndar áherslur sam- félagsins um útlit og neyslu og að hvaða leyti hægt sé að sporna við slíkum áherslum. Mikilvægt er að skólar og heilsugæsla leggi sitt af mörkum og hvetji til umburðarlyndis gagnvart holdafari. Heimildir 1. Hesse-Biber S, Leavy P, Quinn CE, Zoino J. The mass marketing of disordered eating and eating disorders: The social psychology of women, thinness and culture. Women's Stud Int Forum 2006; 29: 208-24. 2. Alwan. A. Global status report on noncommunicable dise- ases 2010. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin, Ítalíu 2011. 3. Thompson JK, Stice E. Thin-Ideal Internalization: Mounting Evidence for a New Risk Factor for Body-Image Disturbance and Eating Pathology. Curr Dir Psychol Sci 2001; 10: 181-3. 4. Rangel C, Dukeshire S, MacDonald L. Diet and anxiety. An exploration into the orthorexic society. Appetite 2012; 58: 124-32. 5. Freedman MR, King J, Kennedy E. Popular diets: a sci- entific review. Obes Res 2001; 9 Suppl 1: 1S-40S. 6. Wansink B. Position of the American Dietetic Association: food and nutrition misinformation. J Am Dietet Assoc 2006; 106: 601-7. 7. Polivy J, Herman CP. Diagnosis and treatment of normal eating. J Consult Clin Psychol 1987; 55: 635-44. 8. Bublitz MG, Peracchio LA, Block LG. Why did I eat that? Perspectives on food decision making and dietary restra- int. J Consum Psychol 2010; 20: 239-58. 9. Stroebe W, Mensink W, Aarts H, Schut H, Kruglanski AW. Why dieters fail: Testing the goal conflict model of eating. J Experim Soc Psychol 2008; 44: 26-36. 10. de Lauzon-Guillain B, Basdevant A, Romon M, Karlsson J, Borys JM, Charles MA. Is restrained eating a risk factor for weight gain in a general population? Am J Clin Nutr 2006; 83: 132-8. 11. Forrester-Knauss C, Zemp Stutz E. Gender differences in disordered eating and weight dissatisfaction in Swiss adults: Which factors matter? BMC Publ Health 2012; 12: 809. 12. Guðlaugsson JÓ, Magnússon KÞ, Jónsson SH. Heilsa og líðan Íslendinga 2012: Framkvæmdaskýrsla. Embætti landlæknis, Reykjavík 2014. 13. Þorgeirsdóttir H, Valgeirsdóttir H, Gunnarsdóttir I, Gísladóttir E, Gunnarsdóttir BE, Þórsdóttir I, et al. Hvað borða Íslendingar: könnun á mataræði Íslendinga 2010-2011: helstu niðurstöður. Embætti landlæknis: Rannsóknastofa í næringarfræði við Háskóla Íslands og Landspítala-háskólasjúkrahús, Reykjavík 2011. 14. Daníelsdóttir S, Sigfúsdóttir ID, Smári J. Megrun meðal íslenskra unglinga og tengsl við líkamsmynd, sjálfs- virðingu og átröskunareinkenni. Sálfræðiritið 2007; 2007: 85-100. 15. Þorsteinsdóttir G, Úlfarsdóttir L. Eating disorders in colle- ge students in Iceland. Eur J Psychiatr 2008; 22: 107-15. 16. Jensdóttir S, Claessen IÁ. Líkamsímynd og tíðni átraskanaeinkenna meðal stúdenta við Háskóla Íslands. [BS Ritgerð, Háskóla Íslands]. Reykjavík 2010. 17. Guðnadóttir U, Garðarsdóttir RB. The influence of mater- ialism and ideal body internalization on body-dissatis- faction and body-shaping behaviors of young men and women: Support for the Consumer Culture Impact Model. Scand J Psychol 55: 151-9. 18. Embætti landlæknis. Tölfræði og rannsóknir: Heilsa og líðan Íslendinga. landlaeknir.is/tolfraedi-og-rannsoknir/ rannsoknir/heilsa-og-lidan-islendinga/ - mars 2014. 19. Jónsson SH, Guðlaugsson JÓ, Gylfason HF, Guðmundsdóttir DG. Heilsa og líðan Íslendinga 2007: Framkvæmdaskýrsla. Lýðheilsustöð, Reykjavík 2011. 20. von Ranson KM, Klump KL, Iacono WG, McGue M. The Minnesota Eating Behavior Survey: A brief measure of disordered eating attitudes and behaviors. Eat Behav 2005; 6: 373-92. 21. Garner DM, Garfinkel PE. The Eating Attitudes Test: an index of the symptoms of anorexia nervosa. Psychol Med 1979; 9: 273-9. 22. Clausen L, Rosenvinge JH, Friborg O, Rokkedal K. Validating the eating disorder inventory-3 (EDI-3): A comparison between 561 female eating disorders patients and 878 females from the general population. J Psychopathol Behav Assess 2011; 33: 101-10. 23. Samuelson G. Physical Status: The use and interpretation of anthropometry. WHO Technical Report Series. Acta Pædiatrica 1997; 86: 280-. 24. Obesity: preventing and managing the global epidem- ic. Report of a WHO consultation. World Health Organization technical report series. 2000; 894:i-xii, 1-253. 25. Tantleff-Dunn S, Barnes RD, Larose JG. It's not just a "woman thing:" the current state of normative discontent. Eat Disord 2011; 19: 392-402. 26. Brownell KD. Personal responsibility and control over our bodies: when expectation exceeds reality. Health Psychol 1991; 10: 303-10. 27. Waaddegaard M, Davidsen M, Kjoller M. Obesity and prevalence of risk behaviour for eating disorders among young Danish women. Scand J Public Health 2009; 37: 736-43. 28. Ojala K, Tynjälä J, Välimaa R, Villberg J, Kannas L. Overweight Adolescents' Self-Perceived Weight and Weight Control Behaviour: HBSC Study in Finland 1994- 2010. J Obes 2012; 2012:180176. 29. Flegal KM, Kit BK, Orpana H, Graubard BI. Association of all-cause mortality with overweight and obesity using standard body mass index categories: a systematic review and meta-analysis. JAMA 2013; 309: 71-82. 30. Minkler M. Personal responsibility for health? A review of the arguments and the evidence at century's end. Health Educ Behav 1999; 26:121-40. 31. McAdams MA, Van Dam RM, Hu FB. Comparison of self-reported and measured BMI as correlates of disease markers in US adults. Obes (Silver Spring, Md). 2007; 15: 188-96. 32. Jónsdóttir SM, Þorsteinsdóttir G. Átraskanir: einkenni, framvinda, faraldsfræði og tengsl við geðsjúkdóma. Læknablaðið 2006; 92: 97-104. 33. Stice E, Bohon C, Marti CN, Fischer K. Subtyping women with bulimia nervosa along dietary and negative affect dimensions: further evidence of reliability and validity. J Consult Clin Psychol 2008; 76: 1022-33.

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.