Morgunblaðið - 05.01.2017, Blaðsíða 74

74 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. JANÚAR 2017
Ýmislegt
7.900
kr.
5.900 kr.
3.950
kr.
6.500
kr.
6.500 kr.
5.200 kr.
Fylgstu með á Facebook
Frú Sigurlaug
Mjóddin
s. 774-7377
Sundbolir • Tankini
Bikini • Náttföt
Undirföt • Sloppar
Inniskór • Undirkjólar
Aðhaldsföt
Veiði
Sporhömrum 3
• Reynsla
• Þekking
• Gæði
Grásleppunet
Flotteinar
Blýteinar
og margt fl.
Lækkað verð
Höfummilligöngu
um nálfellingu á
grásleppunetum
S. 555 6090, 892 8655
heimavik.is
Bílaþjónusta
GÆÐABÓN
Ármúla 17a
Opið mán.-fös. 8-18. S. 568 4310
Það besta fyrir bílinn þinn
Alþrif, djúphreinsun, mössun, teflon,
blettun, bryngljái, leðurhreinsun.
Húsviðhald
Tek að mér
ýmis konar
húsaviðhald o.fl.
Uppl. í síma 847 8704
manninn@hotmail.com
Smáauglýsingar
Atvinnublað
alla laugardaga
Sendu pöntun á
augl@mbl.is eða hafðu
samband í síma 569-1100
Allar auglýsingar birtast
bæði í Mogganum
og ámbl.is
Hann var kallað-
ur Holli af kunn-
ingjum. Hann var
tveim árum eldri
en flestir sambekkingar hans
og eftir því þroskaðri andlega,
ekki síst að eigin mati. Hann
talaði um bókmenntir heimsins
eins og sá sem þekkinguna
hafði og var langtum lesnari í
heimspeki og stjórnmálum en
flestir jafnaldrar. Hann skrifaði
nokkrar smásögur og ljóð í
Skólablað MR, oftast undir
bókstöfunum S. K. sem var
skammstöfun fyrir Sighvatur
Kormáksson. Hann var manna
næmastur á klassíska músík og
lék sjálfur á fiðlu, þó mest fyrir
sjálfan sig. Hann kynnti okkur
líka muninn á hinum uppruna-
lega dixieland-djassi og versl-
unarmúsíkinni.
Holli umgekkst í fyrstu eink-
um intelligenta í efri bekkjum
og var í kunnleikum við skáld
og aðra listamenn utan skólans
en fann smám saman efnilega
lærisveina í neðri bekkjum og
sat með þeim á kaffihúsum eða
skipulagði gáfuleg kvöldspjöll í
heimahúsum. Í mínum hópi má
nefna bræðurna Ingva og
Kristján Árnasyni, Jökul Jak-
obsson og Þorgeir Þorgeirsson.
Holli talaði oft á málfundum í
skólanum og jafnan einkar spá-
mannlega.
Eitt gælunafna hans varð því
Spái. Vorkunnsamlegt viðkvæði
hans var „það er ekki von þið
skiljið þetta“ og stundum bætti
hann við í huggunarskyni „þið
skiljið það seinna“. Það var
ekki laust við að honum mislík-
Þorvarður
Helgason
✝ ÞorvarðurHelgason
fæddist 18. maí
1930. Hann lést 7.
desember 2016.
Þorvarður var
jarðsunginn 19.
desember 2016.
aði þegar læri-
sveinar urðu smám
saman uppástön-
dugir og þóttust
vita sínu eigin viti.
Holli var einn
örfárra í skólanum
sem í kaldastríðs-
heiftinni þorðu að
kalla sig kommún-
ista upphátt og
dreif nokkra menn
í leshring um sósí-
alisma. Hann var einarður and-
stæðingur hernaðar og lenti í
því 30. mars 1949 að bera boð
milli andófsmanna á Austurvelli
og alþingismanna (þá voru ekki
farsímarnir!). Af spámannlegu
innsæi dró Holli snemma í efa
að sovésk yfirvöld væru að
framfylgja eiginlegum komm-
únisma án þess þó að verða
nokkurntíma hægriblók né
ánetjast innrætingu gróðap-
unga. Ævinlega studdi hann
efnahagslegt réttlæti öllum til
handa.
Holli stundaði lengst nám í
Vínarborg og lauk þaðan dokt-
orsprófi í leikhúsfræðum. Hann
var einn af stofnendum leik-
hópsins Grímu og leiðbeinandi
á ýmsum námskeiðum um leik-
húsfræði. Hann skrifaði nokkr-
ar skáldsögur og útvarpsleikrit
og þýddi skáldverk úr þýsku og
fleiri málum, einkum leikrit eft-
ir merk samtíðarleikskáld.
Skopskyn Holla lá ekki ætíð
í augum uppi enda sló hann
ekki um sig með flatbröndur-
um, en það var á sínum stað.
Þegar samtök undir heitinu Ný
sjónarmið hófu vorið 1983 söfn-
un til styrktar hinu bláfátæka
svissneska álfélagi Alusuisse
gerðist doktor Þorvarður tals-
maður þeirra og var mönnum
lengi minnisstæð hin hjart-
næma orðræða hans um hin
blautu skaut, sem höfðu stefnt
efnahag Íslenska álversins í
Straumsvík í bráðan voða, raf-
skautin sem blotnuðu í hafi.
Aðalstarf Holla eftir að hann
sneri endanlega heim frá Vín-
arborg var að kenna þýsku í
MH. Nemendum var hann
reyndar minnisstæðari fyrir
þær stundir sem hann vék frá
sjálfri málkennslunni og fór á
flug um ýmis svið mannlífs og
menningar. Það kom kunnug-
um ekki á óvart að hann endaði
skipti sín af félagsmálum í Líf-
spekifélaginu.
Árni Björnsson.
Á árunum 1953-1958 var
Þorvarður Helgason við nám í
leikhúsfræðum í Vínarborg og
aftur síðar er hann lauk dokt-
orsprófi. Áður hafði hann verið
nokkra mánuði í Flórens og
París. Ég var honum samtíða í
Vín í tvo vetur og áttum við þar
sitthvað saman að sælda. Hann
var þá þegar margfróður um
stjórnmál, heimspeki, bók-
menntir og listasögu og sparaði
ekki að miðla þekkingu sinni til
okkar hinna.
Við áttum það sameiginlegt
að hafa hallast að marxisma á
unglingsárum. Hann hafði, er
hér var komið sögu, brotist út
úr þeim ramma en ég leitaði
nýrra leiða. Við vorum báðir
gefnir fyrir rökræður og varð
margt að umræðuefni, sem
snerti stjórnmálin og mynd
okkar af heiminum í nútíð, for-
tíð og framtíð.
Samastaður okkar, Íslend-
inga í Vínarborg, var Café Post
á horni Fleischmarkt og Post-
gasse, örskammt frá Kanaln-
um. Kaffihúsið er enn á sínum
stað en hefur skipt um nafn.
Úr hópi Íslendinganna í Vín-
arborg veturinn 1956-1957
nefni ég hér bræðurna Hrein
og Sigurð Örn Steingrímssyni,
Sigrúnu Gunnlaugsdóttur og
Bríeti Héðinsdóttur, líka Jón
Laxdal Halldórsson og Erling
Gíslason, Leif Þórarinsson og
Finnboga Pálmason. Oft voru
samræður líflegar í þessum
hópi, stundum kafað djúpt í
flókin mál en þó man ég best
æskugleðina, sem við áttum
saman.
Margt var sérstætt við Þor-
varð Helgason. Eitt var það að
faðir hans, Magnús Norðdahl
múrari, hét alls ekki Helgi. Aft-
ur á móti hét móðurafi Þor-
varðar og fóstri Guðmundur
Helgi og má vera að þegar
presturinn skírði drenginn Þor-
varð Helgason hafi falist í því
vísun í þetta seinna nafn afans.
Móðir Þorvarðar hét Ragn-
hildur Guðmundsdóttir og var
dóttir hjónanna Guðmundar
Helga Þorvarðssonar og Nikó-
línu Nikulásdóttur. Þau bjuggu
á Óðinsgötu 12 í Reykjavík og
hjá þeim ólst Þorvarður Helga-
son upp. Guðmundur, afi hans,
var smákaupmaður. Á milli-
stríðsárunum var verslun hans
við Skólavörðustíg, þar sem nú
er Mokkakaffi, en seinna færði
hann búðina í sitt eigið íbúðar-
hús á Óðinsgötu 12 og var hún
þar á neðri hæðinni.
Frá ömmunni, Nikólínu
Nikulásdóttur, fékk Þorvarður
margan fróðleik um Reykjavík
á síðari hluta 19. aldar. Þegar
hún fæddist, árið 1877, ráku
foreldrar hennar, þau Nikulás
Jafetsson og Hildur Lúðvíks-
dóttir, gistihús og greiðasölu á
lóðinni sem nú er númer 17 við
Vesturgötu, er þá hét reyndar
Læknisgata. Foreldrar Nikó-
línu urðu bæði skammlíf en í
Reykjavík og nálægum byggð-
um átti hún fjölmennan frænd-
garð. Langafi hennar, afi Niku-
lásar, var Einar Jónsson
borgari, sem lengi rak verslun
við Aðalstræti í Reykjavík en
hann var bæði föðurbróðir og
tengdafaðir Jóns Sigurðssonar
forseta. Tengdafaðir Einars
borgara og afi barna hans var
svo Jafet Illugason, lóskeri við
„Innréttingarnar“, sem Skúli
Magnússon fógeti hafði for-
göngu um að koma á fót í
Reykjavík um miðja 18. öld.
Allt sýnir þetta vel hversu
djúpar rætur Þorvarður og
ættmenn hans áttu í moldum
gömlu Reykjavíkur.
Hann vildi ætíð hrærast í nú-
tímanum en þankar um stofn-
inn, sem að honum stóð, urðu á
efri árum ásæknari en fyrr.
Kjartan Ólafsson.
✝ Hörður Hall-bergsson fædd-
ist í Hafnarfirði 5.
júní 1932 og bjó
alla sína tíð þar.
Hann lést á Hrafn-
istu í Hafnarfirði
20. desember 2016.
Hann lærði raf-
virkjun og starfaði
í mörg ár hjá RA-
RIK sem línumað-
ur, en starfaði yfir
30 ár hjá Rafveitu Hafn-
arfjarðar sem yfirverkstjóri,
þar til hann varð að hætta
vinnu vegna lögblindu.
Hörður kvæntist Dúfu Krist-
jánsdóttur, f. 29. nóvember
1934, d. 6. október 2006, og
gengu þau í hjónaband 30. maí
1953. Þau eignuðust þrjú börn:
Bjarney Elísabet Harðardóttir,
f. 7. júní 1958, og á
hún þrjú börn og
sex barnabörn, Sig-
urjón Harðarson, f.
6. mars 1961, og á
hann þrjú börn og
þrjú barnabörn.
Sambýliskona Sig-
urjóns heitir Sig-
rún Sveinbjörns-
dóttir og á hún tvö
börn og eitt barna-
barn. Yngsta dóttir
Harðar og Dúfu er Jóhanna El-
ínborg Harðardóttir, f. 8. apríl
1965, eiga hún og hennar eig-
inmaður, Axel Antonio Penal-
ver, fjögur börn og sjö barna-
börn.
Útför Harðar fer fram frá
Víðistaðakirkju í Hafnarfirði í
dag, 5. janúar 2017, klukkan
13.
Í dag kveð ég elsku pabba
minn. Í gegnum tíðina höfum við
ferðast saman, t.d. komstu með í
brúðkaupsferðina okkar Tonis.
Við fórum saman til Spánar en
eftirminnileg er sú ferð þegar þú
komst með okkur Toni og fórum
til tengdaforeldra mína í til Al-
guazas.
Mikið fannst þér gaman að
kynnast spænskri menningu og
upplifa hana með tengdapabba,
þið sátuð úti á veröndinni, sáttir
með lífið, gátuð lítið talað saman,
en þér leið vel.
Heima fórum við saman í
margar ferðirnar og var sérstakt
að ferðast með þér og heyra sög-
una um hvern stað sem við fórum
fram hjá.
Þótt sjón þín væri engin, og
þegar þú spurðir hvar við værum
og þegar við nefndum bæjar-
stæði eða brú sem við fórum yfir,
þá var það nóg, því þú gast sagt
að handan við næstu beygju væri
stór steinn, eða einhver kennileiti
sem þú mundir eftir, og svo komu
sögurnar allt frá landnámi. Þú
gast alltaf áttað þig á hvar þú
varst staddur, því þú varst búinn
að ferðast mikið um landið, og þá
sérstaklega sem línumaður hjá
RARIK, og þekktir landið þitt
vel.
Eftir að mamma dó fór ferð-
unum að fækka, en við fórum fyr-
ir þremur árum í sumarbústað í
Munaðarnesi um afmælið þitt, og
þér fannst svo mikil tilbreyting
að geta farið í ferðalag, og ég er
svo fegin að hafa getað haft þig
með þarna, því þetta var okkar
síðasta ferð saman, þar sem
heilsan þín var byrjuð að bila. Við
fórum upp á Vatnajökul þegar
tengdamamma var hjá okkur og
þú fórst í ferð á snjóbílnum að
ferðast um jökulinn. Þetta var
stórkostleg ferð, við keyrðum
upp á jökulinn, þar sem tengda-
mamma signdi sig hvað eftir ann-
að á leiðinni upp, og þið bæði
ásamt börnunum nutuð útsýnis-
ins þegar upp var komið og við
lýstum fyrir þér landslaginu.
Þú og mamma voruð eitt, og
þegar hún kvaddi var sorg þín
mikil, enda var hún augun þín og
líf þitt og yndi, en nú eruð þið
sameinuð.
Elsku pabbi, þú varst mér allt,
og líka börnunum mínum.
Þú eyddir miklum tíma með
Herði þegar hann var lítill og svo
þegar Viktor byrjaði í skóla, þá
fékk hann, ásamt Herði og Tinnu
að eyða tímanum heima hjá þér, á
meðan við vorum að vinna. Og
eru þau, sérstaklega strákarnir
mínir, búin að fræðast um marg-
ar sögurnar í gegnum þig, sem
eru þeim ómetanlegar. Hörður
sem gat spurt ólíklegustu spurn-
inganna, ekki bara af hverju him-
inn er blár, heldur hvað stjörn-
urnar hétu og hvað ljósár var
mikið, ekki gat ég svarað, en afi
gat bjargað málunum.
Hörður og Viktor ólust upp
með þér og er sorg þeirra mikil
þar sem þeir eru að kveðja sinn
besta vin, sem þeir gátu talað við
um allt og spurt afa, því afi vissi
alltaf svarið.
Eitt af því erfiðasta sem ég hef
upplifað í mínu lífi var að flytja til
Spánar og hafa þig ekki með. Það
kom þó til tals, því loftslagið og
hitinn fór vel í þig, en heilsan var
farin að bila og þú treystir þér
ekki.
Núna kveð ég þig, elsku pabbi
minn, og ég veit að mamma tók á
móti þér og eruð þið nú sameinuð
og líf þitt ekki lengur í myrkri.
Hann Toni kemst ekki til Ís-
lands til að kveðja þig, en þakkar
þér fyrir yndislega samveru síð-
astliðin 27 ár. Bless, pabbi minn.
Þín
Jóhanna.
Hörður
Hallbergsson
Morgunblaðið birtir minningargreinar endurgjaldslaust
alla útgáfudaga.
Skil | Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Smellt á Morgunblaðslógóið
í hægra horninu efst og viðeigandi liður, „Senda inn minning-
argrein,“ valinn úr felliglugganum. Einnig er hægt að slá inn slóð-
ina www.mbl.is/sendagrein
Skilafrestur | Ef óskað er eftir birtingu á útfarardegi verður
greinin að hafa borist eigi síðar en á hádegi tveimur virkum dög-
um fyrr (á föstudegi ef útför er á mánudegi eða þriðjudegi).
Þar sem pláss er takmarkað getur birting dregist, enda þótt grein
berist áður en skilafrestur rennur út.
Minningargreinar