Ægir - 01.07.2017, Side 122

122
Bandarískir kaupendur á ferskfiski óska eftir því að fiskinum sé ekki pakkað beint í frauðkassa, heldur fyrst í plast.
Ástæðan er sú að markaðurinn þar úti er
hræddur við mögulegan flutning á styrene
inn í fiskinn, en styrene er á lista yfir mögu-
lega krabbameinsvaldandi efni hjá banda-
ríska matvæla- og lyfjaeftirlitinu, FDA,“
segir Björn Margeirsson, lektor við Háskóla
Íslands og rannsóknastjóri hjá Sæplasti og
Tempru. Hann segir þetta aukaskref hafa
verið til ama fyrir fiskframleiðendur enda
bæði tímafrekt og kostnaðarsamt og feli í
sér óþarfa sóun. Evrópskir kaupendur setja
almennt ekki fram þessa kröfu.
Möguleg styrene mengun rannsökuð
Tempra er stærsti framleiðandi frauðplasts
á Íslandi og hefur fyrirtækið unnið að þróun
umbúða fyrir ferska matvöru í samstarfi við
viðskiptavini, háskóla og rannsóknastofn-
anir. „Við settum okkur það markmið að
komast til botns í þessu máli, hvort styrene
geti flust yfir í fiskinn og þá í hvaða mæli.
Við fórum að leita að heimildum um þetta,
hvort eitthvað væri hæft í þessum áhyggj-
um og fundum ekkert sem gæti stutt það.
Helst væri þetta mögulegt ef heitur vökvi
væri geymdur í marga daga í frauðumbúð-
um, t.d. bolla, en ekki ef varan væri köld,“
segir Björn.
„Í gegnum störf mín við Háskóla Íslands
komst ég svo í kynni við franskan matvæla-
verkfræðinema, Erwan Queguiner, sem er í
starfsnámi í sumar undir minni handleiðslu
og Sigurjóns Arasonar hjá Matís og HÍ. Hann
er með aðstöðu hjá Matís og saman gerðum
við smá tilraun með hjálp starfsmanna
Matís. Við keyptum fiskflök, bæði þorsk og
karfa, og geymdum þau í fjóra, sjö og þret-
tán daga í frauðkössum með óvarið fiskhold
í beinni snertingu við frauðið, þ.e. án bæði
roðs og plastpoka. Fiskurinn var geymdur
við annars vegar -1 gráðu og hins vegar 2
gráður. Lægri mörkin er heppilegasta hita-
stigið við flutning í gámum en það getur þó
farið upp í 2 gráður. Að þessu loknu tókum
við sýni úr þeim flökum sem lágu á botni
kassanna og sendum til þýsku rannsóknar-
stofunnar EUROFINS og báðum þau um að
rannsaka hvort og þá hve mikið magn sty-
rene væri að finna í þeim.“

Þyrftir að borða 9 tonn á dag
Björn segir niðurstöður rannsóknarinnar
vera ánægjulegar. „Rannsóknarskýrslurnar
12 gefa allar til kynna að magn styrens sé
undir 0.01 mg í hverju kílói af fiski, en sú tala
getur ekki verið lægri því mæliaðferðin
þeirra býður ekki upp á meiri nákvæmni.
Mælingaraðilanum er því ekki stætt á að
gefa upp lægri tölu þó svo mögulega sé um
enn minna magn að ræða. Skv. viðmiðum
FDA ættu neytendur að þola allt að 90 mg
af styrene á dag svo að við erum alla vega
undir 1/9000 af hámarksdagskammti – ef
þeir borða heilt kílógramm af fiski á dag!
Amerískur kaupandi á því ekki að hafa
áhyggjur; hann þyrfti að borða að minnsta
kosti 9 tonn af ferskfiski á dag til að ná upp í
hámarkið sem FDA setur!
tempra.is
Algjör óþarfi
að pakka fyrst
í plastpoka
Björn Margeirsson segir ótta bandarískra kaupenda við að efnið styrene berist í ferskan
fisk úr frauðkössum ástæðulausan.