Morgunblaðið - 17.05.2018, Qupperneq 42

42 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. MAÍ 2018
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Einræðisstjórnin í Norður-Kóreu
hótaði í gær að aflýsa fyrirhuguðum
fundi leiðtoga síns með Donald
Trump Bandaríkjaforseta ef reynt
yrði að knýja hana til að afsala sér
kjarnavopnum. Einræðisstjórnin af-
lýsti einnig fyrirhuguðum fundi hátt
settra embættismanna Kóreuríkj-
anna og sagði ástæðuna vera sam-
eiginlegar heræfingar Bandaríkjanna
og Suður-Kóreu sem hófust á föstu-
daginn var.
„Ef Bandaríkjastjórn reynir að
hrekja okkur út í horn og knýja okkur
til einhliða kjarnorkuafvopnunar höf-
um við ekki áhuga á slíkum viðræð-
um,“ sagði aðstoðarutanríkisráðherra
Norður-Kóreu, Kim Kye-gwan. Hann
bætti við að ef þetta yrði reynt þyrfti
einræðisstjórnin að „endurskoða“ af-
stöðu sína til áformanna um leiðtoga-
fund Bandaríkjanna og Norður--
Kóreu sem fyrirhugaður er í
Singapúr 12. júní.
Bandarískir embættismenn hafa
sagt að einræðisstjórnin þurfi að eyða
öllum kjarnavopnum sínum og standa
þurfi þannig að afvopnuninni að er-
lendir eftirlitsmenn geti staðfest hana
og tryggt verði að Norður-Kóreu-
menn geti ekki hafið smíði kjarna-
vopna að nýju. Leiðtogar Kóreu-
ríkjanna samþykktu á sögulegum
fundi við landamæri þeirra 27. apríl
að stefna að samningi um kjarnorku-
afvopnun á Kóreuskaga. Ekki kom þó
fram hvaða skilyrði Norður-Kóreu-
stjórn setur fyrir kjarnorkuafvopnun
og mikil óvissa hefur því verið um
hvort hún sé í raun tilbúin að eyða
kjarnavopnum sínum. Norður--
Kóreustjórn hefur alltaf haldið því
fram að hún þurfi á kjarnavopnum að
halda til að verjast hugsanlegri innrás
Bandaríkjanna. Þegar hún hefur tal-
að um „kjarnorkuafvopnun á Kóreu-
skaga“ hefur hún alltaf krafist þess að
Bandaríkin flytji alla hermenn sína
frá Suður-Kóreu og lofi að nota ekki
kjarnavopn til að verja landið. Banda-
rísk stjórnvöld hafa aldrei léð máls á
slíkum samningi.
Argir út í Bolton
John Bolton, þjóðaröryggisráðgjafi
Bandaríkjaforseta, sagði í sjónvarps-
viðtali 29. apríl að einræðisstjórnin í
Pjongjang þyrfti að heimila banda-
rískum og breskum vopnasérfræð-
ingum að hafa eftirlit með kjarnorku-
stöðvum í Norður-Kóreu, eins og
Muammar Gaddafi, þáverandi ein-
ræðisherra Líbíu, gerði þegar hann
féllst á að hætta þróun kjarnavopna
og annarra gereyðingarvopna árið
2003 eftir leynilegar viðræður við
bandarísk og bresk stjórnvöld. Bolton
sagði að stjórn Trumps liti á tilhögun
eftirlitsins í Líbíu sem fyrirmynd í
viðræðunum um kjarnorkuafvopnun
Norður-Kóreu.
Þessi ummæli Boltons fóru greini-
lega fyrir brjóstið á ráðamönnunum í
Norður-Kóreu. Það ætti ekki að koma
á óvart því að einræðisstjórnin hefur
litið á örlög Gaddafis sem dæmi um
það sem myndi gerast ef hún afsalaði
sér kjarnavopnum. Uppreisnarmenn
steyptu Gaddafi af stóli og tóku hann
af lífi eftir loftárásir vestrænna ríkja á
Líbíu um átta árum eftir að hann
féllst á að afsala sér gereyðingar-
vopnunum.
„Heimsbyggðin veit mjög vel að
land okkar er hvorki Líbía né Írak,
því að þeirra beið ömurlegt hlut-
skipti,“ sagði Kim Kye-gwan. „Það er
öldungis fáránlegt að dirfast að líkja
kjarnorkuveldinu Norður-Kóreu við
Líbíu sem var aðeins að hefja fyrsta
áfangann í þróun kjarnavopna.“
Aðstoðarutanríkisráðherrann
sagði að stjórnvöld í Norður-Kóreu
hefðu ekki leynt því að þau hefðu
„ímugust“ á Bolton og það væri
„óheppilegt“ að bandarísk stjórnvöld
skyldu ögra Norður-Kóreumönnum
„fyrir leiðtogafundinn með því að
hrækja fáránlegum yfirlýsingum“.
John Bolton er fyrrverandi sendi-
herra Bandaríkjanna hjá Sameinuðu
þjóðunum og var á meðal helstu
stuðningsmanna hernaðarins í Írak
árið 2003 vegna meintra gereyðingar-
vopna einræðisstjórnar Saddams
Husseins. Hann hefur varið þá
ákvörðun George W. Bush, þáverandi
forseta, að fyrirskipa innrás í Írak,
þótt gereyðingarvopn hafi ekki fund-
ist þar, og sagt að það væri „fullkom-
lega réttlætanlegt“ að hefja hernað
gegn einræðisstjórninni í Norður-
Kóreu til að koma í veg fyrir að hún
geti ógnað Bandaríkjunum með
kjarnavopnum.
Mike Pompeo, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, sagði á sunnudaginn
var að stjórn Trumps myndi fallast á
afnám refsiaðgerða gegn Norður-
Kóreumönnum ef þeir samþykktu að
láta öll kjarnavopn sín af hendi. Kim
Kye-gwan hafnaði slíkri tilslökun og
sagði að Norður-Kóreumenn myndu
aldrei afsala sér kjarnavopnum í fyrir
það eitt að tryggja sér viðskipti við
Bandaríkin.
Nokkrir fréttaskýrendur telja að
markmiðið með þessum breytta tóni í
yfirlýsingum N-Kóreustjórnar sé að
reyna að styrkja samningsstöðu
hennar fyrir leiðtogafundinn. Joshua
Pollack, bandarískur sérfræðingur í
baráttunni gegn útbreiðslu kjarna-
vopna, segir að svo virðist sem
Norður-Kóreustjórn gremjist sú af-
staða Bandaríkjamanna að refsiað-
gerðunum verði ekki aflétt nema hún
fallist á kjarnorkuafvopnun. „Norður-
Kóreumenn vilja breyttan tón frá
Bandaríkjunum og þeir hafa ekki
heyrt hann, enn sem komið er að
minnsta kosti,“ hefur fréttaveitan
Reuters eftir Pollack.
Vilja að Trump fái Nóbelinn
Fréttaskýrandinn Frida Ghitis
segir í grein á vef CNN að Kim Jong-
un sé að reyna að gera það sama og
faðir hans og afi gerðu þegar þeir
voru við völd í Norður-Kóreu: að
knýja fram efnahagslegar og pólitísk-
ar tilslakanir af hálfu Bandaríkjanna
gegn smávægilegum tilslökunum eða
fögrum fyrirheitum sem þeir stóðu
síðan ekki við. Kim sé að reyna að
komast að því hversu langt Trump
vilji ganga til að koma í veg fyrir að
fundinum verði aflýst.
Ghitis segir að þótt Trump hafi lýst
sjálfum sér sem afburðasnjöllum
samningamanni hafi honum þegar
orðið á reginmistök í aðdraganda leið-
togafundarins. „Það er ekkert
leyndarmál að samningur við
Norður-Kóreustjórn væri mikill póli-
tískur sigur fyrir forseta, sem á undir
högg að sækja og lætur sig nú þegar
dreyma um að hljóta friðarverðlaun
Nóbels. Þegar hann var spurður í vik-
unni sem leið hvort hann verðskuldaði
Nóbelinn svaraði hann glaðlega: „allir
telja það“.“
Trump hefur verið bjartsýnn í yfir-
lýsingum sínum um Norður-Kóreu á
Twitter og fundum með stuðnings-
mönnum sínum. Hann tísti eitt sinn
að Norður-Kóreumenn hefðu fallist á
kjarnorkuafvopnun og sagði að hann
teldi að Kim Jong-un hefði verið
„mjög hreinskilinn“ og „mjög heið-
virður“ í viðræðunum um afvopnun.
Aðdáendur Trumps eru farnir að tala
um að hann ætti að fá Nóbelinn fyrir
að knýja fram „frið með valdi“ og
orðnir svo uppveðraðir að það yrði
mikið áfall fyrir forsetann ef fundur-
inn færi út um þúfur.
Nóbelinn í húfi fyrir Trump?
 Norður-Kóreustjórn hótar að aflýsa fyrirhuguðum leiðtogafundi með Donald Trump ef hann reynir
að knýja hana til kjarnorkuafvopnunar  Álitið mikið áfall fyrir forsetann ef fundurinn fer út um þúfur
Stefnt hefur verið að því að Donald Trump Bandaríkjaforseti eigi fund með leiðtoga N-Kóreu í Singapúr 12. júní en þau áform virðast nú vera í uppnámi
Helstu fundir í viðræðunum við einræðisstjórnina í Norður-Kóreu
Heimild og ljósmyndir: AFP/KCNA í gegnum KNS/CCTV/ríkisstjórn Bandaríkjanna/KoreaSummitPressPool
Febrúar 25.-28. mars Apríl 27. apríl 9. maí
Kim fór til Peking og
það var fyrsta utanlands-
ferð hans frá því að hann
komst til valda. Ræddi við
Xi Jinping, forseta Kína
Mike Pompeo, semTrump
hafði tilnefnt í embætti
utanríkisráðherra, fór til
Peking og ræddi þar
við Kim
Kim ræddi við
forseta Suður-Kóreu,
Moon Jae-in, á
fundi í landamæra-
bænum Panmunjom
Nýskipaður utan-
ríkisráðherra
Bandaríkjanna,Mike
Pompeo, fór í heim-
sókn til Pjongjang
8. maí
Kim fór til borgarinnar
Dalian í Kína og
og ræddi þar við
forseta landsins,
Xi Jinping
Kim Jong-un (t.v.) heilsar
forseta Kína, Xi Jinping,
ámynd sembirt var
28.mars
Mike Pompeo (t.v.)
heilsar Kim Jong-un
ámynd sembirt
var 26. apríl
Kim Jong-un heilsar
forseta Suður-Kóreu,
Moon Jae-in,með
handabandi
Kim Jong-un og
forseti Kína,
Xi Jinping, á
fundinum í Dalian
Mike Pompeo, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna,
og Kim Jong-un á
fundi í Pjongjang
Leiðtogi N-Kóreu,
Kim Jong-un, sendi
systur sína, KimYo-jong
til Suður-Kóreu vegna
Vetrarólympíuleikanna
KimYo-jong (t.v.)
heilsar forseta
Suður-Kóreu, Moon
Jae-in, 10. febrúar
Norður-Kóreumenn
hótuðu í gær að hætta
við fyrirhugaðan
fund Kims með
Donald Trump, forseta
Bandaríkjanna
Kim Jong-un ogDonald
Trump forseti
12. júní?
Trump enn vongóður
» Donald Trump Bandaríkja-
forseti er enn vongóður um að
fyrirhugaður fundur hans með
leiðtoga einræðisstjórnar
Norður-Kóreu verði haldinn, að
sögn fjölmiðlafulltrúa hans í
gær.
» „Á sama tíma erum við und-
ir það búin að þetta gætu orðið
erfiðar samningaviðræður,“
bætti fjölmiðlafulltrúinn við.
» Kínverjar, helstu banda-
menn Norður-Kóreustjórnar,
hvöttu til þess að leiðtoga-
fundurinn yrði haldinn.
Daniel Ortega, forseti Níkaragva, hóf í gær viðræður
við stjórnarandstæðinga til að reyna að binda enda á
götumótmæli gegn stjórn hans. Mannréttinda-
hreyfingar segja að 58 manns hafi beðið bana í mót-
mælunum. Þau beindust í fyrstu að misheppnaðri til-
raun til að breyta almannatryggingakerfinu en
mótmælendurnir krefjast nú þess að Ortega láti af for-
setaembættinu. Hann hefur verið forseti síðustu ellefu
ár og var áður leiðtogi landsins á árunum 1979 til 1990.
Námsmenn mótmæla hér í höfuðborginni Managua.
AFP
Krefjast afsagnar Ortega forseta
Bandalagið og hreyfingin Fimm
stjörnur á Ítalíu reyndu í gær að ná
samkomulagi um myndun sam-
steypustjórnar eftir að drögum að
stjórnarsáttmála þeirra var lekið í
fjölmiðla. Þar kom m.a. fram að
flokkarnir ætla ekki að hlíta reglum
Evrópusambandsins í innflytjenda-
málum og ríkisfjármálum, að sögn
breska ríkisútvarpsins.
Í drögunum var m.a. tillaga um
ráðstafanir til að gera Ítalíu kleift að
draga sig út úr evrusamstarfinu en
báðir flokkarnir sögðu í gær að fallið
hefði verið frá henni og hún væri
ekki lengur í nýjustu drögunum, að
sögn fréttaveitunnar AFP. Flokk-
arnir virðast hins vegar ekki hafa
fallið frá öðrum tillögum sem líklegt
er að Evrópusambandið hafi miklar
áhyggjur af, að því er fram kemur í
frétt BBC.
Í drögunum mun m.a. vera krafa
um að Seðlabanki Evrópu afskrifi
um 10% af skuldum Ítalíu við bank-
ann, að sögn AFP. Flokkarnir vilja
einnig semja um
breytingar á
stöðugleikasátt-
mála ESB sem
kveður á um að
fjárlagahallinn
megi ekki vera
meiri en 3% af
landsframleiðslu.
Þeir ræða enn-
fremur tillögur
um að herða innflytjendalöggjöfina
með breytingum sem kunna að vera í
andstöðu við reglur Evrópusam-
bandsins, að sögn BBC. Þá er í drög-
unum tillaga um að refsiaðgerðum
gegn Rússlandi verði aflétt þegar í
stað.
Matteo Salvini, leiðtogi Banda-
lagsins, og Luigi Di Maio, leiðtogi
Fimm stjarna, sökuðu embættis-
menn ESB um „óviðunandi afskipti“
af stjórnarmyndunarviðræðunum.
Flokkarnir tveir fengu meirihluta
í báðum deildum þingsins í kosning-
um sem fóru fram í mars.
Sagðir ætla að
bjóða ESB birginn
 Reynt að mynda ríkisstjórn á Ítalíu
Matteo Salvini