Morgunblaðið - 31.05.2018, Blaðsíða 28

28 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. MAÍ 2018
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Í tilraunasal Vegagerðarinnar í
Vesturvör í Kópavogi eru nýlega
hafnar líkanatilraunir vegna hönn-
unar varn-
armannvirkja
gegn krapaflóð-
um á Patreks-
firði og í Bíldu-
dal. Tilraunirnar
eru unnar fyrir
Ofanflóðasjóð og
eru samvinnu-
verkefni verk-
fræðistofunnar
Verkís, Veður-
stofu Íslands,
Háskóla Íslands og siglingasviðs
Vegagerðarinnar.
Síðustu ár hefur verið unnið að
frumhönnun varna fyrir Vestur-
byggð gegn krapaflóðum ofan
byggðar, neðan Stekkagils á Pat-
reksfirði og Gilsbakkagils á Bíldu-
dal. Varnargarðarnir verða útfærð-
ir með hliðsjón af niðurstöðum
tilraunanna og á meðfylgjandi
mynd má sjá prófun á varnargarði
og tveimur keiluröðum ofan garðs-
ins. Hermt er eftir krapaflóðum
sem fallið gætu víða á Íslandi í kjöl-
far leysinga.
Leita bestu útfærslunnar
Kristín Martha Hákonardóttir,
byggingarverkfræðingur og straum-
fræðingur hjá Verkís, segir að til-
gangurinn með þessum tilraunum sé
að reyna að finna bestu varnar-
útfærslu gegn krapaflóðum og þeim
ljúki væntanlega í sumar. Katrín
Helga Ágústsdóttir, meistaranemi í
vélaverkfræði við HÍ, annast til-
raunavinnuna.
Í kjölfarið verður lokið við frum-
athugunarskýrslu vegna varnar-
garða í Vesturbyggð og tillögurnar
kynntar bæjarstjórn og íbúum.
Bæjarstjórn tekur svo ákvörðun um
framhaldið en líklega þurfa fram-
kvæmdirnar að fara í umhverfismat
áður en að fullnaðarhönnun kemur
og loks framkvæmdum.
Önnur eðlisfræði
„Virkni varnargarða gegn krapa-
flóðum er önnur en gegn þurrum
snjóflóðum og svona varnir hafa ekki
verið hannaðar áður,“ segir Kristín
Martha. „Eðlisfræðin er önnur þar
sem krapaflóð eru vatnsmettuð og
springa gjarnan fram, líkt og um
stíflubrot sé að ræða, en við fáum
vonandi svör við mörgum spurn-
ingum með þessum tilraunum.“
Hún segir að ekki hafi verið gerð
eftirlíking af fjöllum og giljum, held-
ur sé renna notuð til að herma eftir
flóðbylgju í skalanum 1 á móti 10.
Með því að opna loku á rennunni
komi skyndileg flóðbylgja, nokkurs
konar flóðskafl, niður. Undanfarið
hafi þau verið að stilla dýpt og hraða
þannig að það passi við raunveruleg
flóð sem gætu komið úr þessum
giljum.
Mikil tilraunavinna
Kristín Martha segir að mikil til-
raunavinna hafi verið unnin í
tengslum við snjóflóðavarnir í Nes-
kaupstað í kringum aldamót. Nú sé
svipuð vinna í gangi vegna krapa-
flóðavarna.
Á Patreksfirði var unnið við gerð
snjóflóðavarnargarðs fyrir ofan
byggðina og krapaflóðavarna á
bökkum Litladalsár á árunum 2013-
2016, auk frumhönnunar annarra
snjóflóðavarna. Í ágúst 2016 var
snjóflóðavarnargarður undan Búð-
argili á Bíldudal formlega afhentur
og lauk þar með fyrsta áfanga of-
anflóðavarna í bænum.
Krapaflóð í tilraunasal
 Frumhönnun varna gegn krapaflóðum á Patreksfirði og Bíldudal  Hermt eftir krapaflóðum
sem fallið gætu víða á Íslandi í kjölfar leysinga  Slíkar varnir hafa ekki verið hannaðar áður
Ljósmynd/Katrín Helga Ágústsdóttir
Prófun á varnarfyrirkomulagi Neðst er eins metra hár þvergarður sem væri tíu metrar í raun. Þvergarðurinn á að stöðva flóðið alveg. Ofan þvergarðsins eru tvær raðir af 0,3 metra háum keilum
eða hnöllum, í raun þrír metrar, til þess að brjóta upp flóðbylgjuna og draga úr flóðhraða áður en flóðið lendir á þvergarðinum. Flóðhraðinn í tilraununum er um 4,5 m/s en væri í raun 10-15 m/s
(sem svarar til 35-55 km/klst.) og flóðdýptin er um 0,15 metrar en væri í raun 1-2 metrar.
Kristín Martha
Hákonardóttir
Bjarki Ómarsson, verkfræðingur á
siglingasviði Vegagerðarinnar,
segir að á síðustu árum hafi lík-
anatilraunir verið gerðar í húsnæði
Vegagerðarinnar við Vesturvör í
Kópavogi á ölduhreyfingum í höfn-
um víða um land. Síðustu misseri
hafi mest áhersla verið lögð á
Landeyjahöfn, en í líkani hafi verið
líkt eftir raunverulegum aðstæð-
um með mælingum á hreyfingum
ferjunnar við hafnarkant og þannig
fundnar út bestu lausnir til að
bæta aðstæður.
Nú sé verið að undirbúa útboð á
ýmsum breytingum í Landeyja-
höfn sem taki aðallega mið af
þessum líkanatilraunum. Öldu- og
skipahreyfingar inni í höfninni hafi
verið ákveðið vandamál, en með
stækkun innri hafnarinnar og fleiri
framkvæmdum sé vonast til að
sameiginleg áhrif minnki hreyf-
ingar á skipinu. aij@mbl.is
Áhersla á Landeyjar
HAFNARMANNVIRKI
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Auður Elva Jóns-
dóttir hefur ver-
ið ráðin fjár-
mála- og
rekstrarstjóri Al-
þingis í stað
Karls M. Krist-
jánssonar, sem
lét af störfum 30.
apríl sl. fyrir ald-
urs sakir. Hún
kemur til starfa
síðar í sumar.
Auður Elva er 49 ára viðskipta-
fræðingur. Hún lauk MBA-námi frá
Háskóla Íslands 2009 og BSc-prófi í
rekstrarfræði frá Háskólanum á
Akureyri 1997. Hún starfar nú sem
framkvæmdastjóri fjármála- og
rekstrarsviðs Sjúkrahúss Akur-
eyrar. Umsækjendur um starfið
voru 47 en fimm þeirra drógu um-
sóknir sínar til baka. Þriggja
manna nefnd fór yfir og lagði mat á
hæfni umsækjenda í samræmi við
reglur um ráðgefandi nefndir til að
meta hæfni umsækjenda.
Auður Elva stýrir
fjármálum Alþingis
Auður Elva
Jónsdóttir
Smiðjuvegi 9 · 200 Kópavogi
Sími 535 4300 · axis.is
Vandaðar íslenskar innréttingar