Læknablaðið - 01.09.2018, Blaðsíða 36

416 LÆKNAblaðið 2018/104
Fram að heimsstyrjöldinni fyrri kvað held-
ur lítið að alþjóðasamvinnu á sviði heil-
brigðis- og félagsmála. Helzt var þá um að
ræða samþykktir og milliríkjasamninga
um sóttvarnir. Stundum með tilliti til
ákveðinna sótta eða miðaðir við takmark-
að landssvæði í heiminum. Eftir að styrj-
öldinni lauk var eins og augu manna opn-
uðust fyrir mikilvægi slíkrar samvinnu.
Í sambandi við Þjóðabandalagið gamla
var, eins og kunnugt er, sett á stofn Heil-
brigðisstofnun Þjóðabandalagsins (Health
Organisation of the League of Nations),
sem gerði ómetanlega mikið gagn meðan
hennar naut við. Eftir síðari heimsstyrj-
öldina hefir þó fyrst komið skriður á þessi
mál. Má segja, að hvert sambandið rísi
upp á fætur öðru og hver ráðstefnan reki
aðra. Helzta stofnunin, sem komið hefir
verið á fót til þess að starfa að heilbrigð-
ismálum, er eins og kunnugt er Alþjóða-
heilbrigðisstofnunin (World Health Org-
anisation). Hefir dr. med. Helgi Tómasson
flutt erindi nokkuð um hana í dagblöð.
Það má segja, að til þessa hafi það verið
miklum erfiðleikum bundið að gera sér
grein fyrir og fylgjast með því, sem gerzt
hefir á sviði heilbrigðismála og menn-
ingarmála í heiminum, þar sem ekki hefir
verið völ neinnar hentugrar handbókar,
erlendrar eða innlendrar, um þessi mál.
Nú hefir Vilmundur Jónsson landlæknir
unnið það þarfa verk, að draga saman í
heildarriti það helzta, sem snertir þetta
efni. Bók þessi er nýútkomin sem fylgirit
með heilbrigðisskýrslunum 1944 og heitir
„Alþjóðasamvinna um heilbrigðismál“.
Mér er ekki kunnugt um, að nein al-
þjóðleg læknasamtök, sem nokkuð hefir
að kveðið, hafi starfað fyrr en stofnað
var Alþjóðasamband lækna (L'associ-
ation Professionnelle Internationale des
Medecine). Komst það á fót skömmu eftir
fyrri heimsstyrjöldina. Var það einkum
bundið við Evrópu, en þó sérstaklega við
meginlandið. Það hafði höfuðbækistöðvar
í París og aðalskrifstofa þess var í sam-
bandi við skrifstofur Franska Lækna-
félagasambandsins. Eina viðurkennda
tungumálið var Franska. Starfsemin var
einkum innifalin í bréfaviðskiptum við
sambandsfélögin og fundahöldin. Auk
þess gaf það út tímarit. Aðalritari þess
mestallan tímann, sem það starfaði
eða frá 1925-1939, var Dr. Fernand
Decourt.
Á meðan síðari heimsstyrjöldin
geisaði lá starfsemi þessa félags
niðri, en í lok hennar var ýmsum
málsmetandi læknum orðið það
ljóst, að alþjóðafélagsskapur
lækna gæti gert ómetanlegt
gagn á sviði heilbrigðis- og fé-
lagsmála. Fyrir atbeina Brezka
Læknafélagsins (British Medical Associ-
ation) komu nokkrir læknar saman á fund
í London í júní 1945, þar á meðal voru
nokkrir erlendir læknar, sem þá voru
staddir í Bretlandi. Eftir þennan fund hóf
Brezka Læknafélagið (B.M.A.) og Alþjóða-
samband lækna (A.P.I.M.) undirbúning að
stofnun alþjóðalæknafélags. Var ákveðið
að halda undirbúningsfund í London í
sept. 1946. Læknafélögum 45 þjóða var
boðið að senda fulltrúa á þennan fund,
þar á meðal Læknafélagi Íslands, og varð
það við þeim tilmælum. Fundinn sóttu 43
fulltrúar frá 38 löndum. Af hálfu Íslands
mætti sem fulltrúi Karl Strand. Auk full-
trúanna mættu 32 áheyrendur.
Á fundi þessum var ákveðið að stofna
alþjóðalæknafélag á miklu breiðari grund-
velli en hið gamla hafði verið. Til þess að
undirbúa félagsstofnunina voru ráðnir
tveir bráðabirgðaritarar, þeir Charles Hill,
ritari Brezka Læknafélagsins og P. Cibrie,
ritari Franska Læknafélagasambandsins.
Auk þess var kosin 9 manna undir-
búningsnefnd og hlutu þessir læknar
kosningu:
F. Decourt (Frakkland),
P. Glorieux (Belgía),
D. Knutson (Svíþjóð),
O. Leuch (Sviss),
J.A. Pridham (Bretland),
T.C. Routley (Kanada),
L. Shawki (Egiptaland),
L. Tornel (Spánn),
A. Zahor (Tékkóslóvakía).
Skömmu eftir fundinn bættist Lækna-
félag Bandaríkja N.-Ameríku í hópinn
og var þá talin ástæða til að bæta við 10.
manni í undirbúningsnefndina frá því fé-
lagi. Fyrir valinu varð Louis H. Bauer.
Grein eftir Pál Sigurðsson úr Læknablaðinu frá árinu 1947
Alþjóðalæknafélagið
– World Medical Association