Læknablaðið - 01.04.2018, Blaðsíða 38

198 LÆKNAblaðið 2018/104
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
er nær að halda að FÍLumHeil læknar í
Svíþjóð hafi einnig komið þeim áhrifum
inn í sænska kerfið í lokin.
Árið 1979 var fyrsta norræna þingið
í heimilislækningum (Almen medicin)
haldið í Kaupmannahöfn. Íslendingar
voru ekki með í undirbúningi þess þings.
Að sögn Dana höfðu þeir þrisvar sinnum
skrifað bréf til Íslands til að ná einhverjum
tengslum við heimilislækna þar, en fengu
ekkert svar, enda óljóst hvert pósturinn
fór. Hins vegar voru 7 íslenskir lækn-
ar mættir á þetta þing, allir frá sænska
kjarnanum og var ég einn þeirra. Pétur
Pétursson og Sveinn Magnússon skrif-
uðu síðar pistla um þetta þing sem var
dreift meðal hópanna innan Svíþjóðar og
á Íslandi. Á þessu þingi tókst okkur hins
vegar að ná sambandi við lykilmenn í
heimilislækningum á Norðurlöndunum og
upp frá því náðust tengsl við hið nýja FÍH
félag, og koma á formlegu samstarfi allra
Norðurlandanna 5 um norrænu heimilis-
læknaþingin. Þessi þing áttu síðar eftir að
hafa veruleg áhrif á þróun mála hér heima
hvað varðar akademíska stöðu og fjárhag
félagsins.
Það má segja að á 8. áratugnum hafi
fræðigreinin mótast, einkum hugmynda-
fræði hennar, en þar höfðum við þá sér-
stöðu að Læknafélag Íslands, læknadeild
og heilbrigðisráðuneytið voru einhuga um
að byggja upp heilsugæsluna. Þetta átti
þó eftir að breytast, þar eð mörgum sér-
fræðingum í læknastétt þótti fljótlega allt
of mikill peningur lagður í heilsugæslu-
stöðvarnar. Ráðuneytið undir forystu Páls
Sigurðssonar fylgdi þó málunum vel eftir.
Ingibjörg R. Magnúsdóttir skrifstofustjóri
ráðuneytisins gætti einnig vandlega að
hag hjúkrunarfræðinga í þessari upp-
byggingu.
Langvinn kjarabarátta
Á 9. áratugnum voru kjaramál heimilis-
lækna í brennidepli. Árið 1979 og fyrr
voru heilsugæslulæknar á föstum launum
frá ríkinu og fengu einnig greitt fyrir
læknisverk samkvæmt gjaldskrá. Vaktir
voru veigamesta tekjulindin. Laun fóru
lækkandi miðað við laun annarra stétta.
Árið 1985 þótti heimilislæknum nóg
komið. Samningar höfðu ekki tekist við
ríkisvaldið og um 80% heimilislækna
sögðu upp störfum vegna lélegra launa.
Gjaldskráin fór í gerðardóm en nokkrum
klukkustundum fyrir útgöngu lækna af
stöðvum náðist samkomulag við Albert
Guðmundsson fjármálaráðherra.
Árið 1989 var gerður fastlaunasamn-
ingur við ríkið og að 1,5% af launum
heimilislækna færi í vísinda- og þró-
unarsjóð í heimilislækningum. Þetta
var upphafið af voldugum Vísindasjóði
FÍH. Nú varð friður í kjaramálum um
hríð eða til ársins 1995, þá fór aftur að
síga undan fæti. Heimilislæknum þótti
mikill seinagangur í framfylgd laga um
heilbrigðisþjónustu, einkum á höfuð-
borgarsvæðinu. Heimilislæknar settu fram
kröfur í ítarlegri greinargerð þar sem var
Starfsfólk heilsugæslustöðvar Efra-Breiðholts bregður á leik. Mynd: Þórarinn Ingólfsson.