Læknablaðið - 01.04.2018, Blaðsíða 47

LÆKNAblaðið 2018/104 207
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
Sonja Björg
aðstandandi móður með þunglyndi
„Það skortir gríðarlega fræðslu um veikindi af andlegum toga.
Hefði ég þekkt til einkennanna og hefðu verið skýr úrræði um
hvert ég gæti leitað þá hefði það breytt miklu. Ég var orðin 18 ára
og mamma komin inn á geðdeild þegar ég fyrst veit að hún er
þunglynd. Það kom alveg flatt upp á mig eins skringilega og það
hljómar.“
Aðspurð hvað framtíðin beri í skauti sér segist Sonja hafa
áhuga á að starfa með börnum í framtíðinni. „Uppeldi og aðstæð-
ur móta okkur sem einstaklinga og skýra gjarnan hegðun okkar.
Mín ástríða í lífinu eru að öll börn fái jöfn tækifæri til menntunar
og hafi aðgengi að allri þeirri aðstoð sem þurfa þykir. Skólasál-
fræðingar á öllum skólastigum er eitthvað sem verður að inn-
leiða. Ég sé fyrir mér að starfa með börnum sem barnasálfræðing-
ur eða í öðru starfi því tengdu. Ég vil taka þátt í að móta samfélag
það sem við tölum opinskátt um tilfinningar okkar, upplifun og
upprætum fordóma. Við höfum öll rétt á okkar tilfinningum og
þurfum að læra að ráða úr vandamálum okkar í stað þess að bera
skömmina.“
Iðunn
OCD, þráhyggju- og árátturöskun
Fyrst um sinn lét Iðunn lítið fara fyrir greiningunni og upplýsti
aðeins sína nánustu. Hún óttaðist viðbrögð og fáfræði annarra á
OCD. „Ég vildi taka minn tíma í að læra inn á sjúkdóminn. Með
tímanum varð ég óhræddari við að tala um þetta og í dag reyni
ég meðvitað að tala opinskátt um OCD,“ segir Iðunn en hún hef-
ur talað opinberlega um reynslu sína á Twitter og Snapchat. „Fólk
er gjarnan hrætt við að spurja og vill kannski sýna tillitssemi en
við þurfum að auka fræðsluna. Hefði ég setið einn fyrirlestur um
þessa helstu kvíða- og geðraskanir hefði ég vitað hvað væri að hjá
mér. Ég hefði ekki eytt tæplega þremur árum í óvissu.“
Iðunn segir fleiru ábótavant í geðheilbrigðismálum hérlendis.
Sálfræðikostnaður er mikill og biðlistinn hjá geðlæknum langir.
„Ég er blessunarlega í þeirri stöðu að geta greitt fyrir tímana
mína en það búa ekki allir svo vel. Ég er á biðlista að komast að
hjá geðlækni en hef nú þegar beðið í marga mánuði. Ég tel gríðar-
lega mikilvægt að efla geðheilbrigðisþjónustu á öllum vígstöðv-
um.“ Mikilvægt sé líka að vera meðvitaður um þau úrræði sem
bjóðast í dag. „Mikilvægasti lærdómurinn minn er að það er hægt
að fá hjálp. Þú þarft bara að þora að taka skrefið og leitast eftir
henni. Játa fyrir sjálfum þér að þú getur ekki tekist á við alla erf-
iðleika einn, tala við fólkið í kringum þig og fá viðeigandi aðstoð.
Því það er hægt.“
Tryggvi
fíknsjúkdómur
Eftir seinni meðferðina tók við heilt ár af sjálfsvinnu, stofnunar-
fundum og endurhæfingu. Tryggvi segir að þetta ár hafi búið til
grunninn að því lífi sem hann býr að í dag.
„Við tók ár þar sem ég keyrði mig gersamlega í rusl. Ég var að
henda lífinu mínu á glæ. Ég vissi það alveg en mér var í rauninni
bara skítsama. Mér fannst lífið mitt ekki vera neins virði lengur,
fannst ekkert skipta máli. Mér datt ekki í hug að gjörðir mínar
hefðu áhrif á aðra líka. Ég læri seinna að það er svo sannarlega
ekki rétt. Allt sem ég var að gera sjálfum mér hafði mikil áhrif á
líf annarra. Getu þeirra til að lifa og starfa eðlilega.
Það tekur tíma að núllstilla sig. Það hljómar eins og ótrúlega
mikill tími að eyða heilu ári en það var nauðsynlegt til að koma
mér yfir þetta upprunalega vandamál sem var ótti og kvíði. Þessa
tilfinningaflækju sem er fíkn og alkóhólismi. Eftir þessa endur-
hæfingu er ég búinn að gera það sem mér sýnist. Ég er enn að
vinna markvisst að því að gera mig betri. Ég var rosalega hepp-
inn að fjölskyldan mín ríghélt við bakið á mér. Það eru alls ekki
allir sem búa að því. Þau voru tilbúin að gera allt til þess að koma
mér aftur á lappir.“
Skjámynd af heimasíðu Hugrúnar.