Læknablaðið - 01.04.2018, Blaðsíða 46

U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
206 LÆKNAblaðið 2018/104
Aron Már
kvíði og þunglyndi
Fyrir tveimur árum stofnaði Aron samtökin Allir gráta en mark-
mið þess er að opna umræðuna um kvíða og þunglyndi meðal
barna og unglinga.
„Ég hef alltaf fundið fyrir þunglyndi en eftir að ég missti
systur mína þá sökk ég djúpt. Fyrst hafði ég ekki hugmynd um
hvað var að gerast. Líkaminn setti upp einn heljarinnar varnar-
vegg. Ég var alveg tómur og ég vissi ekki hvernig ég átti að
bregðast við umhverfi mínu. Mér leið svo rosalega illa að ég fór
að skaða sjálfan mig með eiturlyfjum, drykkju og klámi. Það var
ekki fyrr en ég algjörlega fríkaði út að fólkið í kringum mig sagði
að ég þyrfti að gera eitthvað í mínum málum. Ég leitaði til sál-
fræðings sem hjálpaði mér að skilja hvað það væri sem ég var að
upplifa. Ég var í tvö ár hjá honum og nýti mér þau verkfæri sem
hann kenndi mér enn í dag, þau hjálpa mér mikið.
Ég held að það sé mikilvægt að tala við stráka um tilfinningar.
Við búum í svo góðu samfélagi í dag að ég held að næstu kyn-
slóðir á eftir okkur verði allt öðruvísi tilfinningalega. Ég mun
endalaust tala við son minn um tilfinningar. Ef honum líður illa
mun ég reyna að vinna úr því í staðinn fyrir að gera ekkert í því
og segja honum að harka bara af sér.
Fyrst voru samtökin Allir gráta aðallega ætluð strákum en nú
miðum við þetta við alla unglinga, skiptir ekki máli hvaða kyn;
stelpu, stráka, hán. Ég ákvað að nýta mér fylgið mitt á samfélags-
miðlum til að koma þessum málstað lengra út. Ég fór með fyrir-
lestra í skóla og deildi því hvað það væri mikilvægt að vera sam-
kvæm sjálfum sér. Þegar ég var yngri vissi ég ekki í hvorn fótinn
ég ætti að stíga og var ekkert að pæla í tilfinningum.“
Hrefna Huld
geðklofi
„Það skiptir máli að umkringja sig fólki sem sem talar ekki öðru-
vísi við þig þó þú sért með geðsjúkdóm. Það skortir verulega
á fræðslu um þessi málefni og að fleiri stígi fram og deili sinni
reynslu.“ Viljinn til þess að hjálpa öðrum dreif Hrefnu til þess
að deila sögu sinni í Morgunblaðinu í fyrra. „Ég vildi opna um-
ræðuna og fá fólk til þess að vakna til lífsins. Það er ótal mikið
af fólki sem ber skömm af geðsjúkdómum sínum vegna þeirra
fordóma sem það mætir. Það einangrar sig vegna hræðslu og þar
liggur misskilningurinn. Það er ekki fylgifiskur andlegra veik-
inda að loka sig af heldur óttinn við viðbrögð annarra. Við verð-
um að geta rætt þessi málefni opinskátt.“
Ragnar
geðhvarfasýki
„Ég mætti í opinn tíma á læknavaktinni á Akureyri og lét allt
gossa. Ég væri alvarlega að íhuga að svipta mig lífi og það þyrfti
að gera eitthvað núna. Karlgreyið sem tók á móti mér tafsaði og
sagði mér að koma aftur á morgun. Daginn eftir var ég kominn
með tilvísun og tíma hjá geðlækni tveimur vikum seinna.“
Humi segir léttinn gríðarlegan að vera kominn með lækni
og greiningu en mikil sjálfsvinna var fram undan. „Það urðu
þáttaskil í lífi mínu að hefja rétta meðferð, fá geðlækni og hefja
mitt bataferli. Það var vel haldið utan um mig þegar ég komst
að,“ útskýrir Humi en segir kerfið hafa mátt grípa fyrr í taumana.
„Kannski á einhverjum tímapunkti hefðu þeir aðilar sem ég
leitaði til mátt senda mig til geðlæknis. En hluti af sjúkdómnum
mínum er hversu góður ég er í að fela hann. Ég vildi ekki viður-
kenna maníuna mína, bara þunglyndið. Ástæðan var einföld:
þegar ég fer upp þá er svo gaman og mikil orka. Ég er hrókur alls
fagnaðar, ótrúlega duglegur og afkastasamur. Partur af mér vildi
halda í þær.“
Vala Kristín
átröskun
Fyrir rúmu ári síðan var Vala Kristín búin að ná miklum bata en
eftir alla þessa sjálfsvinnu var hún enn að upplifa kvíða, þung-
lyndi og þráhyggju. Eitt kvöld, upp úr þurru, hringdi hún grát-
andi í pabba sinn og spurði til hvaða geðlæknis hún ætti að fara.
„Foreldrar mínir höfðu stungið upp á því fyrir mörgum árum
en ég þvertók fyrir það. Ég var með svo mikla fordóma og var
hrædd um að vera stimpluð geðveik. En þegar ég fékk tíma hjá
geðlækninum mínum þá tók ekkert við nema yndislegheit. Hann
sá að ég var búin að gera allt sem ég gat. Hreyfa mig, borða reglu-
lega og hollt, vinna mikið í sjálfri mér. Allt eftir bókinni. Ég fékk
væg kvíða- og þunglyndislyf. Það var punkturinn yfir i-ið í mín-
um bata. Það hefur bjargað lífinu mínu.
Ég var að gera allt sem ég gat en það var samt efnafræðilegt
ójafnvægi í mér. Og lyfin lyftu mér yfir núllið.“
„Mótum samfélag þar sem rætt er opinskátt
um tilfinningar og fordómar upprættir“
Hér eru birtir stuttir kaflar úr viðtölunum á heimasíðu Hugrúnar gedfraedsla.is
við 7 unga einstaklinga sem tjá sig um reynslu sína af baráttu við ýmsa geðsjúkdóma
og frábærum árangri við að ná góðri geðheilsu.