Læknablaðið - 01.07.2018, Blaðsíða 4

335
Helga Rún Garðarsdóttir, Linda Ósk Árnadóttir, Jónas A. Aðalsteinsson,
Hera Jóhannesdóttir, Sólveig Helgadóttir, Þórdís Jóna Hrafnkelsdóttir,
Arnar Geirssson, Tómas Guðbjartsson
Árangur kransæðahjáveituaðgerða hjá konum á Íslandi
Kransæðasjúkdómur er ein helsta dánarorsök Íslendinga, bæði kvenna og karla.
Fyrir tíðahvörf er tíðni kransæðasjúkdóms lægri meðal kvenna og þær eru að jafn-
aði allt að áratug eldri en karlar þegar þær greinast með sjúkdóminn. Ástæðan fyrir
þessum mun er ekki að öllu leyti þekkt en er helst rakin til verndandi áhrifa estrógens
sem hefur æðavíkkandi áhrif og hamlar framrás æðakölkunar. Aftur á móti getur töf á
greiningu einnig átt sinn þátt þar sem einkenni kransæðasjúkdóms hjá konum eru oft
frábrugðin þeim einkennum sem lýst hefur verið hjá karlmönnum.
341
Ragnhildur Hauksdóttir, Þórður Þórkelsson,
Ragnheiður I. Bjarnadóttir, Gestur I. Pálsson
Burðarmálsdauði á Íslandi 1984-2013
Tíðni burðarmálsdauða hefur lækkað síðastliðin 30 ár. Dauðsföllum vegna með-
fæddra galla fækkaði mikið vegna framfara í fósturgreiningu. Andvana fæðingum
vaxtarskertra barna hefur fækkað og hefur árvökul mæðravernd skipt þar miklu máli.
Erfiðast hefur reynst að fækka andvana fæddum einburum án áhættuþátta eins og
vaxtarskerðingar en þá er mikilvægt að fræða konur um þýðingu minnkaðra hreyf-
inga fósturs á meðgöngu, hlusta á þær og rannsaka þegar þarf.
347
Ásta Ísfold Jónasardóttir, Jakob Jóhannsson, Már Kristjánsson, Rafn Benediktsson
Sjúkratilfelli. Truflun á starfsemi heiladinguls vegna ópíóíða
Þrátt fyrir aukna umræðu um aukaverkanir ópíóíða síðastliðin ár eru slík lyf ennþá
mjög mikið notuð við verkjum, enda eru í mörgum tilfellum ekki önnur gagnleg úrræði
í boði fyrir sjúklinga með svæsna verki. Mikilvægt er þá að velja vel hvaða sjúklingar
fá slíka meðferð og reyna að stilla meðferðinni í hóf eins og hægt er. Einnig þurfa
læknar og annað heilbrigðisstarfsfólk að vera vakandi fyrir mögulegum aukaverk-
unum ópíóíða þar sem þær geta bæði skert lífsgæði sjúklinga og í sumum tilfellum
jafnvel reynst lífshættulegar, líkt og í tilfellinu sem hér er lýst.
328 LÆKNAblaðið 2018/104
F R Æ Ð I G R E I N A R
7.-8. tölublað ● 104. árgangur ● 2018
331
Lög um brottnám
líffæra við andlát
Kristinn Sigvaldason
Líffæragjöf er það dýr-
mætasta sem við getum
gefið og dæmi eru um að
einn hafi bjargað lífi eða
bætt verulega lífsgæði sex
annarra.
333
Tólf gjörgæslurúm
á Landspítala –
dugar það til?
Sigurbergur Kárason
Álagið á gjörgæsludeildum
Landspítala eykst með ári
hverju. Starfsfólkinu reynist
sífellt örðugara að veita sjúk-
lingum tilætlaða þjónustu og
úrræðin eru fá.
L E I Ð A R A R
LÆKNAFÉLAG ÍSLANDS 100 ÁRA
350
Þórður Harðarson, Guðmundur Þorgeirsson
Vísindastörf íslenskra lækna
– framþróun fræðanna
Rannsóknir íslenskra lækna ná aftur til upphafs stétt-
arinnar á 18. og 19. öld. Vöxtur var hægur framan af
en á 20. og 21. öld varð frjó og öflug þekkingarleit
á alþjóðlegan mælikvarða og í samstarfi vísinda-
manna með fjölbreyttan bakgrunn. Það þyrfti víðtækt
könnunarstarf til að gera þessari merku sögu full skil
og væri verðugur bautasteinn að reisa brautryðjendum
í vísindastarfi íslenskra lækna.