Læknablaðið - 01.07.2018, Blaðsíða 35

LÆKNAblaðið 2018/104 359
Með fyrstu lögum Læknafélags Íslands
(LÍ) var félaginu valið það félagsform sem
algengast er, það er hverjum lækni var rétt
en ekki skylt að vera virkur félagsmaður,
með eitt atkvæði á aðalfundi. Í stjórn LÍ
sátu þrír læknar búsettir í Reykjavík eða
nágrenni. Formaður var sá sem flest at-
kvæði hlaut en að öðru leyti skipti stjórnin
sjálf með sér verkum. Þá var kosinn einn
varamaður í stjórn sem tók sæti ef einhver
stjórnarmanna andaðist eða forfallaðist.
Læknar í Austur-, Vestur- og Norð-
lendingafjórungi kusu einn fjórðungsfull-
trúa fyrir hvern fjórðung sem skyldu vera
stjórninni til aðstoðar.
Páll Sigurðsson eldri, sem þá var ritari í
stjórn LÍ, ritaði í Læknablaðið 1943 greinina
„Framtíðarskipulag Læknafélags Íslands“.
Í greininni lýsir hann reynslu af starfi LÍ
fyrsta aldarfjórðunginn. Þar segir Páll
að til að einstaklingsfélög geti blómstrað
þurfi að minnsta kosti tvö skilyrði að vera
fyrir hendi: a) Félagsskapurinn nái ekki
yfir svo stórt landsvæði að félagarnir eigi
mjög erfitt með að ná hver til annars; b)
Félagsmenn verði að hafa mikinn áhuga
á málum félagsins. Um fyrra skilyrðið
fullyrðir Páll að útilokað sé að það verði
nokkurn tímann uppfyllt vegna staðhátta.
Varðandi hið síðara hafi áhugi lækna
fyrir félagsmálum reynst miklu minni
en stofnendur þess gerðu sér vonir um.
Oft hafi þurft að aflýsa aðalfundum fé-
lagsins vegna ónógrar þátttöku. Páll telur
á hinn bóginn að miklar líkur séu á því
að læknar myndu starfa meira að félags-
málum og áhugi þeirra aukast ef LÍ fengi
fastara form þannig að læknar hefðu ekki
einungis rétt heldur og skyldu til að starfa
að félagsmálum. Það yrði gert með því að
byggja félagsheildina upp, ekki á einstak-
lingum heldur af félagsdeildum sem væru
skyldar og teldu sér skylt að senda fulltrúa
á aðalfund, sem yrði þá fulltrúafundur.
Þessari skipulagsbreytingu mun fyrst
hafa verið hreyft á fundi í Læknafélagi
Vestfjarða 1940 og aftur 1942. Á aðalfundi
LÍ 1942 var málið tekið fyrir og nefnd
kosin til að skoða málið meðan fundurinn
stóð. Nefndin reyndist hlynnt stofnun
svæðafélaga og breytingu LÍ í samband
læknafélaga. Tillaga þar að lútandi var því
einróma samþykkt á aðalfundinum.
Vegna mikillar deyfðar í starfsemi
LÍ á fimmta áratugnum gerðist ekkert í
skipulagsmálunum fyrr en á aðalfundi
1952. Þá voru ný lög LÍ samþykkt í því
formi sem Páll reifaði í grein sinni tæpum
áratug áður. LÍ varð að sambandi svæða-
félaga og annarra félaga íslenskra lækna.
Á aðalfundi skyldu eiga sæti fulltrúar
aðildarfélaganna, eftir félagafjölda hvers
félags.
Þetta skipulag hélst óbreytt að mestu
í 65 ár. Þá þótti tímabært að endurskoða
skipulag LÍ enda margt breyst á þeim
tíma. Til dæmis rættist ekki spá Páls frá
1942 um að samgöngur hér á landi myndu
alltaf gera samskipti milli lækna torveld.
Þvert á móti. Samgöngur og nýjar sam-
skiptaleiðir hafa gert öll samskipti mun
auðveldari en áður. Aðdragandi skipulags-
breytinganna var nokkur. Stjórn LÍ fól
árið 2016 vinnuhópi undir forystu Örnu
Guðmundsdóttur að endurskoða skipulag
LÍ. Hópurinn fékk til liðs við sig Kristján
Vigfússon ráðgjafa. Niðurstaða vinnunnar
sem kynnt var á vormánuðum 2017 var
að viðhalda fulltrúaformi félagsins. Lagt
var til að svæðafélögin yrðu ekki lengur
aðildarfélög enda eru þau orðin fámenn.
Lagt var til að framvegis yrðu aðildarfélög
LÍ fjögur: Félag almennra lækna (FAL), fé-
lag stofulækna, Félag heimilislækna (FÍH)
og félag sjúkrahúslækna. Þá var lagt til að
framvegis yrðu í stjórn LÍ tveir fulltrúar
frá hverju aðildarfélagi, formaður hvers
félags og annar kosinn á aðalfundi við-
komandi félags. Formaður LÍ yrði kosinn
sérstaklega í rafrænni kosningu. Allt gekk
þetta eftir. Lagabreytingar í samræmi við
tillögur vinnuhópsins voru lagðar fram
á aðalfundi LÍ 19. og 20. október 2017 og
samþykktar einróma.
Vegna skipulagsbreytinganna hefur nú
verið stofnað nýtt aðildarfélag LÍ, Félag
sjúkrahúslækna (FSL). Læknafélag Reykja-
víkur (LR) hefur breytt lögum sínum og
mun framvegis einkum sinna hagsmunum
lækna sem starfa að hluta eða öllu leyti
sjálfstætt. Önnur aðildarfélög hafa gert
nauðsynlegar lagabreytingar til að lög
þeirra fullnægi skipulagsbreytingunum.
Lokaáfangi skipulagsbreytinganna er
framundan. Læknar þurfa nú að ákveða
hvaða aðildarfélagi þau fela atkvæði sitt
á aðalfundi LÍ. Hægt er að fela einu að-
ildarfélagi atkvæðið eða skipta því milli
tveggja aðildarfélaga. Vegna aðalfundar
2018, sem haldinn verður 7.-9. nóvember
næstkomandi þurfa félagsmenn LÍ að
tilkynna til skrifstofu LÍ fyrir 15. ágúst
hvaða aðildarfélagi þau fela aðalfundar-
atkvæði sitt eða hvort þeir kjósa að skipta
því milli tveggja aðildarfélaga.
Félagsmenn LÍ hafa nú allir fengið
sent bréf um þetta efni. Þá hafa allir fé-
lagsmenn sem falið hafa LÍ netfang sitt
fengið tölvubréf sama efnis og því fylgdi
eyðublað sem hægt er að senda til baka á
tölvutæku formi. Á bls. 375 í þessu tölu-
blaði Læknablaðsins er einnig bréf um þetta
ásamt eyðublaði sem læknar geta útfyllt
og póstsent.
Ef læknar hafa einhverjar spurningar
um þessi mál eru þeir hvattir til að hafa
samband við skrifstofu félagsins símleiðis
í símanúmerið 564 4100 eða með tölvu-
pósti á netfangið lis@lis.is í síðasta lagi
14. ágúst næstkomandi. Athuga ber þó að
skrifstofan verður lokuð vegna sumarleyfa
frá 16. júlí til og með 6. ágúst.
L Ö G F R Æ Ð I 2 8 . P I S T I L L
Læknar eru hvattir til að koma ábendingum
um efni á framfæri við ritstjórn eða pistlahöfund.
Dögg
Pálsdóttir
lögfræðingur
Læknafélags Íslands
Dogg@lis.is
Skipulag Læknafélags
Íslands fyrr og nú