Skírnir - 01.09.2005, Blaðsíða 171

ingum og greiningu á samfélögum Mið-Austurlanda hefur aldrei
verið meiri.
Á síðustu fimm árum, eða allt frá haustinu 2000 þegar hin
seinni intifada (uppreisn) hófst meðal Palestínumanna og ekki síst
eftir 11. september 2001, hefur spennan í tengslum við málefni
Mið-Austurlanda magnast til muna, sérstaklega í Bandaríkjunum.
Það má segja að þessi pólitíska spenna hafi jafnframt breiðst út til
fræðigreinarinnar.
Strangt til tekið er Mið-Austurlandafræði (Middle East Studies)
ekki til sem fræðigrein. Margir af stóru háskólunum í Bandaríkjun-
um starfrækja þó slíkar deildir sem eru þá þverfaglegar. En í þessu
greinarkorni verður fjallað um þessa fræðigrein sem eina grein, þar
sem rannsóknir á sögu, stjórnmálum og menningu Mið-Austur-
landa fara fram hvort sem þær eru stundaðar af bókmennta-,
mann-, stjórnmála- eða sagnfræðingum.
Það hefur löngum verið æði umdeilt hvernig eigi að stunda
rannsóknir á þessu sviði, hvaða hugtök eigi að nota og hvaða við-
fangsefni eigi að taka fyrir. Það eru fjölmargir þættir sem valda því
að öll umræða, rannsóknir og greining á málefnum Mið-Austur-
landa er bæði erfið og flókin. Í fyrsta lagi eru fordómar gagnvart
íbúum og helstu trúarbrögðum Mið-Austurlanda miklir og alvar-
legir og hafa eins konar hringverkandi áhrif og einkennast því af
hringsönnun. Til dæmis hefur gyðingahatur verið allsráðandi á
Vesturlöndum til lengri tíma þó að hugsanlega sé það ekki eins
víðtækt og fyrir nokkrum áratugum. Fordómar og neikvæð af-
staða gagnvart íslam og múslimum eru einnig mjög almenn. Marg-
ir vel menntaðir einstaklingar á Íslandi og víðar leyfa sér að alhæfa
um þennan stóra hóp jarðarbúa og tala um þá með þeim hætti sem
þeir myndu aldrei gera um annað fólk eða hópa. Slík afstaða litar
vitaskuld alla greiningu og ákvarðar bæði ramma og orðræðu. Það
er algengt viðhorf að einhverra hluta vegna ali íslam af sér ofbeld-
ishneigð og að múslimar séu ofsatrúarmenn sem taki engum rök-
um, kúgi konur sínar, ríghaldi í hefðina og séu algjörlega á móti
allri vestrænni menningu. Fyrirsagnir dagblaðanna og umfjöllun
fjölmiðlanna virðast staðfesta þetta viðhorf. Þar sem þessi mála-
flokkur er svo oft í fréttum sækjast rannsóknar- og þróunarsjóðir
er þögn sama og samþykki? 401skírnir
Skírnir haust 05 RÉTTUR 23.11.2005 13:54 Page 401