Skírnir - 01.09.2015, Page 130

landi varð samtal ljósmynda og vísindarannsókna mjög náið og í
raun nánara en annars staðar vegna þess að upphaf ljósmyndunar má
rekja til Frakklands. Æsa bendir á að ljósmyndir voru til dæmis
notaðar til að skrá aðbúnað franskra sjómanna við Íslandsstrendur
og bæði seldar sem póstkort og notaðar til að vekja samúð með
þeim (Æsa Sigurjónsdóttir 2000: 8, 9) og að sama skapi voru ferða-
og vísindamenn á ferðum um „framandi“ slóðir hvattir til að taka
myndir af fólki með ákveðinni aðferð fyrir Náttúrusögusafnið2
(Æsa Sigurjónsdóttir 2000: 34).
Kjartan Ólafsson sagnfræðingur hefur gert ítarlega grein fyrir
umsvifum Frakka á Íslandi á þessum tíma og bendir á að á þeim
tíma sem leiðangurinn var farinn til norðurhafa höfðu Frakkar
nýlega náð að hefna fornra ófara gegn Rússum í Krímstríðinu 1853–
56. Því ríkti þar „sigurgleði og sóknarhugur“ og áhersla lögð á að
Frakkland yrði jafn voldugt og það hafði verið á tímum Napoléons
mikla. Árið 1855 höfðu Frakkar sóst eftir auknum umsvifum á Ís-
landi í fiskverkun og stofnun nýlendu í Dýrafirði, en verslun á Ís-
landi var gefin frjáls sama ár (Kjartan Ólafsson 1986: 147). Áhugi
Frakka á Íslandi var þannig þáttur í nýlendukapphlaupi þeirra og
áherslu stórvelda Evrópu á miðri 19. öld til að leggja undir sig lönd
eða skapa mikilvæg ítök annars staðar (Kjartan Ólafsson, 1986:
155). Frakkland var það Evrópuland sem Íslendingar voru í mestum
tengslum við næst Danmörku (Æsa Sigurjónsdóttir 2000: 8) og þrátt
fyrir verslunarbann höfðu frönsk skip um langa hríð verið við Ís-
landsstrendur. Danir töldu ljóst að Frakkarnir ætluðu sér stórtæka
hluti í sjávarútvegi og að stöðin sem þeir ætluðu að reisa í því skyni
í Dýrafirði ætti einnig að gegna mikilvægu hernaðarlegu hlutverki
við að þjálfa sjómenn fyrir flotann. Danir lögðu þó jafnframt
áherslu á að hafna yrði beiðninni á þann hátt að það myndi ekki
styggja Frakkana (Kjartan Ólafsson 1986: 165).
Gufuskip prinsins kom til Reykjavíkur í júní 1856 og voru þar
vegleg veisluhöld honum til heiðurs, en síðar var farið til Önundar-
fjarðar og Dýrafjarðar og er í Þjóðólfi talið að hann hafi komið til
430 kristín loftsdóttir skírnir
2 Staðlað form mynda þar sem tekin er mynd á vangann og andlitið (Æsa Sigur-
jónsdóttir 2000: 34).
Skírnir Haust 2015 NOTA ÞESSA.qxp_Layout 1 19.10.2015 10:51 Page 430