Skírnir - 01.09.2015, Qupperneq 180

allan þann tíma sem hann hefur sjúkdóminn. Hann skal búa ein-
angraður, bústaður hans skal vera utan herbúðanna“ (Þriðja Móse-
bók 13.45–59). Kristin trú lýsti holdsveika útlæga úr samfélaginu
en kirkjan skaut jafnframt skjólshúsi yfir þá og afstaða hennar til
þessa sjúkdóms hefur alla tíð verið þversagnakennd og flókin. Hinir
holdsveiku báru sekt sína utan á sér. Veikin var talin refsing Guðs
en sérstaða hinna veiku þýddi líka að þeir voru útvaldir og heilagir.
Holdsveiki er húðsjúkdómur, bakteríusýking sem er auðlæknanleg
nú á tímum og vitað er að hún er hægsmitandi ef hreinlætis er gætt
og fólk ekki of vannært. Allt fram á 20. öld var veikin hins vegar
enn útbreidd á Norðurlöndum, og lengi trúðu læknar að hún væri
bæði arfgeng og smitandi (Vollset 2005: 17–48).
Máni Steinn er bráðungur fluttur til Reykjavíkur með móður
sinni og eyðir fyrstu árum ævinnar sitjandi á skemli fyrir utan klef-
ann hennar á Holdsveikraspítalanum í Laugarnesi, horfandi á hana
gegnum lúgu einu sinni á dag. Hún fær ekki að snerta hann né vera
með honum. Amman varar drenginn við að segja nokkrum frá því
hvar hann hafi verið fyrsta ár sitt í Reykjavík en hann kýs samt að
miðla því til Sólu Guðb- af því að það segir „eitthvað“ um sjálfan
hann. Máni Steinn er þannig „merktur“ frá upphafi og honum er
ekki ætlað að falla inn í borgaralegt samfélag þessa ört vaxandi bæjar
sem hann er lentur í. Veruleikann verður hann að finna annars
staðar — ef hann er þá til. Og Máni Steinn finnur hann þegar hann
getur borgað sig inn í kvikmyndahús bæjarins og horft „gegnum
lúgu“ á dularfullar myndir, skugga á vegg, veruleika sem felur í sér
bæði þjáningu og sælu. Þetta er aðeins einn af fjölmörgum frá-
sagnaspeglum Mánasteins.9
Þöglu kvikmyndirnar
Máni Steinn lifir fyrir kvikmyndir, þær eru vinir hans, fjölskylda,
menning og skólaganga og þær eru þöglar eins og hann. Hann fjár-
480 dagný kristjánsdóttir skírnir
9 Hugtakið „frásagnarspegill“ er þýðing Jóns Karls Helgasonar (2006: 108) á hug-
takinu „mise en abyme“ sem Lucien Dällenbach hefur skilgreint sem „sérhvern
innri spegil sem endurspeglar alla frásögnina með einfaldri, endalausri eða „vill-
andi“ (eða þversagnakenndri) endurtekningu“.
Skírnir Haust 2015 NOTA ÞESSA.qxp_Layout 1 19.10.2015 10:51 Page 480