Ljósmæðrablaðið - 01.12.2014, Blaðsíða 17

17Ljósmæðrablaðið - desember 2014
sem varða mælingar á blóðsykri. Ýmist er um að ræða nafnbreytur
eða jafnbilabreytur. Leyfi fyrir rannsókninni fengust hjá siðanefnd
Landspítala, Persónuvernd (2011/020225) og Landlæknisembættinu
(2011/040285). Stærð úrtaks reyndist vera 955 nýburar (27,5%
lifandi fæddra barna á Landspítala 2010). Meðgöngulengd (metin
út frá ómskoðun við 18.–20. viku meðgöngu) spannaði frá tæpum
24 vikum til rúmlega 42 vikna og fæðingarþyngd frá 530–5280
grömmum. Flestir (77,2%) voru fullburða (> 37 vikur) og í eðli-
legri þyngd miðað við meðgöngulengd (74%). Í rannsókninni var
blóðsykurslækkun skilgreind sem blóðsykur lægri en 2,2 mmól/L
til samræmis við þá skilgreiningu sem notuð er í mörgum erlendum
rannsóknum.
Við tölfræðilega úrvinnslu gagna voru tölfræðiforritin SPSS®
(útgáfa 20.0) og JMP Statistical Discovery (útgáfa 7) notuð. Notast
var við lýsandi tölfræði fyrir algengi, hlutföll, miðgildi, tíðasta gildi,
meðaltöl og staðalfrávik og kí-kvaðratpróf til að meta hvort mark-
tækur munur væri á algengi blóðsykurslækkunar eftir ólíkum hópum
innan úrtaks. Tölfræðileg marktækni var miðuð við p-gildi < 0,05.
NIÐURSTÖÐUR
Alls mældust 202 nýburar með blóðsykur lægri en 2,2 mmól/L á
fyrstu þremur sólarhringunum eftir fæðingu eða 21,2% úrtaksins í
heild (sjá mynd 1).
Niðurstöðurnar sýna að síðfyrirburar (fæddir eftir 34+0–36+6
vikur) voru líklegastir til að mælast með lágan blóðsykur miðað við
fyrirbura fædda fyrir 34 vikna meðgöngu (p=0,004) og fullburða
börn (p=0,0003). Algengi lágs blóðsykurs hjá fullburða nýburum
(37+0–42+6 vikur) var 19,1% í heild, en marktækt hærra (p=0,003)
hjá nýburum sem fæddir voru eftir 37 (37+0–37+6 ) vikna meðgöngu
miðað við þá sem fæddust eftir 38–42 vikna meðgöngu.
Þungburar voru í aukinni áhættu að mælast með lágan blóðsykur
(p=0,01). Börn mæðra með sykursýki sem meðhöndluð voru með
insúlíni á meðgöngu voru marktækt líklegri (p=0,02) til að lækka
í blóðsykri en börn þeirra sem voru með meðgöngusykursýki
meðhöndlaða með mataræði eingöngu.
Miðgildi sem og tíðasta gildi aldurs nýbura við fyrstu mælingu
blóðsykurs var 60 mínútur (spönn fimm mínútur til 64 klukku-
stundir) enda var blóðsykur fyrst mældur hjá 59,3% nýburanna á
fyrstu klukkustund eftir fæðingu og innan tveggja klukkustunda hjá
alls 81,3% (sjá mynd 2). Við 30 mínútna aldur hafði blóðsykur verið
mældur hjá tæplega 30% nýbura í úrtakinu.
Miðgildi fjölda blóðsykursmælinga fyrstu 72 klukkustundirnar
eftir fæðingu var fjórar mælingar (spönn ein til 35). Hjá 16,4%
nýbura var blóðsykur aðeins mældur einu sinni fyrstu þrjá sólar-
hringana eftir fæðingu og fjórum sinnum eða sjaldnar hjá tæplega
56%. Blóðsykursmælingar voru að meðaltali flestar hjá þeim
nýburum sem lögðust inn á nýburagjörgæslu en fæstar hjá þeim sem
eingöngu gengust undir eftirlit með blóðsykri á fæðingar- og sæng-
urlegudeildum (sjá mynd 3). Í einhverjum tilvikum hófst eftirlitið
á nýburagjörgæslu en var síðan haldið áfram á sængurlegudeild og
öfugt. Meira en helmingur þeirra nýbura sem blóðsykur var mældur
hjá einu sinni kom aldrei á nýburagjörgæslu en þeir nýburar sem
komu þangað í stutt eftirlit eftir fæðingu voru marktækt líklegri til
að vera mældir aðeins einu sinni en aðrir nýburar í úrtaki (p=0,004).
UMRÆÐA
Rúmlega 21% nýbura í heildarúrtakinu mældist með lágan blóð-
sykur en 19,1% fullburða barna. Þetta hlutfall er hátt miðað við
niðurstöður erlendra rannsókna þar sem algengi hjá heilbrigðum
fullburða nýburum hefur mælst á bilinu 4–15% (Diwakar og
Sasidhar, 2002; Hoops o.fl., 2010; Hoseth o.fl., 2000; Straussman og
Levitsky, 2010). Þennan mun má að einhverju leyti skýra með ólíkri
samsetningu úrtaks því í þessari rannsókn voru m.a. fyrirburar og
aðrir nýburar sem þörfnuðust innlagnar á nýburagjörgæslu í lengri
eða skemmri tíma og því ekki aðeins um heilbrigða fullburða nýbura
að ræða. Einnig voru blóðsykursmælingar framkvæmdar í klínískum
tilgangi en ekki í rannsóknarskyni eins og í mörgum hinna rannsókn-
anna.
Tæp 23% nýburanna voru fæddir fyrir tímann, flestir síðfyrirburar
fæddir eftir 34+0–36+6 vikna meðgöngu. Algengi lágs blóðsykurs var
hæst hjá þessum hópi og er það í samræmi við niðurstöður erlendra
rannsókna (Bird o.fl., 2010; Leone o.fl., 2012). Athygli rannsakenda
beinist í auknum mæli að vandamálum síðfyrirbura sem hafa aðrar
þarfir en fullburða börn og hefur ekki verið sinnt sem skyldi (Darcy,
2009). Fyrirburar fæddir fyrir 34. vikna meðgöngu mældust mun
sjaldnar með of lágan blóðsykur sem bendir til þess að fyrirbyggj-
andi meðferð hafi verið hafin tímanlega. Hjúkrunarfræðingar og
læknar eru því greinilega meðvitaðir um vangetu minnstu fyrirbur-
anna til að mæta orkuþörf sinni og mikilvægi þess að hefja viðeig-
andi næringargjöf (Desphande og Platt, 2005).
Algengi lágs blóðsykurs var marktækt hærra hjá nýburum sem
fæddust eftir 37 vikna (37+0 –37+6) meðgöngu en barna sem fædd
voru eftir 38 til 42 vikna meðgöngu. Það samræmist niðurstöðum
rannsóknar DePuy og félaga (2009) á áhættuþáttum blóðsykur-
slækkunar hjá fullburða nýburum og gefur vísbendingu um áherslur
í eftirliti með blóðsykri þeirra.
Mynd 1. Algengi lágs blóðsykurs eftir meðgöngulengd í vikum (N=955)
Mynd 2. Dreifi ng fyrstu blóðsykursmælingar eftir aldri nýbura (N=955)
Mynd 3. Fjöldi blóðsykursmælinga eftir deildum Landspítala