Ljósmæðrablaðið - 01.12.2014, Blaðsíða 32

32 Ljósmæðrablaðið - desember 2014
Hér á landi er mænurótardeyfing val konunnar, ljósmæður tala um
að konur komi oft snemma á spítalann vegna þess að þær vilja ekki
missa af deyfingunni. Ljósmæður sem vinna á landsbyggðinni þar
sem mænurótardeyfing er ekki í boði tala um að konur komi seinna
inn því þær eru ekki að missa af neinu. Finnst þér að þessi deyfing
eigi að vera val eða ekki?
Ég held að það sé mjög erfitt að snúa til baka því þetta er orðið svo
algengt í mörgum löndum. Litið er á að mænurótardeyfing sé hluti af
þjónustunni sem er í boði. En ég held að við þurfum að styðja betur
við konur í latent fasanum svo að konan sé örugg og til að konur komi
síðar inn á spítalann í fæðingarferlinu. Þá er gott að bjóða upp á að
ljósmóðirin komi heim til kvenna í byrjun fæðingar, margar heimildir
segja að það hjálpi, doulur geta einnig farið heim til kvenna til að styðja
konur heima hjá sér, seinka því að þær komi inn á spítala. Ef hægt er
að seinka því þá verður ekki eins mikið óskað eftir deyfingu. Gott er
líka að bjóða upp á bað því það minnkar líkur á að konan óski eftir
deyfingu. Nota aðrar aðferðir til verkjastillingar eins og vatnsbólur og
hypnobirthing. En eitt af því sem er gott að gera er að ræða við konur
um viðhorf þeirra til fæðingarverkja, hvernig þær sjái fyrir sér að vinna
með verkinn frekar en að hugsa um verkjameðferð. Reyna að breyta
hugsuninni um fæðingarverki. Segja að þeir séu hluti af fæðingunni, að
lífeðlisfræðin sé mikilvæg. Ræða við konur um að breyta hugsuninni.
Þetta getur verið erfitt því margar konur vilja mænurótardeyfingu, þær
spyrja oft: „Af hverju myndi maður ekki vilja deyfingu?“ Það getur
hjálpað að tala um tilgang verkjanna og lífeðlisfræðina.
Hvenær finnst þér vera rétti tíminn til að ræða þetta?
Það sem er víða gert í Englandi er að konum er gefinn lengri tími
í mæðravernd við 36 vikna meðgöngu, þá ræðum við um fæðing-
aráætlun. Við áætlum að það taki klukkutíma fyrir hverja konu. Við
gefum okkur tíma til að ræða þetta, stundum förum við heim til
kvennanna og ræðum þetta þar í rólegheitum yfir kaffibolla. Það þarf
lengri tíma fyrir þetta, reyna að kanna trú og væntingar, þessi tími er
alveg frátekinn í þetta, ekkert má trufla. Það er of seint að taka þessa
umræðu í fæðingunni, þá er konan með verki og vill fá eitthvað við
þeim.
Heldur þú að 36 vikur sé ekki of seint fyrir þessa umræðu?
Bara að þessi umræða eigi sér stað á meðgöngunni. Í Englandi er
rætt við konur um hvar þær vilja fæða barnið sitt á fyrsta þriðjungi
meðgöngu, ekki til að láta þær taka ákvörðun heldur til að láta þær
byrja að hugsa um það. Síðar á meðgöngunni nefnum við þetta aftur,
hvort þær séu búnar að taka ákvörðun. Foreldrafræðslunámskeið byrja
oft í kringum 28. viku í Englandi, þá eru þær farnar að hugsa um þetta,
svo þegar þær hafa náð 36 vikum eru þær komnar með hugmynd um
hvernig þær vilja takast á við fæðinguna.
Af hverju ekki að ræða við þær fyrr, jafnvel áður en þær verða
ófrískar?
Á sumum stöðum í Englandi fer kennsla fram í skólum. Það er ekki
algengt en þá er kennt í unglingadeild og talað um fæðingu við tánings-
stelpur og -stráka. Eins og ég segi þá er þetta ekki algengt en er að fá
aukna athygli. Við þurfum að sýna fram á með heimildum að þetta sé
æskilegt svo hægt sé að fá fjármagn til að gera þetta. Flestar ljósmæður
vinna með konur eftir að þær verða ófrískar, ekki mikið áður, en þetta
er góð hugmynd.
Í erindi þínu talaðir þú um fæðingarstellingar, þú mælir með að
konur sé í uppréttri stellingu. Við ræddum líka um verkefnið sem er
í gangi á Landspítalanum varðandi spangarstuðning til að fækka
þriðju og fjórðu gráðu rifum. Eftir að þetta verklag var tekið upp þá
fæða flestar konur í rúminu liggjandi á bakinu eða á hliðinni. Það
mátti skynja það að þú værir ekki sammála þessari aðferð, getur þú
rætt það?
Já, ég er ekki sannfærður um þetta verklag. Ástæðan fyrir því að ég
er ekki sannfærður um ágæti þess er að rannsóknarniðurstöður segja
mér ekki að þetta sé góð aðferð. Í rannsóknum kemur fram að stell-
ingar eins og upprétt staða sé betri fyrir útkomu spangar. Gögn um
hvort styðja eigi við spöng eða ekki eru óljós. Það hafa verið gerðar
að minnsta kosti fjórar til fimm rannsóknir um það og þær sýna að
„hands off“ leiði ekki frekar af sér þriðju og fjórðu gráðu rifur. Svo
þegar ég lít á þessar rannsóknarniðurstöður þá sé ég ekki ástæðu til að
taka upp þetta verklag. En ég skil að ef deildin hefur háa tíðni af þriðju
og fjórðu gráðu rifum, sem er vont fyrir konur, þá er eðlilegt að fundin
sé aðferð til að draga úr þeim. Mér skilst að þessi norska rannsókn hafi
sýnt fram á mun með þessari aðferð, en þetta er bara einn spítali og ein
rannsókn. Ég myndi vilja sjá aðrar ástæður fyrir þessum rifum. Það er
bein tenging við áhaldafæðingar. Hver er ástæðan fyrir því að þriðja og
fjórðu gráðu rifa kemur í eðlilegar fæðingar? Athuga þarf aðrar ástæður
eins og stærð barna og of háa tíðni spangarklippinga, en rannsóknir
sýna fram á auknar líkur á vondum rifum þá. Ég myndi athuga þetta
meðal annars áður en ég færi að breyta verklagi í „hands on“. Ég er
samt ekki að gagnrýna það sem þið hafið gert hérna, mér skilst að þið
hafið náð ágætum árangri í að fækka þriðju og fjórðu gráðu rifum. En
ég tel að fræðin styðji ekki þetta verklag.
Þú talaðir um innsæi ljósmæðra, að þær ættu að hlusta á það.
Síðustu ár hafa verið búnar til verklagsreglur um margt í barn-
eignarferlinu og mörgum finnst að þær fari illa saman við innsæi
ljósmæðra, að með þeim sé jafnvel verið að taka sjálfstæði af ljós-
mæðrum, hvað finnst þér um það?
Já, það er rétt, þetta getur verið erfitt. Við vitum að ljósmæður verða
öruggar í starfi með tímanum, öryggið kemur með aukinni starfs-
reynslu. Rannsóknir sýna að verklagsreglur hjálpi nýútskrifuðum
ljósmæðrum, ljósmæðranemum, en með reynslunni er okkur ljóst að
ljósmæður geta tekið sjálfstæðar ákvarðanir fyrir konur og verið þar
af leiðandi sveigjanlegar. Mér finnst að verklagsreglur eigi að vera
leiðbeinandi en ekki reglur sem verði að fara eftir, við ættum að vera
sveigjanleg því að konur eru mismunandi. Því verðið þið að nota
reynslu ykkar og dómgreind.
Í erindi þínu talaðir þú um skilgreiningu á hvenær fæðing hefst
(virkt stig), segðu okkur frá því.
Niðurstöður margra bandarískra rannsókna segja að miða ætti við
að fæðing hefjist þegar konan er komin með sex í útvíkkun. Ég get
alveg verið sammála því. Aðalmálið er hins vegar hvernig á að styðja
konur þangað til að því kemur, því margar konur munu glíma við
fæðingarverki jafnvel í margar tíma áður en þær ná sex í útvíkkun
svo við verðum að finna leið til að hjálpa þeim. Ef við ætlum ekki að
sinna þeim á fæðingardeildum á þessum tíma, hvert eiga þær þá að
fara? Getum við stutt þær heima hjá sér, eða einhvers staðar annars
staðar? Það er góð ástæða fyrir því að miða við sex í útvíkkun, við
höfum áhyggjur af keisaratíðni í Bandaríkjunum og í Englandi eru
framkvæmdir of margir keisaraskurðir hjá frumbyrjum vegna ónægs
Dr. Dennis Walsh ljósmóðir.