Ljósmæðrablaðið - 01.12.2014, Blaðsíða 30

30 Ljósmæðrablaðið - desember 2014
Ljósmóðirin Dr. Dennis Walsh kom til landsins í lok október sl. og var
með fræðsludag fyrir ljósmæður á fæðingarvakt Landspítalans (23B)
um eðlilegar fæðingar. Dr. Dennis Walsh er ástralskur að uppruna, en
búsettur í Bretlandi, þar sem hann starfar við rannsóknir og kennslu.
Við í ritnefnd Ljósmæðrablaðsins settumst niður með honum í lok dags
og spurðum hann nokkurra spurninga um líf hans og störf.
Segðu okkur aðeins frá sjálfum þér.
Ég er fæddur í Brisbane sem er í Queensland í Ástralíu og flutti til
Bretlands þegar ég var rúmlega tvítugur. Ég lærði hjúkrun í Ástralíu og
lærði svo ljósmóðurfræði í Bretlandi 1985‒1986 í Leicester. Ég giftist
breskri konu.
Ég vann sem ljósmóðir til ársins 2000, svo fór ég í háskóla, var
þar kennari og tók doktorsgráðu með áherslu á ljósmæðrareknum
einingum. Það efni hefur verið mér hugleikið og hef ég rannsakað það
mestalla tíð. Síðan þá hef ég unnið í mismunandi háskólum og starfa
núna við háskólann í Nottingham. Þar starfa ég mest við rannsóknir og
kenni meistara- og doktorsnemum. Sérgrein mín er ljósmæðrareknar
einingar og rannsóknir um eðlilegar fæðingar. Þetta er það sem ég
kenni og skrifa um.
Hvernig byrjaði áhugi þinn á ljósmóðurfræðum, var þetta gamall
draumur?
Nei, þetta var ekki gamall draumur. Ég held að ég hafi ekki gert mér
grein fyrir hvað ég var að fara út í þegar ég hóf námið. Ég vissi að
minnsta kosti ekki það sem ég veit núna. Ég hef sennilega verið á milli
tvítugs og þrítugs. Ég starfaði sem hjúkrunarfræðingur á bráðadeild í
Leicester. Mér fannst enskar ljósmæður alveg einstakar, þær taka sjálf-
stæðar ákvarðanir og þurfa í raun ekki á læknum að halda. Þær eru við
stjórn í eðlilegum fæðingum og heimafæðingum. Það varð til þess að
ég fór að hugsa: „Þetta er það sem mig langar til að gera. Þetta held ég
að gæti verið skemmtilegt“. Þess vegna fór ég í námið.
Ég held að þegar karlmaður fer að læra ljósmóðurfræði, þá þurfi
hann að vera meðvitaður um kynhlutverk. Við köllum þetta kvenfrelsi
í Bretlandi. Hann þarf að vera meðvitaður um kvenfrelsishugsjónina í
barnsfæðingum. Karlmenn hafa reynt að taka fæðinguna yfir og stjórna
henni, en þú vilt alls ekki gera það ef þú ætlar að starfa sem karlljós-
móðir. Þú mátt ekki stjórna. Hann þarf að vera nærgætinn og veita
stuðning, konan er sú sem stjórnar. Ef karlmaður ætlar að læra ljós-
móðurfræði, þá er gott fyrir hann að tala við einhvern sem segir honum
þetta. Enginn sagði mér þetta. Ég var svolítið barnalegur. Ég var ekki
alveg viss, en ég er ánægður með að hafa lært þetta, mér finnst þetta
mjög skemmtilegt. Ég áttaði mig á þessum gildum miklu síðar, en það
er betra að átta sig á þeim strax í upphafi.
Finnst þér að ef karlmaður lærir ljósmóðurfræði að þá þurfi hann að
breyta starfsheiti sínu úr ljósmóðir í ljósfaðir, eins og oft hefur heyrst
í umræðunni?
Nei, ég held ekki af því að stærsti hluti ljósmæðra í heiminum eru
konur. Midwife þýðir að vera með konu. Það er mikilvægt að við
höldum nafninu eins og það er í dag. Þetta snýst ekki um að vera eigin-
maður eða um kyn. Við þurfum bara að komast í snertingu við okkar
kvenlega innsæi.
Á Íslandi eru engir karlmenn starfandi sem ljósmæður, það þekktist
í gamla daga en í dag er þessi stétt eingöngu skipuð konum. Myndir
þú hvetja karlmenn til að læra ljósmóðurfræði?
Í Englandi eru um 20.000 ljósmæður og af þeim eru um 100 karl-
menn, mjög lágt prósentuhlutfall. Karlar verða að búa yfir mikilli
löngun til að verða ljósmóðir því þetta er mjög sérstakt starf. Venju-
lega sinna konur þessu starfi betur en karlmenn vegna þess að það er
þeim eðlislægara en ég held að karlmenn geti verið góðar ljósmæður
en þeir verða að gera sér grein fyrir hlutverki sínu. Þeir verða að skilja
fæðingu og skilja hvernig á að styðja konur. Já, karlmenn geta lært
ljósmóðurfræði ef þeir eru alveg vissir um að það sé það sem þeir
vilja gera. Ég held að karlmenn verði alltaf lítill hluti af stéttinni og
ég held að það sé alveg eðlilegt. Ef við lítum á söguna þá hafa konur
sinnt þessu starfi, ég held að það sé eðlilegt. Það þýðir ekki að þú
getir ekki orðið ljósmóðir ef þú ert karlmaður, held bara að þeir verði
alltaf fáir.
Átt þú börn?
Já, ég á tvær dætur. Fyrri var fædd í Leicester á spítala. Seinni
dóttir mín var líka fædd á spítala en það var vatnsfæðing. Það fannst
mér frábær upplifun því ég gat verið með konunni minni í pottinum
og hjálpað til við fæðinguna. Það var góð reynsla og hefur haft áhrif á
starf mitt sem ljósmóðir.
Getur þú útskýrt betur hvernig það hafði áhrif á þig að sjá dætur
þínar fæðast?
Jú, þegar maður sér einhvern sem maður elskar eins og konuna sína
fara í gegnum þessa reynslu gerir það mann auðmjúkan. Hún var svo
sterk. Hún notaði engin lyf og ég veit að þetta var erfitt fyrir hana.
Svo ég hugsaði: „Vá hún er stórkostleg. Hún getur sýnt hvernig eðli-
leg fæðing er, styrkjandi, jákvæð, glöð og ánægð. Þetta gerði það að
verkun að ég ber meiri virðingu til kvenna sem velja sér þetta og sjá
hag sinn í því að fara í gegnum fæðingu svona. Vatnsfæðingin hafði
sérstök áhrif á mig, af því að það er svo gott að upplifa þessa nánd
sem foreldrar.
Samkvæmt mörgum rannsóknum þá fækkar eðlilegum fæðingum
þegar konum með eða án áhættuþátta er blandað saman (lowrisk
og highrisk deildir), eins og gert hefur verið á Landspítalanum með
sameiningu Hreiðursins og Fæðingargangs. Hver er þín skoðun á
því?
Þarf ég að tala varlega? Sameiningin hér stangast á við það sem
almennt er verið að gera á öðrum stöðum í heiminum, því allar rann-
sóknir segja að það gangi betur að viðhalda eðlilegum fæðingum
þegar þessar deildir eru aðskildar, ég þekki þessar rannsóknir vel,
ég hef tekið þátt í nokkrum þeirra. Ég tók þátt í gerð Cochrain-
Ljósmæður verða að taka sjálfstæðar
ákvarðanir og vera sveigjanlegar
Viðtal við Dr. Dennis Walsh