Tímarit Máls og menningar - 01.09.2013, Síða 29

B r ó ð i r m i n n L j ó n s h j a r t a 4 0 á r a
TMM 2013 · 3 29
þeim tilfinningum sem hann vekur, og sá sögumaður er níu ára drengur.
Galdurinn er ekki síst í því fólginn að þessi drengur skilur atburði og
aðstæður sínum sérstæða skilningi. Þegar Snúður fær að heyra í fyrsta sinn
af svikaranum í Þyrnirósadal og að bréfdúfan Víólanta hafi verið skotin
niður bregst hann þannig við:
Mér fannst það ægilegt að nokkur gæti fengið sig til þess að skjóta niður dúfu sem
kæmi fljúgandi svo hvít og saklaus, jafnvel þótt hún bæri leynileg skilaboð. (56)
Í gegnum frásögn drengsins fær lesandinn iðulega aðra sýn á atburði en
hann. Að hluta stafar þetta af því að Snúður er ekki enn reiðubúinn að horfast
í augu við erfiðleikana og hætturnar. Fyrsta morguninn ræða bræðurnir um
lífið í Kirsuberjadal þar sem lifnaðarhættir eru einfaldir, auðveldir og góðir,
og Jónatan ýjar að því að lífið sé ekki eins gott annars staðar í Nangijala.
En sú heppni að við höfðum þá einmitt lent hingað. Einmitt hingað í Kirsuberjadal
þar sem lífið var svo einfalt og auðvelt eins og Jónatan sagði. Það gat ekki verið
einfaldara og auðveldara og skemmtilegra en til dæmis nú á slíkum morgni. Fyrst
vaknar maður í eldhúsinu sínu af því að sólin skín inn um gluggann og fuglarnir
kvaka af gleði í trjánum fyrir utan og maður sér Jónatan ganga svo hljóðlega um og
bera fram brauð og mjólk á borðið fyrir mann og þegar maður er búinn að borða
þá fer maður og gefur kanínunum sínum og kembir hestinum sínum. Og svo fer
maður í reiðtúr, ójá, í reiðtúr og grasið er döggvað, það bara glitrar og tindrar alls
staðar og býflugur og hunangsflugur suða um í kirsuberjablómunum og hesturinn
þenur sig á harðastökki og maður er næstum alls ekki hræddur. Hugsa sér, maður
er ekki einu sinni hræddur við að allt í einu sé þessu öllu lokið eins og yfirleitt gerist
um allt sem er gott og skemmtilegt. Ekki í Nangijala! Að minnsta kosti ekki hér í
Kirsuberjadal. (36–37)
Lesandinn skynjar hér ógn sem sögumaður er enn ófær um að meðtaka.
Þegar Snúður síðan neyðist til að takast á við ógnirnar og hættuna er hann
engin sögu-hetja eins og almennt gerist í ævintýrasögum af þessu tagi og
ævintýrunum sjálfum. Hann er bara lítill og hræddur níu ára strákur. Samt
á hann stóran þátt í að frelsa Þyrnirósadal undan harðstjóranum Þengli.
Vegna þess að bróðir hans elskar hann, treystir á hann og þarf á honum að
halda og vegna þess að það er sitthvað sem maður verður að gera. Annars
er maður ekki manneskja heldur lítið skítseiði. Um leið dreymir hann um
fyrstu daga þeirra bræðra í Nangijala þegar þeir skemmtu sér saman og
þurftu ekki að vera svo sterkir og kjarkmiklir (203). Ævintýraheimurinn er
hér ekki flótti frá raunveruleikanum heldur eiga sér þar líka stað ævintýri
sem ættu ekki að vera leyfileg, með skelfingu, dauða og endalausri sorg.
Náttúran og illskan
Í Elsku Míó minn engist náttúran undir valdi hins illa, en myndar
blómstrandi umgerð hins fagra lífs sem er höfundi þóknanlegt. Ævintýralegt