Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2013, Page 118

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2013, Page 118
Á r n i Þ ó r S i g u r ð s s o n 118 TMM 2013 · 3 þegar Jeltsín fór frá völdum og Vladímír Pútín tók við. Um aldamótin birtist stjórnin í Moskvu sem sundruð og vanmegnug til þess að hafa áhrif í alþjóðamálum, koma málum á dagskrá, en með Pútín sem forseta var eins og Rússlandsstjórn hefði öðlast nýjan kraft. Þá var liðinn tími hins ringlaða og hífaða forseta sem gaf þá mynd að Rússland væri skjögrandi, nú var festa og ákveðni komin í forystu þessa mikla ríkis. Þó hefur því verið haldið fram af fræðimönnum, t.d. Bobo Lo, áströlskum prófessor í málefnum Rússlands, að breytingin frá Jeltsín til Pútíns hafi ekki endilega varðað innihald utan- ríkisstefnunnar, heldur fremur stíl. Meginatriði í stefnu Jeltíns hafi verið eins konar goðsagnasköpun, geopólitísk hugsun og vesturlandasækni hafi enn verið til staðar hjá Pútín, en með nokkurri andlitslyftingu.9 Meginmarkmið Pútíns var að gera Rússland (aftur) að stórveldi á alþjóða- vísu, nútímalegt stórveldi sem byggði stöðu sína ekki bara á hernaðarmætti heldur einnig og ekki síður á efnahagslegum styrk. Hann vildi að utan- ríkisstefnan þjónaði innanríkispólitískum markmiðum, ekki síst efnahags- legum, og á þann hátt vildi hann skapa Rússlandi á nýjan leik sterka stöðu á alþjóðavettvangi, eins konar comeback.10 Til þess að það tækist varð Pútín að einbeita sér að efnahagslegum umbótum og árangri, m.a. í að auka erlenda fjárfestingu, taka á spillingu, takast á við olígarkana og sjá til þess að auðurinn sem hafði safnast á þeirra hendur undir stjórn Jeltsíns, dreifðist með jafnari hætti meðal landsmanna. Því hefur verið haldið fram að þetta hafi í raun ekki tekist og jafnvel að Pútín hafi reynst ófær um að endur- skipuleggja efnahaginn, stjórnmálin og félagslega kerfið í því augnamiði að hámarka möguleika til að ná árangri í utanríkis- og öryggismálum.11 Þegar Pútín tók við embætti forseta var Ígor Ívanov utanríkisráðherra, en hann var þriðji maðurinn í því embætti á valdatíma Jeltsíns og hélt því embætti á fyrsta kjörtímabili Pútíns. Þá var mótuð sérstök utanríkisstefna, Konceptsija vnjeshnej politiki Rossijskoj Federacii, og þar er m.a. lögð áhersla á þátttöku Rússlands í því sem kallað var mótun nýs heimsskipulags (r. form- irovanie novogo miroustrojstva). Með því er m.a. vísað til þess að þættir sem varða efnahag, pólitík, umhverfi, vísindi og tækni og upplýsingar, leiki stórt hlutverk í samstarfi þjóða, líka á hernaðarsviðinu.12 Varnar- og öryggismál fengu sem sagt drjúgan sess í utanríkisstefnunni, og meira en það, þau fléttuðust órjúfanlega saman. Fyrsta kjörtímabil Pútíns sem forseta einkenndist af eindregnum vilja hans til að eiga gott og náið sam- starf við Vesturlönd. Árásin á Tvíburaturnana í New York 2001 var honum kærkomið tækifæri í þessu sambandi, hann lýsti yfir fullum stuðningi við Bandaríkin og bauð fram alla þá aðstoð sem Rússland gæti veitt í baráttunni við hryðjuverkasamtök. En hér var ekki eingöngu á ferðinni umhyggja fyrir Bandaríkjunum, undir steini lá sá fiskur að alþjóðasamfélagið þyrfti að viðurkenna baráttuna gegn aðskilnaðarsinnum í Tsjétsjéníu sem hluta af þeirri baráttu. Að einhverju leyti dró úr gagnrýni vestanhafs á aðgerðir Rússlands í Tsjétsjéníu en það stóð ekki lengi og fyrr en varði hljóp snurða
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.