Heimsmynd - 01.05.1989, Qupperneq 92

Lífsstfll
Hár
Ef kalla má augun spegil sálarinn-
ar er hárið spegill líkamans. Það
er hægt að nota það til sjúk-
dómsgreininga - og kannski til
að sjá sjúkdóma fyrir - löngu áð-
ur en sjúkdómurinn brýst upp á
yfirborðið. Þessu hafa náttúru-
lækningamenn haldið fram í
meira en áratug. Nú koma hin
hefðbundnu læknavísindi í kjölfarið.
Hárið tengist annarri líkamsstarfsemi
um rætur sínar. Hárið er framlenging yf-
irhúðarinnar, eins konar næmur skynjari
sem getur sagt okkur heilmikið um stein-
efnamagnið í líkamanum og er þannig
mælistika fyrir efnaskipti líkamans.
Kannski er það eitthvert greinilegasta
merkið um að eitthvað hefur farið úr-
skeiðis og úr jafnvægi þegar hárið verður
grátt við streitu eða áfall.
Það sem gerir hárgreiningu sambæri-
lega sjúkdómsgreiningu er að þegar ein-
stakt hár deyr verður steinefnainnihald
þess eftir eins og eftirprentun. Hárið
geymir þannig eins konar dulmálslykil,
sem endurspeglar ástand viðkomandi líf-
veru. Sá lykill gefur meðal annars til
kynna hversu miklu af hinum ýmsu
steinefnum líkaminn hefur náð til sín á
vaxtartíma hársins.
En má ekki ná sama árangri með
blóðsýnistöku?
Svarið er bæði já og nei. Af blóðsýn-
inu má sjá ástandið hér og nú og það
sem við höfum borðað síðustu klukku-
tímana hefur mikil áhrif á innihald þess.
Hársýni getur hins vegar sýnt hvað gerst
hefur á vaxtarskeiði hársins. Það getur
einnig varað við sjúkdómum sem rekja
má til vannæringar og umhverfisáhrifa -
ef upplýsingar um lífshætti sjúklings eru
bornar saman við niðurstöður hárgrein-
ingar.
Þar að auki er erfitt að sýna fram á til-
vist þungmálma í blóðinu (kvikasilfur,
blý, cadmium og fleiri málmtegundir
með eiginþunga yfir 5 grömm á rúmsen-
tímetra). Þessi efni eru svo eitruð að
blóðið losar sig sem snarast við þau út í
fituvefi - og hár.
I Bandaríkjunum hafa menn náð
býsna langt í því að nota hárgreiningu til
að sýna fram á heilsuspillandi vinnuað-
stæður í verksmiðjum og málmsteypum.
Rannsókn, sem gerð var í sambandi við
koparsteypu og zinkvinnslu, leiddi í ljós
hækkandi hlutfall málma í líkömum ná-
grannanna eftir því sem þeir bjuggu nær
þessum verksmiðjum.
Núorðið vita menn að óheilbrigð um-
hverfisáhrif geta leitt af sér sjúkleg ein-
kenni eins og ofnæmi, gigt, þreytu og
höfuðverk. Lýsa má sambandinu milli
umhverfis og heilbrigðisástands á þessa
leið:
Þungmálmar úr iðnaðinum safnast
saman í náttúrunni og berast í líkama
okkar með mat og drykk.
Alls kyns gerviefni eru sett í staðinn
fyrir náttúrleg efni í matnum (ýmiss kon-
ar aukefni).
Nútímafæði er oft mjög einhliða og
rangt samsett að næringarefnum. Afleið-
ingin er að ónæmiskerfið fer úr skorð-
um, eins og fram kemur í mikilli aukn-
ingu ofnæmistilfella.
Þetta getur aftur fljótlega leitt til van-
næringar. En líkaminn er gæddur eigin-
leikum sem skapa jafnvægi í blóðinu, þó
svo við fáum of lítið af lífsnauðsynlegum
næringarefnum, að minnsta kosti um
nokkurt skeið. Þetta gerist með þeim
hætti að annaðhvort gengur hann á um-
frambirgðir eða hann leitast við að bæta
upp skortinr- með notkun annarra efna.
Meðan þetta sóttbrigðagangverk virkar
uppgötvast sjúkdómseinkennin ekki.
Tökum járn til dæmis. Járn er lífs-
nauðsynlegt efni sem gegnir höfuðhlut-
verki við upptöku og brennslu næringar-
efna í hverri lífveru. Þriðjungi þeirra
þriggja til fimm gramma sem finnast í
líkama fullorðinnar manneskju er komið
fyrir í vöðvum og lifur sem birgðum. Við
járnrýrt fæði byrjar líkaminn að ganga á
þessar birgðir. Séu þær uppurnar leiðir
það af sér alvarlega hörgulsjúkdóma.
Það hefur hins vegar vakið athygli
manna að þegar líkaminn byrjar að
ganga á birgðir sínar er hægt að lesa það
í hárinu sem aukningu steinefnainni-
halds. Sé hárgreining unnin í tæka tíð
mun hún gefa glögga mynd af tilfærslu
járns í líkamanum og gera kleift að
bregðast við áður en í óefni er komið.
Katja Akerberg, sem veitir forstöðu
hárgreiningarstofnuninni í Múnchen, tel-
ur sig hafa uppgötvað að hjá flogaveiki-
sjúklingum megi ævinlega finna um-
frambirgðir af ýmsum efnum. Hún held-
ur því þess vegna fram að reglur um
mataræði gætu þess vegna verið mögu-
legur þáttur í meðferð þessa sjúkdóms.
Við kransæðastíflu hafa svipuð ein-
kenni komið í ljós. í fjörutíu og sex til-
92 HEIMSMYND
eftir • ÓLAF HANNIBALSSON