Heimsmynd - 01.09.1989, Page 49

Börn Jóns Jenssonar. Guðlaug,
Sesselja. Ólöf og Bergur.
sameinaði í flestum verkum sínum eiginleika skáldsins og
fræðimannsins. I huga hans reis íslensk bókmenntasaga sem
eilíf glíma milli innlendra erfða og útlendra áhrifa.
Svo mikils álits naut Sigurður að árið 1945 var hann gerður
að prófessor í íslenskum fræðum við Háskóla Islands án
kennsluskyldu og aldurstakmarks. Eftir það gat hann helgað
sig fræðistörfum óskiptur en hlé varð raunar á því á árunum
1951 til 1957 er hann gegndi sendiherrastörfum í Kaupmanna-
höfn. Par þóttu Islendingar snjallir því að Sigurði var manna
best trúað fyrir því að ná handritunum úr höndum Dana.
Hann þurfti ekki annað en sjarmera þá upp úr skónum og það
reyndist honum auðvelt samanber orð danska forsætisráðherr-
ans í formála þessarar greinar.
Sigurður Nordal naut þess að lifa og í Kaupmannahöfn
eignaðist hann að vinum marga fremstu
menn í dönsku þjóðlífi. Hann hafði til
dæmis gaman af því að sýna mikla bók
sem hinn heimsþekkti kjarnorkuvísinda-
maður og Nóbelsverðlaunahafi Níels
Bohr hafði gefið honum á sjötugsafmæli
Sigurðar. Níels hefur greinilega þótt
mikið til um Sigurð því að á saurblaði
bókarinnar er löng tileinkun til hans. En
Níels Bohr, sem var þekktur fyrir að
vera utan við sig - hafði meðal annars
misst leyfi til að hjóla um götur Kaup-
mannahafnar af því að hann hjólaði á
hvað sem fyrir varð - hafði vandað sig
svo við ávarpið til Nordals að hann skrif-
aði uppkast og þvf hafði hann svo gleymt
inni í bókinni. Þannig átti Sigurður bæði
sjálfa tileinkunina á saurblaðinu og
uppkastið að henni.
ÓMÓTSTÆÐILEGIR
PERSÓNUTÖFRAR
Samtímamönnum sem skrifuðu um
Sigurð Nordal bar saman um að hann
hefði verið áhrifamesti andlegi leiðtogi
þjóðarinnar á sinni tíð. Hann hafði ekki
aðeins áhrif á skáldin og fræðimennina heldur og allan al-
menning. Nemendur hans úr Háskóla Islands báru ótta-
blandna virðingu fyrir honum og stóðu allir sem einn í skugga
hans, þorðu vart að fitja upp á frumlegri hugsun sem braut í
bága við skoðun meistarans. Jafnt kommar sem íhaldsmenn
dýrkuðu hann. Heimili hans á Baldursgötu 33 stóð jafnan op-
ið ungum menntamönnum og á gamals aldri hafði hann unun
af því að hafa ungt fólk í kringum sig, spjalla við það og segja
frá. Voru það ógleymanlegar stundir og getur höfundur þess-
arar greinar vitnað um það. Persónutöfrar hans og glettni
voru ómótstæðileg. Hann hafði þann hátt á að fara ekki á fæt-
ur fyrr en um hádegi en vann í rúminu á morgnana. Eftir há-
degi gekk hann til annarra starfa eða tók á móti fólki. A gam-
als aldri hressti hann sig á hverjum degi á drykk þeim sem
kallast lúmúmba. Pað var kakómjólk
með konjaksdreitli út í.
Þegar Sigurður Nordal lést birtist stór
rammagrein á forsíðu Morgunblaðsins
þar sem stóð að við lát hans yrðu þátta-
skil í arfi íslendinga. Hann var kallaður
merkasti fræðimaður þjóðarinnar á vor-
um dögum. Við útförina kom svo út
aukablað af Morgunblaðinu með úrvali
úr verkum hans, myndum af honum og
minningargreinum. Kristján Eldjárn, þá-
verandi forseti íslands, skrifaði um hann
og hafði það eftir Davíð Stefánssyni frá
Fagraskógi að margir væru þeir erlendir
menntamenn sem virtu Island mest fyrir
það að þar væri Sigurður Nordal. I
þeirra augum væri íslensk menning og
Nordal nær eitt og hið sama, hann væri
samnefnarinn.
Eftir að þessi áhrifamikli sjarmör ís-
lenskra fræða, sonur vinnuhjúanna á
Eyjólfsstöðum, var allur fóru að heyrast
raddir, að vísu dálítið hjáróma fyrst, að
kannski hefði Sigurður Nordal ekki ver-
ið jafn snjall og almannarómur sagði.
Jafnvel gamlir lærisveinar hans risu upp
Jón Jensson og
bræður hans var sagt
að skyldleikinn við
þjóðarleiðtogann mikla
yrði þeim byrði alvöru
og ábyrgðar líkt og
þeim bæri skylda til að
halda uppi virðingu
forsetans.
HEIMSMYND 49