Heimsmynd - 01.11.1990, Qupperneq 19

Svo hefði áreiðanlega líka verið með marga hjá Bylgjunni. Og
að einu leyti hefði Jóni Ólafssyni mistekist. Kaupleigusamn-
ingur á tækjum Stjörnunnar hefði verið á nafni Ólafs Laufdal.
Þegar samningar hefðu ekki tekist um áframhaldandi samstarf
hefði hann náð að fara með útsendingartækin út úr þrota-
búinu, fá leyfi útvarpsréttarnefndar fyrir nýrri útvarpsstöð,
Aðalstöðinni, og hafið útsendingar með sólarhrings fyrirvara,
þótt reynt hefði verið að hafa áhrif á útvarpsréttarnefnd til að
synja um leyfið. Samhliða vaxandi umsvifum í viðskiptum
hefði hann seilst til áhrifa í Sjálfstæðisflokknum og hann
skirrðist ekki við að beita viðskiptasamböndum sínum og
tengslum við pólitíska frammámenn á víxl til framgangs sér og
sínum málum.
Næsti heimildarmaður fullyrti að þegar umsóknin til borgar-
innar um 200 milljón króna ábyrgð lá fyrir, hafi borgarfull-
trúar meirihlutans verið boðnir í kynningarferð um húsakynni
Stöðvar 2 og einn tiltekinn borgarfulltrúi orðið fyrir verulegum
þrýstingi að skerast ekki úr leik, ella „jtöí hann ekki með næst“.
Og loks maður sem þekkir vel til í hljómplötu- og mynd-
bandabransanum:
„Eg er ekki í vafa um að Jón
stefndi að einveldi í íslenskri
hljómplötugerð. Hann rak mál
síns fyrirtækis svo hart að hver
höndin var uppi á móti annarri
hjá flytjendum og listamönnum
og lá við að slitnaði upp úr kunn-
ingsskap og vináttu, ef menn
skiptu við samkeppnisaðilana.
Hann getur verið besti vinur
meðan hann er að grafa undan
mönnum í rólegheitum. Sam-
vinna í hans augum er alltaf um
eitthvert ákveðið markmið, sem
er honum hagstætt. Hún getur
ekki stefnt að langtímamarkmið-
um. Þegar hann kallar þig vin sinn og klappar á öxlina á þér,
ættu allar viðvörunarbjöllur að fara í gang og hringja.
Hann var óprúttinn í aðferðum við að markaðssetja sínar
plötur. Veturinn 1979 til 1980 fékk hann plötu HLH flokksins
viðurkennda söluhæstu plötuna á Stjörnumessu Dagblaðsins.
DB taldi sig hafa fengið óyggjandi sannanir fyrir því að sölu-
tölur hefðu verið falsaðar og ritstjóri blaðsins, Jónas Kristj-
ánsson, úrskurðaði að „leikur Hljómplötuútgáfunnar með töl-
ur í þessu sambandi væri gersamlega siðlaus, forkastanlegur
og marklaus.“
Raunar endurtók þessi saga sig í þætti á rás 2 í fyrra fyrir
jólin, en þá sátu þeir fyrir svörum Jón fyrir Skífuna og Steinar
Berg fyrir Steina hf. Þeir voru spurðir um söluhæstu plötur þá
stundina. Steinar gaf upp að síðustu tölur sínar sýndu að Sálin
hefði þegar selst í sjö þúsund eintökum. Jón Ólafsson sagði að
Geirmundur hefði selst í átta þúsund eintökum. Síðar sama
dag upplýsti Stef að Sálin hefði selst í 12 þúsund eintökum, en
Geirmundur í sjö þúsund.
Þegar svona er farið með þegar um tiltölulega lítilvæga
hagsmuni er að ræða, hvað er þá þegar tugir og hundruð millj-
óna eru lagðar undir?
Um miðjan áratuginn hljóp skyndilegur vöxtur í alla starf-
semi hans og hann átti velgengni að fagna, sem mörgum
fannst lítt skiljanleg. Hann bókstaflega skipti um ímynd,
strauk af sér allar leifar hippatímabilsins, klæddi sig vel og lét
rétta tennurnar, tamdi sér amerískt bissnissfas og lærði um-
ferðarreglur í framkomu. Hann náði árangri - er flashy eins
og Ameríkanar segja, enda er hann mjög amerískur í öllum
sínum pælingum. Það sem hann hefur ekki gætt að er það að á
nýársdag færðist hann upp í fyrstu deild og er nú að fást við
persónur sem hafa mikla peningahagsmuni, ættartengsl, pólit-
ísk völd og virðingu í samfélaginu á bak við sig. Fólk sem gef-
ur stuð til baka ef það telur sér misboðið eða ógnað. Það er,
held ég, það sem er að gerast núna.“
Það var leitað til miklu fleiri heimildarmanna sem allir
höfðu sömu eða svipaða sögu að segja. Hér var nánast búið að
draga upp mynd af svo gegnóheiðarlegum skúrki, að ótrúlegt
virtist að slíkur maður sigldi hraðbyri upp metorðastigann til
vegtyllna, valda og áhrifa í svo litlu samfélagi sem hér á landi.
Og menn urðu æ dramatískari í að sýna fram á hversu hættu-
legur þessi maður væri orðinn. Það var þá sem ummælin um
„skothelda vestið“ voru látin falla og maður var á báðum átt-
um um hvort maður ætti að taka þessu sem gráglettni eða í
fúlustu alvöru. Voru undirheimar að ná tökum á íslensku
samfélagi, eins og maður annars sér bara í amerískum fram-
haldsþáttum í sjónvarpi, kvikmyndum eða á myndböndum?
Ég átti að vísu að mestu eftir að heyra hina hliðina. En að því
var að gæta að þessir heimildarmenn voru engir ómerkingar.
Hér var um að ræða virta borgara í samfélaginu, sem allir
höfðu meiri eða minni reynslu af samstarfi, samvinnu eða
samskiptum við þennan mann og reynsla allra virtist á eina
lund. En þó var dálítið tortryggilegt hvað sömu ummælin voru
endurtekin aftur og aftur nærri orðrétt, orðrómurinn, dómur-
inn „furðulegi“, taumlausa metn-
aðargirnin sem ekki ætlaði sér
minni hlut en drottna yfir íslensk-
um afþreyingariðnaði. Var ég
kominn inn í hringrás sagna, sem
nærðust af sjálfum sér, uxu í
meðförum og döfnuðu og fengu
staðfestingu eftir því sem hver
sagði öðrum í tiltölulega þröng-
um hópi manna? Einn vandi
blaðamanns í hinu litla íslenska
samfélagi er sá að frásagnir, sem
virðast staðfestar af mörgum
heimildum óháðum hver annarri,
reynast kannski, þegar öllu er á
botninn hvolft, runnar af einni rót.
Var kannski þarna á bak við ein-
hver ofsóknarkennd, sem hrærði saman hugarflugi og veru-
leika, staðreyndum og samskiptalegum sársauka, þar sem
fjölda manns fannst við að bera saman bækumar að þeir hefðu
allir orðið fyrir barðinu á sama manninum?
n svo kom helgin og leiddi í ljós að ekki var titringurinn
minni hinum megin. Ætlaði HEIMSMYND að standa
fyrir aftöku á manni sem ekki var stofnanaveldinu
þóknanlegur, setja saman grein sem gengi endanlega
frá honum? Þessi skilaboð bárust eftir ýmsum krókaleiðum,
leitað var til manna sem talið var að gætu haft áhrif á hvort
greinin birtist og hvaða form hún tæki.
Aður en reynt er að bera saman staðreyndir við þennan
sakalista er rétt að gera nánari grein fyrir ýmsum atriðum sem
vikið er að hér að framan.
„Kringluhópurinn“ er upphaflega myndaður á síðastliðnu
ári af helstu verslunareigendum í Kringlunni 8 til 12, Hag-
kaupshúsinu. Hann mun upphaflega hafa verið hugsaður sem
fjárfestingarfélag til kaupa á næstu húsum, sjá um tengingu
þeirra við Kringluna 8 til 12 og hafa áhrif á að þar kæmu ekki
upp samkeppnisaðilar við þá sem fyrir væru, en auka um leið
fjölbreytni í vörum og þjónustu. Ekki gekk þó saman um þessi
kaup, en margir í hópnum gengu til liðs við forystumenn
kaupmannasamtakanna við kaupin á Stöð 2. Jón Ólafsson er
fulltrúi þess hóps í stjórn Stöðvar 2. Eigi hann ekki lengur
stuðning þeirra vísan er óvíst hvaða staða kann að koma upp á
aðalfundi, sem nú er framundan.
Þessi hópur hafði strax sterkan pólitískan undirtón einsleitra
frjálshyggjumanna og forstjóri stórfyrirtækis, sem sótti þar
einn fund, hefur haft á orði að sér hafi blöskrað sú opinskáa
tenging viðskipta og stjórnmála sem þar hafi verið til umræðu.
Sjálfsagt væri til dæmis að styðja borgarstjórann og borgar-
stjórnarmeirihlutann, en ætlast yrði til að greiði kæmi í greiða
stað.
Valdabarátta:
Jón Óttar Ragnarsson fyrrum aðaleigandi Stöðvar 2 og
Jón Ólafsson.
HEIMSMYND 19