Heimsmynd - 01.11.1990, Blaðsíða 54

KONUR, KARLAR OG SAMTOL
argrét er ófrísk. Um
leið og hún komst að
því hringdi hún í
mömmu sína og
ræddi við hana í klukkutíma um
tíðindin. Pétur, maðurinn hennar,
beið hins vegar helgarinnar og
hringdi þá í föður sinn. Þeir töl-
uðu saman í hálftíma um rjúpu-
veiðar og prófkjör Sjálfstæðis-
flokks. Undir lok samtalsins spyr
faðirinn hvort eitthvað sé að frétta
af þeim. „Nei, það er ekkert nýtt
hjá mér en Magga er ófrísk.“
Af hverju hegða kynin sér svona
ólíkt í tjáskiptum? Nýlega kom út
bók eftir Deborah Tannen þar
sem hún leitar svara við þessu: Þú
skilur þetta ekki: Konur og karl-
menn rœða saman. (You Just
Don’t Understand: Women and
Men in Conversation).
Margrét hringdi í mömmu sína
og styrkti einlægt samband þeirra
með þessu trúnaðarsímtali. Pétur
stóð vörð um sjálfstæði sitt með
því að halda þungun eiginkonu
sinnar í hæfilegri fjarlægð og forð-
aðist að tjá sínar tilfinningar um
málið. Ef Margrét og Pétur hefðu
verið sér meðvituð um þennan mun á kynjunum hefði það ef
til vill komið í veg fyrir skilnaðinn og meðferð Péturs hjá SAA
síðar.
Jóhanna og Jón voru á leiðinni í afmælisveislu frænda Jó-
hönnu. Hún bendir honum á að hann sé að villast. - Af hverju
segirðu það? - Þú ratar svo illa hér í Breiðholtinu. Jón stígur á
bremsurnar og segir: Ef þú treystir mér ekki til að rata skaltu
bara truntast fótgangandi til þessarar fitubollu hans frænda
þíns.
Hverjum er um að kenna? Jóhanna vildi að þau kæmust í
afmælisveisluna í tæka tíð. Jóni sárnar hvernig hún ýjar að því
að hann er sveitamaður og ratar illa í borginni.
I bók sinni skilgreinir Tanner hvernig kynin nota orðin út
frá ólíkum forsendum. Viðhorf
kvenna er að með orðaskiptum sé
leitað sameiginlega lausna á
ákveðnu viðfangsefni. Menn líta
hins vegar á orðaskipti sem fram-
lengingu á baráttu eftir öðrum
leiðum. Þess vegna hika karlmenn
frekar við að stöðva bíl sinn og
spyrja til vegar en konur. Mörgum
karlmönnum finnst þeir setja nið-
ur við að vera áttavilltir. Konur
spyrja hins vegar oft, jafnvel þótt
þær séu vissar í sinni sök, fyrir ör-
yggis sakir.
Niðurstaða rannsókna Tanners
er að karlmenn þoli ekki að láta
segja sér til. „Konan,“ skrifar hún,
„heldur áfram að tönnlast á sama
hlutnum þar til henni finnst hún
búin að koma karlinum í skilning
um hvers hún vænti. Karlmaður-
inn þolir ekki tilhugsunina um að
það sér verið að segja honum fyrir
verkum og því bíður hann með að
framkvæma hlutinn þar til sú
stund rennur upp að honum finnst
hann vera að hrinda verkinu í
framkvæmd að eigin frumkvæði.
Hún nöldrar og hann spyrnir við
fótunum.
Hannes er með blóðnasir. Edda spyr hvað hafi komið fyrir.
- Ekkert. - Víst, ég sé það á þér. - Af hverju heldurðu að eitt-
hvað hafi komið fyrir mig? - Af því að skyrtan þín er útötuð í
blóði. - Hvað með það? - Heldurðu að það sé eitthvað eðlilegt?
- Nú, fyrst þú endilega vilt, þá skal ég skipta um skyrtu.
í þessu tilfelli þoldi Hannes ekki tilhugsunina um það að
Edda talaði um blóðnasirnar eins og hann gæti ekki ráðið við
þær sjálfur. Hannes vildi ekkert ræða sínar einkablæðingar
eins og hann þyrfti á hjálp að halda. Með því að bjóðast til að
skipta um skyrtu fannst honum hann vera að gera það fyrir
Eddu af því að hún þyldi ekki að horfa á blóð.
KARLMENN! Eða ef út í það er farið, KONUR! Hvernig
datt þeim í hug að rugla saman reitum?
SPURNINGAR KVENNA
1970-1975 Með kvenfrelsisvakningunni upp úr 1970 fóru
konur í auknum mæli að leita svara við því af hverju karlmenn
væru svona og hinsegin. Af hverju hafa þeir engan áhuga á
þeim málum sem konur ræða sín á milli? Af hverju er alveg
eins hægt að tala við teketilinn og karlmann? Svar: Konur eru
tilfinningaverur, einlægar og opinskáar. Það þarf aldrei að
biðja konu að fara út með ruslið eða þurrka almennilega af
eldhúsborðinu.
Á þessum árum fóru yngri konur að ræða opinskáar um
hjónabönd sín og eiginmenn. Afleiðingin: aukin tíðni hjóna-
skilnaða.
Heimurinn væri miklu betri ef konur væru við stjórnvölinn!
1975-1980 Öll þessi jafnréttisumræða er orðin svolítið
þreytt. Konur vilja ljúka námi og fá sér gott framtíðarstarf.
Ennþá þéna eiginmennirnir mun meira. Konur eru reiðar.
Sumar ganga svo langt að ákveða nákvæmlega hvernig verka-
skiptingu skuli háttað á heimilinu. -Hættu svo að tala um það
að þú sért að passa fyrir mig eða hjálpa mér með þvottinn.
Þetta eru þínar nærbuxur!
Konur ganga í bómullarbolum án brjóstahalda.
1980-1985 Nú er alvara lífsins tekin við. Konurnar eru
komnar út á vinnumarkaðinn af fullum krafti og halda svo
áfram þegar heim er komið. Engin hefur tíma lengur til að
hóa stelpunum saman og ræða málin. Nema konurnar sem eru
að undirbúa framboð Kvennalista fyrir borgarstjórnarkosning-
ar. Þegar þær hittast ræða þær um yfirmenn sína. Ógeðsleg
karlrembusvín. Þær sem náðu árangri voru grunaðar um að
hafa beitt kvenlegum töfrum. Þær sem enn höfðu ekki náð ár-
angri voru vongóðar og héldu áfram að ljósrita.
1985-1990 Þingkonum hefur fjölgað. Jafnréttistalið hefur
skilað einhverjum árangri. Að vísu eru þó nokkuð margar
komnar heim aftur. Það gekk svo illa með dagmömmuna og
leikskólann. Æ, starfið er ekki allt. Horfnir eru þeir gömlu
góðu tímar þegar konur töluðu saman. Þær sem eru að klífa
metorðastigann úti á vinnumarkaðinum hafa hvorki tíma né
þolinmæði til að hlusta á sögur úr reynsluheimi hinna heima-
vinnandi.
Skyldi heimurinn vera betri ef konur stjórnuðu honum?
54 HEIMSMYND