Skessuhorn - 29.05.2019, Blaðsíða 32

MIÐVIKUDAGUR 29. MAí 201932
Horft yfir liðið ár og litið til þess nýjaSjómannadagurinn
Hafstein Björnsson kannast margir
við í Snæfellbæ, enda komið víða við
á sínum starfsferli og er í raun algjör
þúsundþjalasmiður. Allt virðist bók-
staflega leika í höndunum á honum.
Fréttaritari Skessuhorns settist nið-
ur með Hafsteini í Rifi um helgina
og tók spjall við þennan öðling um
starfsferilinn. Hafsteinn er enn að
störfum, fagnaði 70 ára afmæli sínu
fyrir skemmstu. „Já, ég er enn að. Er
á strandveiðum núna á Villa Birni SH
sem ég og sonur minn Viðar gerum
út. Þetta er gamall hvalaskoðunarbát-
ur og það gengur bara vel að fiska á
honum.“
Sótti fulla kalla í strætó!
Hafsteinn hóf sína sjómennsku frá
Reykjavík á bátnum Breiðfirðingi
sem var 30 tonna bátur. „Við vor-
um á netum og þetta sjö til tíu karl-
ar á bátnum í einu. Það var mikið
mannahallæri og erfitt að fá menn á
sjóinn á þessum tíma. Útgerðarmað-
urinn brá meira að segja á það ráð
að fara í næsta strætó og plataði þar
næsta fulla mann til þess að fara í róð-
ur með sér. Menn voru eðli málsins
samkvæmt í æði misjöfnu ástandi til
þess. Við rérum að Malarrifi á þess-
um tíma og þegar kom að vertíðar-
lokum var ákveðið að fara í höfn í Rifi
til að losa kúlur og steina af netunum,
vegna þess að útgerðarmaðurinn vissi
ef við færum til Reykjavíkur þá myndi
öll vinnan lenda á mér og skipstjóran-
um. Þegar þessu verki var lokið í Rifi
fórum við suður og var komið í höfn
um miðja nótt og ákveðið að landa og
taka netadótið frá borði um áttaleyt-
ið. Og mikið rétt, allur mannskapur-
inn var á bak og burt.“
Munstraður í skóla
Þegar Hafsteinn hætti á Breiðfirð-
ingi réði hann sig á Árnkel frá Rifi,
sem Skúli Alexandersson átti ásamt
fleirum. „Þá var farið á síld austur á
land og svo á net í Breiðafirði. Eitt
sinn þegar ég fór til Skúla að biðja um
pening tók hann því ekki vel,“ rifj-
ar Hafsteinn upp og hlær að þessari
minningu. „Skúli sagði við mig: „Þú
hefur ekkert með pening að gera!“ Ég
varð náttúrlega hissa og spurði Skúla
af hverju? „Þú eyðir þessu i bölvaða
vitleysu drengur, ég er búinn að skrá
þig í Vélskólann í haust og búinn að
redda þér herbergi.“ Svona var karl-
inn. Ég játti þessu bara, en gat samt
kríað út smá aur hjá honum.“
Hafsteinn fór í Vélskólann 1966
eins og Skúli var búinn að undirbúa.
„Eitt sinn fór ég á ball að Görðum og
hitti eina flotta unga stúlku frá Hafn-
arfirði. Tókust með okkur góð kynni
þarna. Svo eftir að ég fór í Vélskól-
ann í Hafnarfirði ákvað ég að reyna
að hafa upp á dömunni aftur og að
lokum tókst það og er hún kona mín
í dag, heitir Steinunn Júlíusdóttir. En
ekki fór ég vestur strax og var á hinum
ýmsu bátum frá Suðurlandi auk þess
að vinna á vélaverkstæði og á gröf-
um. Þá var ég orðinn þreyttur á sjó-
sókn og bara leiddist. Var ákveðið að
fara vestur í Rif og réði ég mig á Jón á
Stapa. Auk þess vann ég hjá Hagvirki
við að gera Ennisveginn sem er á milli
Ólafsvíkur og Rifs. Þá var ég á Sultar-
tanga og í vegagerð á Öxnadalsheiði
en ég var í þrjú ár hjá Hagvirki og lík-
aði vel. Eftir talsvert hlé frá sjó ákváð-
um ég og Viðar sonur minn að kaupa
Röstina, sex tonna bát árið 1983. Við
vorum á skaki og línu á dagakerfinu
sem þá var við lýði, en svo var kvótinn
settur á og við með enga viðmiðum
þannig að við hættum þessu bara og
seldum bátinn. Hann stendur núna í
Sjómannagarðinum á Hellissandi.“
Hætt komnir
„Ég fór svo á línubátinn Pétur Jó frá
Ólafsvík. Einn daginn þegar við vor-
um að draga línuna fannst mér skrít-
in hreyfing koma á bátinn. Þegar bet-
ur var að gáð var kominn sjór aftur
á þar sem við geymdum dregnu bal-
ana. Kallaði ég þá á skipstjórann að
skera á línuna og keyra bátinn upp í
sem var gert. Sigurvík SH var skammt
hjá okkur og var kallað í hann til að-
stoðar og kom Sigurvíkin að okkur
og stukkum við frá borði yfir í hana.
Rétt eftir að við stukkum frá borði var
stefni bátsins komið á kaf og því mátti
ekki tæpara standa. Enn veit enginn af
hverju báturinn sökk. Eftir þetta var
ég bara á trillum og svo á vélarverk-
stæði og vann auk þess í Bátahöllinni
í Rifi.“
Spottinn var lífgjafi
Á síðasta ári komst Hafsteinn í hann
krappann þegar hann féll frá borði á
bát sínum Villa Birni. „Ég veit ekki
hvort ég eigi að segja þessa sögu,“
segir Hafsteinn. „En jú, kannski ég
geri það bara öðrum til gagns, en
þetta var dæmi sem menn eiga ekki
að gera og aðrir geta lært af. Ég var
staddur á Flákanum og var á landleið
með skammtinn. Það var lens á heim-
leiðinni og þessir bátar sem eru með
drifi eiga það til að drifið lyftist úr sjó
á lensi. í einni öldunni lyftist bátur-
inn og svo þegar hann lendir aftur í
sjónum kemur þetta svaka högg. Ég
náttúrlega slæ af þegar báturinn fer að
hristast mikið og ég sé þá að tvö blöð
í skrúfunni eru farin af. En það hef-
ur svo sem áður gerst bæði hjá mér
og öðrum. Tók ég ekki þann séns að
keyra til hafnar með skrúfuna svona,
en ég vissi að Bryndís SH var á land-
leið svo ég hringdi í Klemens skip-
stjóra og bað hann um aðstoð. Var það
sjálfsagt mál, en hann átti eftir svona
30 mínútur í mig og ætlaði ég að nota
þann tíma til þess að gera dráttar-
spottann kláran,“ rifjar Hafsteinn upp
og heldur áfram: „Spottinn var 120
faðmar að lengd og rúllaði ég honum
á dekkið og tók svo endann frameftir
á stefnið. Var ég búinn að gera hana-
fót á spottann og hélt mér í rekkverk-
ið framan á og í rekkverkið á stýris-
húsinu og sleppti. Næst vissi ég ekki
af mér fyrr en ég horfði niður á sjóinn.
Fór á kaf út fyrir, en hélt alltaf í drátt-
artógina. Ég var ákveðinn að sleppa
ekki takainu og gat slakað mér aftur
eftir bátnum sem var á fjögurra mílna
ferð. Þegar ég var búinn að slaka mér
aftur á skut þá athugaði ég hvort það
var í lagi að fara afturfyrir og þar var
ekkert sog frá skrúfunni og náði ég að
koma annarri löppinni upp á drifið og
náði svo hinni löppinni í grindina sem
hélt neyðarstiganum og náði þannig
að koma höndunum á kar sem var á
dekkinu og rífa mig innfyrir. Ég varð
algjörlega máttvana þarna á dekkinu í
smá tíma, gjörsamlega búinn, en svo
fór ég inn í brú, setti miðstöðina í
botn og skipti um föt. Þá smám saman
fór mér að líða betur. Þegar ég var bú-
inn að jafna mig í smá tíma fór ég út
á dekk og gerði líflínu mína klára og
setti belg á endann á henni svo Bryn-
dís SH gæti náð honum og tekið mig
í tog.“
Alltaf að kúpla frá
Hafsteinn sagði ekkert frá þessu þeg-
ar Bryndís var með hann í togi. „Ég
ætlaði mér ekkert að segja neinum frá
þessu atviki. Á leiðinni heim var ég að
spá í hvað ég ætti að segja konu minni
þegar hún spyrði af hverju fötin væru
blaut, en svo ákvað ég að segja henni
alla söguna. Það er jú alltaf best. Dag-
inn eftir var ég allur stokkbólginn á
höndum og öxlum. Varð í rauninni
algjörlega máttvana þann dag, en ég
fór svo á sjó aftur en er enn með smá
skrekk þegar ég fer fram á stefni báts-
ins. Ég vil benda sjómönnum á, þegar
þeir fara fram á stefni bátanna, að vera
ekki með þá á keyrslu, heldur kúpla frá
sérstaklega þegar þeir eru einir á báti,“
segir Hafsteinn að lokum. af
Sigurður Valdimarsson og sonur hans
Valdimar komu Hafsteini til bjargar
þegar báturinn Pétur Jó SH sökk fyrir
nokkrum árum.
Skúli munstraði mig í Vélskólann að mér forspurðum
Hafsteinn Björnsson í Rifi rifjar upp atvik frá sjómannsferli sínum
Hafsteinn á báti sínum Villa Birni SH þar sem hann komst í hann krappan á síðasta ári. Myndin var tekin síðastliðinn fimmtudag á strandveiðum.
Hafsteinn og kona hans Steinunn Júlíusdóttir.
Hafsteinn að gera nýjan skorstein á Þorstein SH fyrir nokkuð mörgum árum síðan.