Skessuhorn - 29.05.2019, Blaðsíða 38

MIÐVIKUDAGUR 29. MAí 201938
Horft yfir liðið ár og litið til þess nýjaSjómannadagurinn
Arnar Laxdal Jóhannesson er skip-
stjóri á Særifi SH-25. Það er Mel-
nes ehf. sem gerir bátinn út frá Rifi,
en útgerðin er í eigu fjölskyldunn-
ar. Arnar er sömuleiðis einn af eig-
endum veitingastaðarins Skers í
Ólafsvík, ásamt systur sinni og fjöl-
skyldunni. Hann hefur sótt sjóinn
frá unga aldri og segist alltaf hafa
ætlað að leggja sjómennskuna fyr-
ir sig. Á sínum ferli hefur upplifað
ýmislegt, sjávarháska, vond veður
og sitthvað fleira.
Með leigubíl í skólann
„Ég byrjaði að snúast í kringum út-
gerðina með pabba þegar ég var
tólf ára. Var að landa og beita og
mátti ekkert vera að því að fara í
skólann, áhuginn var svo mikill. Ég
mætti aldrei í skólann þegar ég var
unglingur,“ segir Arnar og brosir.
„Ég ætlaði alltaf að verða sjómaður
og þegar ég var aðeins eldri fór ég
í Stýrimannaskólann, til að ná mér
í réttindi. Maður var alltaf á góð-
um launum á sjónum og átti pening
eftir sumarið. En ég var alltaf búinn
með peninginn í nóvember, þurfti
að hætta í skólanum og fara aftur á
sjóinn. Einn veturinn missti ég bíl-
prófið fyrir hraðakstur og þá tók ég
bara leigubíl í skólann á hverjum
morgni,“ segir hann og hlær við.
„Við félagarnir vorum ekki að spá
í nokkrum hlut þarna, bara að lifa
og hafa gaman meðan við entumst í
skólanum. Og við gerðum það líka,
þetta var mjög skemmtilegur tími,“
bætir hann við með bros á vör.
Yngsti skipstjóri
landsins
„Eftir þriðju tilraun við Stýri-
mannaskólann tók ég síðan þann
pól í hæðina að ná mér bara í punga-
prófið. Ég var hvort eð er allt-
af hrifnastur af þessum minni bát-
um. Særifið er 15 metra línubátur.
Ég lærði á þá stærð af báti og langar
ekkert að fara á stærri, kann mjög
vel við svona báta. En ég var sem
sagt 16 eða 17 ára þegar ég kláraði
punginn og sótti um sem skipstjóri
á bátum. Það sem ég vissi ekki var
að maður má ekki verða skipstjóri
fyrr en maður er orðinn tvítugur.
En ég fékk réttindin engu að síður
18 ára gamall, vegna mistaka sem
gerð voru hjá sýslumanni. Það fór
í málaferli og allt en ég vann málið
því það má ekki taka af manni rétt-
indi sem maður hefur áunnið sér.
Ég fór því að vinna sem skipstjóri
og varð þar með líklega yngsti skip-
stjóri landsins, svona í seinni tíð að
minnsta kosti,“ segir hann og bros-
ir.
Ekkert skemmtilegra
en sjómennskan
Þar með var Arnar kominn í
draumastarfið, sem hann hefur ver-
ið í allar götur síðan. „Það kom
aldrei annað til greina en að verða
skipstjóri. Ég lifi og hrærist í þessu
alla daga og finnst þetta alveg ótrú-
lega skemmtilegt. Að vera úti á sjó
er það skemmtilegasta sem ég geri,“
segir hann.
Særifið er dagróðrabátur og skip-
stjórinn segir að þeir rói frá Snæ-
fellsnesi ef þess er nokkur kostur.
„Það er alltaf best að vera heima og
gott að róa frá Nesinu. Það er stutt
á miðin, mest erum við á Breiðar-
fjarðarmiðum og síðan sunnan við
Nesið. Á steinbítnum förum við
norður undir Látrabjarg og stund-
um eltum við fiskinn ennþá lengra
norður. En helst viljum við vera á
Nesinu og landa þar. Það er alltaf
best að vera heima,“ segir Arnar.
Góð veiði og gott verð
„En veiðin er búin að vera rosa-
lega góð í vetur og lítið þurft að
hafa fyrir henni. Það er nóg af fiski,
hann er fallegur og góður og verð-
ið er betra en í fyrra. Það, samhliða
smá lækkun á auðlindagjaldinu,
munar svakalega miklu í rekstrin-
um fyrir útgerð eins og þessa,“ seg-
ir hann. „Síðan hefur orðin ákveð-
in breyting í hugsunarhætti í út-
gerðinni. Áður var meira kappsmál
að landa bara sem mestu. Núna eru
menn alltaf að spá í samsetningu
aflans og að fá sem mest fyrir þann
fisk sem veiddur er. Helst reyn-
um við að veiða þann fisk sem best
verð fæst fyrir, ýsu og stórþorsk, en
fylgjumst auðvitað með verðinu á
öðrum tegundum líka. Það er bara
takmarkaður kvóti sem við höf-
um og við verðum að reyna að há-
marka afkomuna af hverju veiddu
kílói. Sjómenn hugsa líka orðið
miklu betur um þann fisk sem þeir
veiða en áður. í dag er litið á fisk-
inn sem matvæli frá því hann kem-
ur um borð. Tækni og vinnubrögð
við kælingu og blæðingu til dæmis
hefur farið fram og öll meðferð á
afla er miklu betri en á árum áður.
Allt skiptir þetta máli, skilar betri
afurðum og hærra verði,“ segir
skipstjórinn.
Snæfellsnesið einstakt
Arnar var á Særifi eldra frá 2000 til
2008. Þá söðlaði hann um og gerð-
ist skipstjóri á Tryggva Eðvarðs.
Þar hélt hann um stýrið í átta ár,
eða þar til faðir hans keypti nýtt og
stærra Særif árið 2015. „Þá kom ég
aftur og er búinn að vera síðan. Við
erum fimm um borð og flestir gaml-
ir félagar. Allir á svipuðum aldri og
það er góð stemning í áhöfninni.
Við reynum líka að lifa og njóta á
Særifinu. Menn eru ekkert alltaf úti
á sjó, allan ársins hring, það gengur
ekki. Við högum róðrunum þann-
ig að menn fái alltaf eina fríhelgi
í mánuði að minnsta kosti. Síðan
erum við í landi frá miðjum júní og
fram í ágúst. Þá er bara sumarfrí,
enda höfum við ekki kvóta til að
geta veitt allt árið um kring,“ seg-
ir skipstjórinn og bætir því við að
hjá lítilli útgerð á borð við Melnes
ehf. sé hreint ekki hlaupið að því að
auka við kvótann. „Stórútgerðin er
alltaf að soga meiri og meiri kvóta
til sín. Litlar fjölskylduútgerð-
ir og einyrkjar geta ekkert keppt
við stórfyrirtækin um kvótann,
þau sitja um hvert einasta kíló sem
gefst,“ segir Arnar. „Þess vegna hef
ég svolitlar áhyggjur af útgerðinni
í Ólafsvík og Rifi, því hún er ein-
stök á landsvísu. Ég held að milli
30 og 40% einstaklinga sem eiga
kvóta á íslandi séu búsettir í Snæ-
fellsbæ. Kvótinn er ekki mikill, en
hann dreifist á mjög marga. í öðr-
um bæjarfélögum hringinn í kring-
um landið er yfirleitt bara eitt stórt
fyrirtæki sem á allt, nema á Nes-
inu,“ segir hann. „Snæfellsnes býr
líka ótrúlega vel að því leyti að þar
eru tveir fiskmarkaðir. Þeir keppast
um að veita góða þjónustu, flokka
fiskinn og slægja fyrir kaupendur.
Á báðum stöðum er metnaður fyr-
ir því að gera hlutina vel og fisk-
ur frá Snæfellsnesi hefur ákveðinn
gæðastimpil á sér í dag. Fyrir vik-
ið fá markaðirnir aðeins meira fyrir
fiskinn og við njótum aðeins góðs
af því líka í verðinu sem við fáum,“
segir Arnar.
„Að vera úti á sjó er það skemmtilegasta sem ég geri“
segir Arnar Laxdal Jóhannsson, skipstjóri á Særifi
Arnar Laxdal Jóhannsson, skipstjóri á Særifi SH-25.
Særifið á siglingu veturinn 2015. Ljósm. úr safni/af.
Arnar var skipstjóri á Tryggva Eðvarðs í átta ár. Hann var einmitt um borð í Tryggva Eðvðars í brjáluðu veðri við Straumnes og
mesta sjó sem skipstjórinn hefur lent í á ævinni. Ljósm. úr safni.
Arnar var um borð í strandveiðibátnum Gísla Mó SH þegar eldur kom upp í
bátnum haustið 2015. „Þá varð ég hræddur,“ segir Arnar.
Ljósm. úr safni/ Jóhann Einarsson.