Bændablaðið - 11.08.2016, Side 10

10 Bændablaðið | Fimmtudagur 11. ágúst 2016
Fréttir
Spá Orkustofnunar um eldsneytisnotkun 2016–2050:
Gert ráð fyrir hægum stíganda
í olíunotkun í landbúnaði
Orkustofnun
gaf út skýrslu
um eldsneytis-
spá á dögun-
um fyrir árin
2 0 1 6 – 2 0 5 0 .
Fram kemur að
á næstu árum
muni heildar-
notkun olíu hér
innanlands að
mestu standa í
stað, en fari síðan að minnka upp
úr 2020.
Í skýrslunni er fjallað um áætl-
aða eldsneytissölu á Íslandi; bæði
inniheldur hún innanlandsnotkun og
notkun í flutningum á milli landa. Í
spánni er sjónum beint að notkun á
þremur helstu orkugjöfunum sem telj-
ast til jarðefnaeldsneytis; aðallega þó
olíunni, sem er langmest, en einnig
kolum og gasi. Þá er einnig áætluð sú
notkun jarðefnaeldsneytis sem mun
færast yfir á nýja orkugjafa á næstu
áratugum.
Í útreikningum fyrir spá um elds-
neytisnotkun í landbúnaði er stuðst
við fjölda dráttarvéla og olíunotkun
þeirra samkvæmt tiltekinni aðferðar-
fræði. Miðað er við að notkun elds-
neytis í landbúnaði fylgi magnvísitölu
búfjárræktar og er miðað við upphafs-
gildi fyrir árið 2014. Samkvæmt spá
Orkustofnunar er landbúnaður ein
fárra greina þar sem notkun á olíu
eykst nokkuð jafnt og þétt á tímabil-
inu – úr 13,8 þúsund tonnum árið
2016, í 16,1 þúsund tonn árið 2050.
Til samanburðar má nefna að spá um
heildarnotkun á olíu fer úr 862,2 þús-
und tonnum árið 2016, upp í 972,4
þúsund tonn árið 2030 og svo aftur
niður í 948,2 þúsund tonn árið 2050.
Olíunotkun fyrir landbúnað
innifalin í tækjanotkun
Ágústa Loftsdóttir, verkefnisstjóri
eldsneytismála og vistvænnar
orku hjá Orkustofnun, segir að
eldsneytisnotkun í landbúnaði sé
ekki greind niður í þeim gögnum
sem hafi verið tiltæk. Í tölum olíufé-
laganna sé olíunotkun í landbúnaði
innifalin í tækjanotkun. „Í þessari
spá er lagt upp með líkan sem gerir
ráð fyrir að engar stórar breytingar
verði, til dæmis engar breytingar
á lögum eða reglum, engar stórar
nýfjárfestingar, engar hamfarir og
svo framvegis. Þannig sýnir líkanið
þróunina miðað við að ekkert verði
aðhafst til að auka notkun endur-
nýjanlegs eldsneytis í landbún-
aði – frekar en í öðrum greinum
umfram það sem þegar hefur verið
gert. Því er gert ráð fyrir því að
notkun endurnýjanlegs eldsneytis
í landbúnaði gangi hægar fyrir sig
en til dæmis notkun endurnýjanlegs
eldsneytis á bíla, en þar eru nú þegar
lög til staðar sem hvetja til notkunar
á endurnýjanlegu eldsneyti.“
Engin þróun í endurnýjanlegu
eldsneyti í landbúnði
„Olíunotkun í landbúnaði hefur
haldist nokkuð stöðug undanfarin
ár, með hægum stíganda, og því
endurspeglar spáin það. Í skýrsl-
unni er spá um þróun notkunar á
endurnýjanlegu eldsneyti eftir geir-
um. Þar er ekki talað um landbúnað,
enda er ekki gert ráð fyrir neinni
slíkri þróun fyrir landbúnaðinn út
tímabilið. Það er að hluta vegna
þess, að við höfum einungis metið
endurnýjanlegt eldsneyti á stærstu
flokkana þar sem góð gögn liggja
til grundvallar. Einnig er það vegna
þess, að í líkaninu er ekki líklegt
að endurnýjanleg eldsneytisnotk-
un tækja aukist hlutfallslega mikið
meira en til dæmis skipa, en þar
eru einnig fáir hvatar til staðar.
Aukningin í landbúnaði á endurnýj-
anlega eldsneytinu út spátímabilið
er því innan óvissumarka í líkan-
inu,“ segir Ágústa.
/smh
Önnur áfangaskýrsla af þremur,
um uppbyggingu aðstöðu fyrir
ferðamenn sem var unnin fyrir
Stjórnstöð ferðamála, er komin
út.
Í skýrslunni, sem unnin var af
verkfræðistofunni Eflu, var ferða-
mannastöðum forgangsraðað eftir
því hve brýnt er talið að bæta þurfi
salernisaðstöðu á viðkomandi stað,
kostnaðarmat framkvæmt og áætl-
aður fjöldi salerna metinn. Til að
draga þessar ályktanir var meðal
annars horft í fjölda gesta á hverjum
ferðamannastað, lengd heimsóknar-
tímabils, staðsetningu og viðkomu-
tíma ferðamanna.
Niðurstöður skýrslunnar sýna
meðal annars að auka þarf fjárfram-
lög til uppbyggingar aðstöðu fyrir
ferðamenn ef leysa á salernisvand-
ann á næstu tveimur til þremur árum.
Ljóst er að salernisaðstaða
á mörgum fjölförnum ferða-
mannastöðum er með allt öðrum
brag heldur en áður hefur þekkst.
Smáar byggingar með fáeinum sal-
ernum duga ekki lengur og frekar er
þörf á stórum húsum með mörgum
salernum.
Afar brýnt þykir að flýta gerð
áætlana um hvaða staðir eigi að vera
í forgangi með salernismál, bæði
hvað varðar stærð og umfang.
Hafa ber í huga að upp bygging
salernisaðstöðu á ferðamannastöð-
um er háð vilja og samþykki land-
eiganda og umsjónaraðila.
Skýrsluna í heild má finna á vef
verkfræðistofunnar Eflu á slóðinni
www.efla.is.
/VH
Uppbygging á ferðamannastöðum:
Salernismál í forgang Ágústa Loftsdóttir.
Skattframtöl Íslendinga segja ýmislegt um efnahagsástandið og stöðu fólks:
711 fjölskyldur eiga sjö milljarða
á erlendum bankareikningum
Skattframtöl Íslendinga gefa til
kynna að hagur landsmanna sé
almennt að batna. Rétt rúmlega
700 fjölskyldur á Íslandi eiga
samtals sjö milljarða króna á
erlendum bankareikningum.
Þetta kemur fram í grein eftir Pál
Kolbeins, rekstrarhagfræðing hjá
Ríkisskattstjóra, í Tíund, frétta-
blaði Ríkisskattstjóra.
Páll segir að framtöl einstaklinga
vegna ársins 2015 beri þess órækt
vitni að efnahagur landsmanna hafi
vænkast á undanförnum árum eftir
að hafa orðið fyrir verulegu áfalli
í kjölfar hrunsins. Landsmönnum
fjölgar, atvinnuleysi hefur minnkað,
tekjur og eignir aukast á sama tíma
og skuldir hafa lækkað.
922,8 milljarðar taldir fram
Árið 2015 voru 277.606 einstaklingar
á skattgrunnskrá sem er 5.800 fleiri
en árið áður. Landsmenn töldu fram
922,8 milljarða í laun og starfstengd
hlunnindi árið 2016. Þessar greiðslur
voru 68 milljörðum, eða 8% hærri
að raunvirði árið 2015 en árið 2014.
Í greininni kemur fram að
einstaklingar á Íslandi hafi átt tæpa
509,9 milljarða á bankareikningum
í árslok árið 2015.
Erlendar innstæður
Auk innstæðna í innlendum
bönkum áttu 711 fjölskyldur sem
voru á skattgrunnskrá hér á landi
tæpa sjö milljarða á erlendum
bankareikningum. Þessar innstæður
eru færðar á skattframtal á
kaupgengi í árslok. Þeir sem töldu
fram erlendar innstæður voru 66
fleiri en í fyrra en innstæðurnar 940
milljónum lægri en fyrir ári.
Kann að vera að gengisbreytingar
hafi hér nokkuð að segja en gengi
krónunnar hefur styrkst og erlend-
ir gjaldmiðlar hafa tapað verðgildi
sínu gagnvart íslensku krónunni.
Hlutabréfaeign einstaklinga
Einstaklingar áttu 54,5 milljarða
í hlutabréfum í árslok árið 2015
en 50.496 fjölskyldur töldu fram
hlutabréf. Hlutafé er talið fram á
nafnverði og því gefur það mjög
takmarkaða mynd af raunverulegu
verðmæti þess. Íslensk félög í eigu
einstaklinga greiddu tæpa 33,3
milljarða í arð af hagnaði.
Þrátt fyrir óvissu í heimsmálum
virðist sem bjartsýni og tiltrú á
efnahagslíf landsins sé að aukast
og markaður með hlutabréf sé farinn
að glæðast.
Erlend hlutabréfaeign
Landsmenn áttu tæpan 10,1 milljarð
í erlendum hlutabréfum árið 2015.
Erlend hlutabréf eru talin fram á
nafnverði en ef nafnverð er ekki
þekkt eru bréfin talin fram á
kaupverði í krónum þegar bréfin
voru keypt. Gengishagnaður leystur
út þegar bréfin eru seld.
Fjármagnstekjuskattur jókst um
4,5%
Fjármagnstekjur voru tæpum
þremur milljörðum eða 3,2% hærri
árið 2015 en árið 2014. Skattur af
tekjunum jókst hins vegar um 4,5%.
Hækkun fjármagnstekna var fyrst og
fremst vegna arðs.
Fasteignir
Bróðurpartur eigna einstaklinga er
bundinn í fasteignum. Hér er um
að ræða húsnæði, hús og íbúðir,
lóðir, jarðir og jarðarparta, útihús
og sumarbústaði.
Fasteignir í eigu einstaklinga
voru metnar á 3.276,8 milljarða í
árslok 2015.
Fasteignamat
hækkaði um
tæpan 187,1
m i l l j a r ð ,
eða 6,1% að
raungildi á
milli ára.
Á móti
fas te ignum
sem metnar
voru á tæpa
3.276,8 milljarða stóðu eftirstöðv-
ar skulda vegna kaupa á íbúðar-
húsnæði upp á 1.145,7 milljarða.
Landsmenn áttu því tæpan 2.131,1
milljarð í íbúðarhúsnæði sem var
246,6 milljörðum meira en árið
áður. Eigið fé í íbúðarhúsnæði
jókst um 13,1% á milli ára og hefur
aukist mikið á undanförnum árum.
Árin 2014 og 2015 jókst eigið fé
samanlagt um tæpa 453,6 milljarða.
Í árslok töldu 95.544 fjölskyld-
ur fram fasteignir á skattskýrslu.
69.285 fjölskyldur skulduðu lán
vegna íbúðarkaupa og því má
ætla að um 26.259 fjölskyldur eða
27,5% fjölskyldna hafi átt skuld-
laust íbúðarhúsnæði. Þetta hlutfall
hefur ekki breyst mikið á undan-
förnum árum.
Bifreiðar eru taldar til eigna
á skattskýrslum. Bifreiðaeign
landsmanna jókst í fyrsta skipti frá
hruni árið 2014 um 5,6 milljarða
sem var 2,9% aukning og 11,8
milljarða eða um 6% árið 2015.
Skuldir og vaxtagjöld
Skuldir einstaklinga, aðrar en
fasteignaskuldir, voru tæpir 559,5
milljarðar í árslok 2015. Þær höfðu
þá lækkað um tæpa 21,5 milljarða
frá árinu áður. Þá skulduðu 146.754
hjón og einhleypingar lán sem
höfðu verið tekin fyrir einhverju
öðru en íbúðarhúsnæði til eigin
nota.
Barnabætur
Rúmir 9,3 milljarðar voru greiddir í
barnabætur sem var 899 milljónum
eða 8,8% minna að raungildi en var
greitt í álagningu í fyrra. Alls fengu
44.829 manns greiddar bætur sem
var 3.587 færri en fyrir ári. Þeim
sem fá barnabætur hefur fækkað
umtalsvert á undanförnum árum.
Árið 2010 voru 69.827 foreldrum
reiknaðar bætur eða 24.998 færri
en fyrir ári. Þarna hefur fækkað
um 35,8% á sex árum.
Í ár voru rúmir 9,3 milljarðar
greiddir í barnabætur sem var 899
milljónum eða 8,8% minna að
raungildi en var greitt í álagningu
í fyrra. Alls fengu 44.829 manns
greiddar barnabætur sem er 3.587
færri en fyrir ári.
Vaxtabætur
Engar breytingar voru gerðar á
vaxtabótakerfinu í álagningu 2016
en forsendur vaxtabóta hafa verið
óbreyttar frá álagningu 2011.
Vaxtabætur voru fyrir nokkrum
árum skertar um 8,5% af tekju-
skattsstofni auk þess sem þær voru
skertar hlutfallslega miðað við eignir ef
einhleypingar áttu meira en 4.000.000
krónur í skuldlausum eignum og féllu
niður þegar þeir áttu orðið meira en
6.400.000 krónur. Hjá hjónum og sam-
búðarfólki var miðað við 6.500.000
krónur sem skerðingarmörk og bæt-
urnar féllu niður við 10.400.000 krón-
ur.
Tiltölulega lítil hækkun á
fasteignamati getur því hæglega leitt
til þess að vaxtabætur falla niður þrátt
fyrir að fjárhagsleg staða fólks sé að
öðru leyti óbreytt.
Mun færri fengu vaxtabætur í
álagningu 2016 eða 29.710 sem var
8.044 færri en fyrir ári.
Atvinnuleysisbætur
Árið 2015 fengu 10.864 manns greidda
8,8 milljarða í atvinnuleysisbætur sem
var 2,2 milljörðum minna en árið áður.
Hagur landsmanna vænkast
Í niðurlagi greinar sinnar segir Páll
að af skattframtölum ársins 2016 að
dæma megi ætla að hagur landsmanna
hafi vænkast árið 2015. Eignir jukust
og skuldir minnkuðu. Atvinnuástand
fór batnandi, fleiri öfluðu tekna og
fleiri greiddu skatta. Enn er þess þó
að bíða að lágt launað verkafólk haldi
sig ríkmannlega.
Tekjurnar sem eru taldar fram á
skattskýrslunni segja ekki alla söguna
um framvindu og þróun lífsgæða frá
ári til árs eða hvort að þjóðin sé að
þokast í rétta átt. /VH
Páll Kolbeins.
Skógafoss. Mynd / HKr.