Bændablaðið - 11.08.2016, Blaðsíða 36

36 Bændablaðið | Fimmtudagur 11. ágúst 2016
www.isfell.is
Ísfell ehf • Óseyrarbraut 28 • 220 Hafnarfjörður • Sími 5 200 500 • isfell@isfell.is
kranar & talíur
Hafðu samband
og kynntu þér
vöruúrvalið og
þjónustuna
Pantið sauðfjárskoðun í tíma!
Bændur eru hvattir til að panta
sauðfjárskoðun fyrir 20. ágúst.
Velja þarf þá viku sem hentar fyrir
skoðun. Ef einhverjir dagar koma ekki
til greina í viðkomandi viku er hægt
að geta þess í athugasemdum með
pöntuninni. Eftir 20. ágúst er búið til
skipulag og skoðunartímar staðfestir við
bændur. Að pantanir berist tímanlega er
forsenda þess að hægt sé að skipuleggja
heimsóknir á sem bestan hátt. Heimilt
verður að innheimta álag á skoðanir
ef pantanir berast eftir 20. ágúst, sé
ekki hægt að fella heimsóknirnar að
skipulaginu. Tekið er á móti pöntunum
á heimasíðu RML (www. rml.is) eða í
síma 516-5000.
Gjaldskrá
Gjaldskráin er óbreytt frá fyrra ári.
Tímagjald á hvern skoðunarmann
í dagvinnu er 6.500 kr. án vsk. og
komugjald á hvern stað er 5.000 kr.
án vsk.
Tímagjaldið miðast við búnaðar-
gjaldsgreiðendur (fullt gjald fyrir
aðra en búnaðargjaldsgreiðendur er
13.000 kr. án vsk.).
/Sauðfjárræktarráðunautar RML
„Haustið“ – námskeið
fyrir bændur í líflambavali
Fyrirhugað er að bjóða upp á
námskeið fyrir sauðfjárbændur
sem fjallar um líflambaval og kyn-
bætur. Farið verður í lambadóma,
meðferð lamba að hausti og fleira.
Námskeiðið byggist annars vegar
á fyrirlestrum og hins vegar á
verklegum æfingum þar sem farið
verður í fjárhús og lömb þukluð
og skoðuð.
Þetta námskeið verður í boði á
tveimur stöðum á landinu, annars
vegar í Suður-Þingeyjarsýslu (stað-
setning auglýst síðar) föstudaginn
2. september. Hins vegar verður
haldið námskeið á Stóra-Ármóti,
Árnessýslu þann 8. september.
Námskeiðin standa frá kl. 10.00
til 16.00. Kennarar verða Eyþór
Einarsson, Árni Bragason, Fanney
Ólöf Lárusdóttir (Stóra-Ármót) og
María Svanþrúður Jónsdóttir (Suður-
Þingeyjarsýslu). Skráning í síma
516-5000 eða á netfangið ee@rml.
is. Síðasti skráningardagur er mánu-
dagurinn 29. ágúst. Námskeiðsgjald
er 18.000 kr. á hvern þátttakanda.
/Sauðfjárræktarráðunautar RML
Val á ásetningslömbum
Almennt er stefnan að rækta
afurðamikið, vel holdfyllt fé en
hóflega feitt. Frjósamt, hraust
og endingargott með góða ull.
Við val ásetningslamba að hausti
horfa bændur til þessara þátta, en
eðlilega geta áherslur á einstaka
eiginleika verið mismunandi milli
búa.
Gildi þess að vigta
Að vigta öll lömb þegar þau koma
heim að hausti er góð regla. Vigtin er
nauðsynlegt hjálpartæki þegar tekið
er frá til slátrunar og/eða lömb valin
til bötunar. Með hliðsjón af þessari
vigt er ásetningur valinn. Þá gefur
hún góðar upplýsingar um hvernig
ærnar skila lömbunum eftir sumar-
ið. Minna má á að vigt sem skráð
er í skýrsluhaldskerfið og munur
á sláturdegi og vigtunardegi er 15
dagar eða minna er notuð til að
reikna kjötprósentu búsins. Sé sú
stærð þekkt á búinu er hún aftur
notuð til þess að reikna fallþunga
á líflömbin við afurðastigsútreikn-
inga. Þá má einnig minna á að lífvigt
þarf að fylgja hverju ásettu lambi til
þess að hægt sé að reikna afurðir á
mæður þeirra. Síðasta vigtun sem
skráð er á lömbin er sú sem höfð er
til grundvallar þegar afurðastig eru
reiknuð. Afurðastigin eru reiknuð
út frá fráviki lambanna í þunga
miðað við samanburðarhóp búsins.
Samanburðarhóparnir verða sjálf-
krafa til eftir sláturdagssetningum.
Til að tryggja það að lömb sem eru
bötuð séu borin saman innbyrðis og
að önnur lömb sem slátrað er innan
10 daga miðað við sláturdagsetningu
„kállambanna“ lendi ekki inn í þeim
samanburði þá er best að skrá lömbin
í bötunarhóp í skýrsluhaldinu. Það er
gert með því að skrá atburðalykil 9
á bötunarlömbin og þá eru þau gerð
upp sem sér vigtunarhópur.
Að vigta ærnar að hausti er líka
góður siður. Það er mjög skilvirkt
að renna þeim í gegnum vigtina og
kanna ástand þeirra þegar ákveða
á hverjar þarf að afsetja. Þar með
liggur ljóst fyrir hvaða ær vantar að
hausti. Þá er haustþungi ánna grunn-
ur að því að hægt sé að fylgjast með
framvindu fóðrunar yfir veturinn út
frá vigtun. Jafnframt er æskilegt að
þekkja fullorðinsþunga hjarðarinnar
þannig að hægt sé að fylgjast með
því hver þróunin á búinu er varðandi
þann eiginleika.
Tími skoðunar
Þar sem flestir stefna að því að
framleiða lömb sem eru tilbúin til
slátrunar sem fyrst eftir að þau heimt-
ast að hausti, þá er eðlilegt að velja
ásetningsgripina snemma að haustinu.
Ákveðin hætta er á að valið sé fyrir
seinþroska ef öll skoðun lambanna
byggir á mælingum sem gerðar eru
seinni part hausts eftir að lömbin hafa
verið bötuð. Afleitt er að skoða lömb-
in seint og bera þá saman hópa sem
hafa gengið á ólíku landi s.s. káli vs.
óáborinni há.
Ómmælingar og stigun
Með notkun ómmælinga við val á
líflömbum hefur almennt náðst að
minnka fituna og auka vöðvana og þar
með framleiða mun betri vöru m.t.t.
skrokkgæða. Miðað við erfðaframfar-
ir síðustu ára er ekkert sem bendir til
annars en að sóknarfæri sé áfram í að
auka vöðvavöxtinn. Staðan gagnvart
fitunni er hins vegar breytileg milli
búa þar sem sums staðar má enn draga
úr fitusöfnun en sums staðar þarf að
gæta að því að halda henni hæfilegri.
Á næstu árum verður vonandi hægt að
gefa betri leiðbeiningar um það hvað
sé hæfileg fita m.t.t. bragðgæða og
þátta tengda afurðagetu og endingu.
Markmiðið með lambadómun-
um er síðan að gefa upplýsingar um
holdfyllingu, heilbrigði (höfuð, fætur,
eistu o. fl.) og ulla.
Frjósemi og mjólkurlagni
Frjósemi og mjólkurlagni eru
grundvallareiginleikar. Því er
eðlilegt að settar séu lágmarks-
kröfur m.t.t. þessara eiginleika.
Hvort sem búið er að formerkja
þau lömb sem koma til álita þegar
kemur að vigtun og mælingum
eða þeim hent út eftir á. Þó ber
að varast að nota síur einhliða til
að útiloka ekki ákveðna yfirburða
einstaklinga gagnvart einstaka eig-
inleikum.
Niðurstöður úr skýrsluhaldinu
eru hér lykilupplýsingar. Þar er
fyrst að nefna kynbótaspá lamba-
nna. Þar er gott að hafa það bak
við eyrað að BLUP kynbótaspá
lambanna er meðaltal af mati
foreldranna. Að spá lambanna er
öruggari ef þau eru undan reyndum
foreldrum en óreyndum. Að BLUP
kynbótamatið á að vera sambæri-
legt á milli búa og því eru meðaltöl
búanna misjöfn. Meðaltöl hvers
bús er forprentað í haustbókina.
Síðan getur verið gott að horfa
á frjósemi og afurðastig mæðra
þeirra frá fyrri árum.
Þegar horft er til þess hvað er
sett mikið á undan hverjum hrút
er rétt að hafa í huga hvernig eldri
hrútarnir hafa reynst og skoða
meðaltöl dætra þeirra. Þá er um að
gera að setja eitthvað af gimbrum á
undan veturgömlu hrútunum til að
fá strax reynslu á þá sem ærfeður.
Eyþór Einarsson
ráðunautur í sauðfjárrækt
ee@rml.is
Niðurstöður úr skýrsluhaldinu hafa að geyma lykilupplýsingar við val á
ásetningslömbum. Mynd / TB
Mynd / TB
Askalind 4, Kópavogi
Sími 564 1864
www.vetrarsol.is
FYRIR BÆNDUR
Slá uvagn l að slá og gefa grænfóður inanndyra
Hentar einnig l að halda hreinu kringum bæinn
Slær 160cm og tekur 1900 lítra í graskassann
CANGURO PRO 1600 SLÁTTUVAGN