Bændablaðið - 01.12.2016, Page 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 1. desember 2016
Yfirlýsing frá Sambandi
garðyrkjumanna
Að gefnu tilefni skal það áréttað
að merki um vistvæna vottun er
Sambandi garðyrkjubænda óvið-
komandi.
Samband garðyrkjubænda hefur
hins vegar einkaleyfi á vörumerk-
inu ,,Íslensku fánaröndinni“ en hún
stendur fyrst og fremst fyrir íslensk-
an uppruna vörunnar.
Þeir sem nota það vörumerki
þurfa til þess leyfi frá Sambandi
garðyrkjubænda.
Um þessar mundir stendur yfir
innleiðing á gæðakerfi og endur-
skoðun á reglum um fánaröndina. Í
framtíðinni mun Íslenska fánaröndin
vera tákn um íslenskan uppruna og
að þeir sem merkið nota fylgi fyrir-
fram mörkuðum gæðaferlum sem
teknir eru út af þriðja aðila. Þegar
er hafið reynsluverkefni í samvinnu
við Heilbrigðiseftirlit Suðurlands
vegna þess.
Samband garðyrkjubænda hvet-
ur og styður félaga sína og aðra til
að vanda til verka við merkingar og
þiggur gjarnan ábendingar um það
sem betur mætti fara í þeim efnum.
Jafnframt væri ánægjulegt að fá
upplýsingar um þá sem eru til fyrir-
myndar varðandi nákvæmni og gæði
í merkingum.
Það er sameiginlegt verkefni
framleiðenda, seljenda og kaupenda
að standa vel að merkingum og veita
nauðsynlegt aðhald til að svo megi
verða. Sambandi garðyrkjubænda er
bæði ljúft og skylt að taka þátt í því.
Fréttir
Úrskurður áfrýjunarnefndar samkeppnismála:
MS lýsir yfir ánægju
Í yfirlýsingu á heimasíðu MS
vegna úrskurðar áfrýjunarnefnd-
ar samkeppnismála er lýst yfir
ánægju með úrskurð nefndarinn-
ar. MS viðurkennir að hafa láðst
að leggja fram tiltekinn samn-
ing, sem margoft var þó vísað til
á fyrri stigum málsins en neita
að hafa lagt fram rangar upplýs-
ingar.
Í yfirlýsingunni segir að MS lýsi
ánægju yfir því að áfrýjunarnefnd
hafi farið vel í saumana á ákvörðun
Samkeppniseftirlitsins.
„Þá er það sérstakt ánægjuefni
að nefndin skuli hafa staðfest að
samstarf MS við tengda aðila hafi
verið að fullu í samræmi við lög og
að Samkeppniseftirlitið hafi ekki
gefið samspili samkeppnislaga og
búvörulaga nægilegan gaum í rann-
sókn sinni.
Samkvæmt lögum er hluti af
starfsemi mjólkuriðnaðarins undan-
þeginn afmörkuðum ákvæðum
samkeppnislaga. Markmið þessa er
að lækka kostnað við framleiðslu
mjólkurafurða, til ábata fyrir neyt-
endur. Skipulag starfsemi MS og
tengdra aðila hefur grundvallast á
þessu.
Sú heimild til samstarfs sem aðil-
ar í mjólkuriðnaði hafa á grundvelli
búvörulaga, hefur skilað sér í veru-
legri hagræðingu og þar af leiðandi
umtalsvert lægra vöruverði til neyt-
enda. Þetta fyrirkomulag hefur skilað
sér í töluvert lægra verði á mjólk-
urvörum til neytenda, samkvæmt
óháðum úttektum aðila á borð við
Hagfræðistofnun Háskóla Íslands.
Varðandi staðfestingu á úrskurði
Samkeppniseftirlitsins um að MS
hafi láðst að leggja fram tiltekið
gagn þá skal það tekið fram að MS
hafði engan hag af því, heldur þvert
á móti, enda studdi það málstað MS.
Þá skal það áréttað að MS veitti ekki
á nokkru stigi rangar upplýsingar
heldur láðist að leggja fram tiltekinn
samning, sem margoft var þó vísað
til á fyrri stigum málsins.
Það eru hagsmunir kúabænda,
eigenda MS, að sem flestir aðilar
starfi að nýsköpun í greininni, að
vöruframboð sé fjölbreytt og smærri
fyrirtæki skili árangri í nýtingu
mjólkurafurða.“ /VH
Matvælastofnun telur litlar líkur
á að fuglaflensan berist hingað
til lands. Þar ræður árstíminn og
strangar reglur um innflutning á
lifandi fuglum þyngst. Málið er
samt áhugavert í öðru samhengi.
Í ljósi þess að hugsanlega megi
eiga von á fuglaflensufaraldri í
nágrannalöndum okkar er áhuga-
vert að Héraðsdómur Reykjavíkur
hafi fyrir skömmu dæmt íslenska
ríkið til að greiða fyrirtæki skaða-
bætur vegna hindrana á innflutningi
á fersku kjöti.
Fagna dómsniðurstöðu
Samtök verslunar og þjónustu hafa
í tilkynningu fagnað niðurstöðu
dómsins enda sé það staðföst trú
þeirra að núverandi innflutnings-
bann á fersku kjöti frá aðildarríkj-
um EES-samningsins gangi gegn
ákvæðum samningsins og samnings-
skuldbindingum íslenska ríkisins
líkt og ESA og EFTA-dómstóllinn.
Þess er krafist að innflutning-
ur á fersku kjöti, sem unninn er í
samræmi við samevrópskar kröfur
og undir eftirliti annarra EES-ríkja,
verði heimilaður hér á landi í sam-
ræmi við EES-löggjöf.
EFTA-dómstóllinn hafði áður
dæmt að þessar hindranir samræmd-
ust ekki EES-samningnum.
Björt Ólafsdóttir, þingmaður
Bjartrar framtíðar, hefur lýst því yfir
að Alþingi eigi að koma tafarlaust
saman og aflétta öllum höftum á
innflutningi á hráu kjöti til landsins.
Hræsni í rökum talsmanna um
óheftan innflutning
Úrskurður héraðsdóms kom
sama dag og helgaður var auk-
inni vitund heilbrigðisstarfs-
manna um sýklalyfjaónæði af
Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni.
Vilhjálmur Ari Arason, sér-
fræðingur í sýklalyfjanotkun barna
og útbreiðslusýklaónæmra baktería,
sagði í samtalið við Bændablaðið
fyrr á þessu ári:
„Að mínu mati felst mikil hræsni
í því þegar menn tala á móti þeim
aðferðum sem við höfum til að halda
hættu á sýkingum vegna sýklalyfja-
ónæmra baktería niðri og vísa í máli
sínu til hags neytenda.
Talsmenn óhefts innflutnings á
kjöti tala vísindin óhikað niður og
tala einnig niður til heilbrigðisstafs-
fólks sem glöggt þekkja til máls-
ins. Sumir nefna að við komumst
auðveldlega í snertingu við þessar
bakteríur erlendis, sem er satt. En
þar borðum við yfirleitt bakteríurnar
og drepum þær þannig eða þvoum
þær af okkur jafnóðum. Þótt vissu-
lega sé hætta í einhverjum tilvikum
á að bakteríurnar berist með okkur
eða erlendu ferðafólki til landsins.
Hrátt kjöt getur hins vegar borið
mikið magn baktería á yfirborði sínu
sem auðveldlega getur borist í lík-
amsflóruna okkar úr því.“
Erum að taka rosalega áhættu
„Samkvæmt lýðheilsu sjónar miðum
erum við að minnsta kosti að taka
rosalega áhættu með því að flytja
kjöt óhindrað til landsins. Kjöti
sem gæti verið í allt að þriðjungi
tilfella smitað af algengum sýkla-
lyfjaónæmum bakteríustofnum eins
og svokölluðum klasakokkum sem
varla finnast ennþá hér á landi,“
sagði Vilhjálmur Ari Arason. /VH
Fuglaflensa í Evrópu vekur ýmsar spurningar um öryggi matvæla:
„Hræsni“ í rökum talsmanna
um óheftan innflutning
Félag eggjaframleiðenda:
Fordæmir starfshætti sem
fjallað var um í Kastljósi
Félag eggjaframleiðenda er slegið
yfir þeim aðbúnaði sem umfjöll-
un Kastljóss leiddi í ljós að varp-
hænur byggju við í einu eggjabúi
á Íslandi.
Félagið telur aðbúnaðinn og
blekkingar gagnvart neytendum um
að þar fari fram vistvænn búskapur
til skammar. Félagið biður íslenska
neytendur afsökunar á þessu og for-
dæmir þessa starfshætti.
Í yfirlýsingu frá Félagi eggja-
framleiðenda segir að félagið
leggi áherslu á að samkvæmt
úttektum Matvælastofnunar er
um einstakt tilvik að ræða. Á
undanförnum árum hafa átt sér
stað miklar umbætur í íslenskum
eggjabúum sem hafa miðað að
því að bæta aðbúnað varphæna,
meðal annars með nýjum húsum
sem uppfylla ýtrustu kröfur. Auk
þess hefur eitt eggjabú verið vott-
að af Vottunarstofunni Túni sem
lífræn framleiðsla þar sem gerðar
eru auknar kröfur um velferð og
aðbúnað.
Félag eggjaframleiðenda leggur
ríka áherslu á að eggjabú lands-
ins gæti að velferð og aðbúnaði
varphæna. Félagið mun leggja sig
fram, í samstarfi við opinberar eft-
irlitsstofnanir og neytendur, við að
uppræta starfshætti í líkingu við þá
sem fjallað var um í Kastljósi því
þeir eru með öllu óboðlegir. Stærstu verslanakeðjur lands-
ins og fleiri verslanir hafa tekið
egg frá Brúneggjum úr sölu eftir
umfjöllun Kastljóss fyrr í vik-
unni. Þar sem markaðshlutdeild
Brúneggja er nokkuð stór hefur
komið upp kvittur um hugsan-
legan skort á eggjum fyrir jólin.
Samkvæmt því sem kom fram í
Kastljósi hefur Brúnegg verið með
um 20% markaðshlutdeild á eggja-
markaði þrátt fyrir að fyrirtækið
hafi selt egg á 40% hærra verði en
aðrir framleiðendur. Það var gert í
skjóli þess að eggin voru merkt sem
vistvæn. Samkvæmt upplýsingum
Bændablaðsins mun markaðshlut-
deild fyrirtækisins nær því að vera
tæp 15%.
Hlutfall fugla eftir
framleiðendum
Samkvæmt upplýsingum frá
Matvælastofnun yfir leyfilegan
hámarksfjölda fugla hjá eggja-
framleiðendum með leyfi til
frumframleiðslu, er hlutfall hænsna
hjá framleiðendum sem hlutfall
af heildarfjölda hænsna á landinu
sem hér segir. Stjörnuegg er með
40% hæna, Nesbúegg er með 35%,
Brúnegg er með 8% og önnur fyr-
irtæki, Högnastaðabúið, Hvammur,
Grænegg, Grænahraun, Klaufi,
Efri-Mýrarbúið, Hamraegg og
Grýlusteinn, eru með undir 5%
hæna.
Í framhaldi af því að stærstu
verslanakeðjur landsins og fleiri
verslanir hafa hætt að selja egg frá
Brúneggjum í framhaldi af umfjöll-
un Kastljóss hafa heyrst raddir sem
telja að skortur verði á eggjum á
næstunni.
Framleiðendur munu anna
eftirspurn
Þorsteinn Sigmundsson, eggja-
framleiðandi á Elliðahvammi og
formaður Félags eggjabænda, telur
litlar líkur á að framleiðendur nái
ekki að anna eftirspurn eftir eggj-
um fyrir jólin þrátt fyrir að egg frá
Brúneggjum séu tekin af markaði.
„Eggjaframleiðendur hafa keyrt
framleiðslu sína á fullu frá því í vor
til að framleiða egg fyrir erlenda
ferðamenn og ekki enn farnir að
draga hana saman þannig að ég held
að þetta eigi að sleppa.
Sala á eggjum er mest frá og með
júní til september og svo um jólin
þannig að fólk þarf ekkert að óttast
skort eða fara að hamstra eggjum.“
Ítrekaðar athugasemdir MAST
Í umfjöllun Kastljóss um illa meðferð
Brúneggja á varphænum kom fram
að Matvælastofnun gerði ítrekaðar
athugasemdir við aðbúnað dýranna
og að fyrirtækið hafi brugðist seint
og illa við athugasemdum stofnunar-
innar um að bæta aðbúnað dýranna.
Í umfjöllun Kastljóss kom einnig
fram að Brúnegg hefur merkt fram-
leiðslu sína sem vistvæna framleiðslu
í mörg ár án þess að hafa til þess
vottun og þannig blekkt neytendur
til fjölda ára.
Hætta að selja egg frá
Brúneggjum
Bæði þessi atriði hafa vakið upp
gríðarlega hörð viðbrögð neyt-
enda. Verslanir Krónunnar, Bónus
Hagkaup og Melabúðin hafa allar
lýst því yfir að þær séu hættar að selja
egg frá Brúneggjum eftir umfjöllun
Kastljóss. /VH
Ólíklegt að skortur verði á eggjum fyrir jól