Bændablaðið - 01.12.2016, Blaðsíða 44

44 Bændablaðið | Fimmtudagur 1. desember 2016
Helstu nytjaplöntur heimsins
Vatnabuffalóinn er íbúum
Suðaustur-Asíu allt í senn fæða,
burðar- og dráttardýr. Í menn-
ingu Indverja er kýrin heilög og
Ítalir framleiða mozzarella-ost úr
buffalóamjólk.
Matvæla- og landbúnaðarstofn-
un Sameinuðu þjóðanna, FAO,
áætlar að í heiminum séu hátt í 180
milljónir taminna vatnabuffalóa og
langflesta þeirra, um 95%, er að
finna á Asíu.
Á Indlandi er fjöldi talinn vera
rétt tæpar 100 milljónir og því ríf-
lega helming allra vatnabuffalóa í
heiminum að finna þar. Pakistan er
í öðru sæti þegar kemur að fjölda
vatnabuffalóa með hátt í 25 milljón
dýr. Næsta land þar á eftir er Kína
og samkvæmt áætlun FAO er fjöldi
vatnabuffalóa þar um 23 milljónir.
Í fjórða sæti er Egyptaland með
um 2,5 milljón dýra og í Brasilíu,
sem er í fimmta sæti, eru þeir um
1,7 milljónir og í Nepal, sem er í
sjötta sæti, eru þeir tæplega milljón.
Eftir það fellur fjöldi vatnabuffalóa
í hverju landi snarlega. Í Mjanmar,
sem áður hét Búrma, eru þeir taldir
vera rúmlega tvö hundruð þúsund
og þótt merkilegt megi þykja er
fjöldinn litlu minni á Ítalíu. Þar á
eftir koma Tyrkland og Víetnam
með rúmlega 30 þúsund vatna-
buffalóa hvort land.
Auk er að finna fáeinar milljónir
taminna vatnabuffalóa í Afríku og
Suður-Ameríku, nokkur hundruð
þúsund í Ástralíu og í Evrópu og
nokkur þúsund gripi í Norður-
Ameríku.
Uppruni og útbreiðsla
Vatnabuffalóar eru tamdir nautgrip-
ir sem eru upprunnir í Asíu. Þeir eru
af ætt nautgripa og ættkvísl sem
kallast, Bubalus. Innan ættkvíslar-
innar eru sjaldgæfar tegundir villtra
buffalóa eins og B. arnee sem finnst
í Nepal og austanverðu Indlandi og
B. kerabau og villtir B. bubalis sem
eiga búsvæði í Suðaustur-Asíu.
Steingervingar benda til að í
eina tíð hafi einnig verið uppi villtir
vatnabuffalóar í Evrópu og kallast
B. murrensis.
Tamdir vatnabuffalóar eru
afkomendur B. bubalis og er þeim
skipt í tvær undirtegundir vatna-
buffalóa sem halda sig mikið í
ám og þá sem eiga búsvæði á
mýra- eða fenjasvæðum. Sú fyrri
kallast fljótabuffalóar, en sú síð-
ari mýrabuffalóar. Ríflega 70% af
öllum vatnabuffalóum í heiminum
eru fljótabuffalóar.
Í heiminum er að finna yfir eitt
hundrað vel skilgreind buffalóa-
ræktunarkyn og fjölda afbrigða.
Þar af finnast að minnsta kosti tíu
á Indlandi sem kallast Badhawari,
Kalahandi, Nili-Ravi, Jafarabadi,
Marathwada, Mehsana, Nagpuri,
Pandharpuri, Toda, og Surti. Tvö á
Kúbu, Búfalo de Pantano og Búfalo
de Rio og tvö í Búlgaríu sem kall-
ast Murrah og búlgarski buffalóinn.
Ravi í Pakistan og Xilin í Kína svo
dæmi séu tekin.
Fljótabuffalóar eru meira nýttir
til mjólkurframleiðslu en mýrarút-
gáfan. Mýrarbuffalóar þykja aftur
á móti betri dráttar- og burðardýr.
Forverar taminna vatnabuffalóa
áttu búsvæði um stóran hluta
Suðaustur-Asíu, allt frá Pakistan
í vestri til Víetnam í austri, og
í suðurhéruðum Kína. Þá var
einnig að finna á Filippseyjum og
í Indónesíu.
Talið er að fyrstu vatna-
buffalóarnir hafi verið tamdir
í Indusdalnum, sem liggur frá
Afganistan gegnum Pakistan til
Indlands, fyrir um það bil 5.000
árum og aftur í Kína þúsund árum
síðar. Þaðan hafa þeir breiðst út
sem húsdýr til annarra svæða
í Suður-Asíu. Frá Asíu berast
vatnabuffalóar af fljótakyni til
Mesópótamíu um 2.500 árum fyrir
Vilmundur Hansen
vilmundur@bondi.is
Matvæla- og landbúnaðarstofnun Sameinuðu þjóðanna, FAO, áætlar að í heiminum séu hátt í 180 milljónir taminna vatnabuffalóa.
Á Indlandi og Pakistan eru kýr vatnabuffalóa helsta uppspretta mjólkur og
mjólkurafurða landanna.
Vatnabuffalóar eru sagðar vera einstaklega meðfærilegar skepnur og hreint
barnameðfæri.
Kjöt vatnabuffalóa er seigara en
venjulegt nautakjöt og því oft
hægeldað til að mýkja það.
Mjólk buffalóa hentar vel til
ostagerðar. Mozzarella-ostur úr
buffalóamjólk er upprunninn á Ítalíu.