Bændablaðið - 27.06.2019, Page 8

Bændablaðið | Fimmtudagur 27. júní 20198
FRÉTTIR
Sóknarfæri í nautakjötsframleiðslu geta legið víða:
Nærtækir möguleikar
með ung- og alikálfa
– og markvissri markaðssetningu
Á ráðunautafundi Ráðgjafar­
miðstöðvar landbúnaðarins
(RML) og Landbúnaðarháskóla
Íslands á Hvanneyri á dögunum
fór Jóna Þórunn Ragnarsdóttir,
ráðunautur hjá RML, yfir
stöðu og horfur í íslenskri
nautakjötsframleiðslu og um
möguleg sóknarfæri í greininni.
Hún benti til dæmis á það hvort
það mætti ekki huga meira að
kálfakjötsmarkaði, með því að
setja kálfana nýfædda í eldi
fremur en í sláturhús.
„Já, þetta var eitt af því sem
ég benti á,“ segir Jóna um þennan
sóknarmöguleika. „Þegar maður
skoðar hversu margir kálfar
fara nýfæddir í sláturhús vakna
spurningar hvort bændur ættu ekki
að skoða meira þann möguleika að
spila meira á kálfakjötsmarkaðinn.
Það er auðvitað dýr framleiðsla en
það fæst líka verðmætt gæðakjöt í
staðinn.“
Sóknarfæri háð góðri
markaðssetningu
Jóna beinir sjónum að tveimur
kálfaflokkum; ungkálfar, nýfæddir
mjólkurkálfar (UK), og alikálfar
(AK) sem er slátrað innan við
ársgömlum. Á bilinu 1.200 og 1.500
ungkálfum er slátrað nýfæddum
árlega, sem gætu skilað 300–400
tonnum af skrokkum miðað við
meðalfall ef þeir yrðu settir í eins til
tveggja ára eldi. Sóknarfærin fyrir
alikálfana eru að mati Jónu háð því
að markaðssetning yrði mjög öflug,
því slíkt eldi sé mjög dýrt. Hún áætlar
fallþunga skrokkanna um 80–100
kíló og gerðarflokkar frá O- til P-,
sumsé mest í lægri flokkum. Um 160
alikálfum var slátrað á síðasta ári.
Nokkur heilræði fyrir
betra nautkálfaeldi
Jóna leggur til nokkrar ábendingar
til framfara við eldi íslenskra
nautkálfa. Mikilvægt sé að huga að
því að nægt pláss sé, því plássleysi
sé almennt vandamál og geti dregið
úr fóðurnýtingu. Vanda skuli
hönnun húsa og gott sé að láta gripi
fylgjast að allan eldistímann. Hún
leggur áherslu á mikilvægi þess að
kálfarnir drekki nægt vatn og setur
spurningarmerki við það að fóðrun
hafi almennt batnað. Hún leggur til
að eldi verði hraðað og slátrað sé
18–20 mánaða frekar en 24 mánaða,
þó þannig að lágmarksfall verði
alltaf 250 kíló. Vænlegra gæti verið
að hafa minni hópa, tíðari slátrun
og meiri veltu gripa í gegnum
húsið. Þannig geti verið mögulegt
að ná 20–25 prósent fleiri gripum
í sláturstærð og það geti minnkað
þörf á viðahaldsfóðri.
Víða pottur brotinn
í holdanautaeldi
Jóna telur að víða sé pottur brotinn
í eldi holdagripanna, þar sem
holdablendingarnir séu lítið þyngri
en Íslendingarnir og ljóst að þar
þurfi bændur að taka ýmis atriði
til endurskoðunar.
Í lok erindis síns vék Jóna máli
sínu að möguleikum markaðs-
setningar, þar væru nokkur atriði
sem væru þess virði að gefa gaum.
Hún nefndi möguleikana
á heimtöku og eigin
markaðssetningu, einnig
fyrirbærinu REKO – þar sem
bændur geti átt í milliliðalausum
viðskiptum við neytendur í
gegnum Facebook, mikilvægi
markaðssetningar á staðbundnum
matvælum sem innlegg í
loftslagsumræðuna og að
grasfóðrun hefði jákvæða
ímynd fyrir gæði afurðanna og
vegna dýravelferðar. Þá skipti
framsetning kjötafurðanna máli
og hlusta þyrfti eftir röddum
neytenda og matreiðslumanna –
en einnig eftir óskum þeirra sem
væru óreyndir í eldhúsinu.
Að lokum nefndi hún
möguleikann á markaðssetningu á
kjöti af kvígum í meira mæli vegna
mögulegs offramboðs kvígna til
ásetnings. Kjöt af þeim væri meyrara
en af nautum – svipað uxakjöti. /smh
Jóna Þórunn Ragnarsdóttir, ráðunautur hjá RML. Mynd / úr einkasafni
Sauðfjárslátrun haustið 2019:
SS hækkar verð fyrir dilkakjöt
um átta prósent frá því í fyrra
– Greiðir bændum álag fyrstu fjórar vikurnar og líka í lok sláturtíðar
Sláturfélag Suðurlands (SS) hefur
gefið út verðskrá fyrir innlagt
kindakjöt haustið 2019. Verð fyrir
dilka hækkar um átta prósent milli
ára og verð fyrir fullorðið hækkar
um fjögur prósent.
Að sögn Steinþórs Skúlasonar,
forstjóra SS, eru aðstæður á markaði
að mörgu leyti góðar og því ekkert
sem kemur í veg fyrir að gefa út
verð núna. Stefna SS er að greiða
samkeppnishæft afurðaverð og
ef vel gengur að miðla hluta af
rekstrarafgangi til bænda í formi
viðbótar á afurðaverði.
Eins og áður verður innlegg
staðgreitt föstudaginn eftir
innleggsviku. Slátrun hefst
miðvikudaginn 4. september og
lýkur miðvikudaginn 6. nóvember,
sem er lenging um einn dag frá því
í fyrra.
Verðhlutföll hjálpa bændum að
ákveða sláturtíma
Á vef SS kemur fram að verðhlutföll
hjálpi bændum til að meta hvenær
hagkvæmast er að slátra eftir
aðstæðum hvers og eins.
Vikuna 4. til 6. september, eða
36 viku ársins, verður 20 prósent
álag fyrir dilkakjöt og verður
verðhlutfallið því 120 prósent af
verðskrá, en fer síðan lækkandi.
Með þessu hyggst SS reyna að
fá bændur til að koma fyrr með fé
til slátrunar og jafna fjölda yfir
tímabilið.
Reiknað er með að slátra um
2.000 fjár á dag fyrstu vikuna. Það
fari síðan stigfjölgandi í 2.400,
2.500 og mest í 2.600 dilka á dag
þegar mest lætur í vikum 40, 41,
42 og 43.
Heimtaka á kjöti
SS birtir einnig verðskrá fyrir
heimtöku á kjöti. Ekki er hægt að
taka heim skrokka eftir númerum. Ef
bændur vilja taka valda gripi heim
þarf að merkja þá á haus fyrir flutning
í sláturhús.
Gjald í haust fyrir heimtöku
og 7 parta sögun er tvískipt. Fyrir
magn sem er minna en 15 stykki á
innleggjanda er gjaldið 3.800 kr./stk.,
en á það magn sem er umfram 15 stk.
er gjaldið 4.900 kr./stk.
Ef slög og hálsar eru lögð inn
verður þetta gjald annars vegar 3.300
kr/stk. og hins vegar 4.400 kr./stk.
á magn umfram 15 stk. Heimtaka
á fullorðnu fé kostar 4.200 kr./stk.
Fínsögun kostar aukalega 780 kr./stk.
Félagið tekur ekki fullorðna hrúta til
innleggs. /smh /HKr.
Margvíslegur ávinningur af því að nota flatgryfjur:
Stuttur byggingartími, minni plast-
notkun og sparar tíma við heyskap
Á bænum Garði í Eyjafjarðarsveit
var fyrri part þessarar viku tekin
í noktun ný flatgryfja.
„Ávinningurinn er margvíslegur,
en ekki hvað síst horfum við til
umhverfissjónarmiða og drögum
töluvert úr okkar plastnotkun með því
að verka hey og geyma með þessum
hætti,“ segja bræðurnir Aðalsteinn
og Garðar Hallgrímssynir.
Stuttur byggingartími
og sterk steypa
Flatgryfjan er frá hollenska fyrir-
tækinu Boschbeton, en um er að ræða
forsteyptar einingar sem hver um sig
vegur tæp 4 tonn.
Stæð gryfjunnar við Garð er 60
sinnum 12 og vegghæðin er um 2
metrar. Benedikt Hjaltason, sem
flytur flatgryfjunar inn og sér um
uppsetningu þeirra, segir að það
sem einkenni þær sé óvenju sterk
og endingargóð steypa, þannig að
viðbúið sé að flatgryfjurnar standi um
langa hríð án viðhalds. Benedikt hefur
verið við uppsetningu á flatgryfjunni
við Garð síðustu daga, en hann segir
að einn af kostum gryfjanna sé stuttur
vinnutími við uppsetningu.
„Byggingartíminn er afskaplega
stuttur, frá því menn panta einingarnar
í Hollandi og þar til gryfjan er tilbúin
til notkunar líða um þrjár vikur,“
segir Benedikt.
Flatgryfjan við Garð er hin fyrsta
þessarar tegundar sem sett er upp hér
á landi, en Benedikt segir bændur
forvitna um gryfjurnar og fjölmargar
fyrirspurnir hafi borist. Gryfjan við
Garð, þ.e. forsteyptu einingarnar og
öll vinna við uppsetningu þeirra,
kostar 6.250.000 þúsund krónur án
virðisaukaskatts.
Draga úr plastnotkun
Aðalsteinn og Garðar eru
hæstánægðir með nýju
flatgryfjuna, en þeir segja að það
magn sem komist fyrir í henni
samsvari um það bil eitt þúsund
rúllum. Sparnaður við kaup á plasti
sé því þónokkur, líkast til um 400
þúsund krónur. Ekki síður megi
horfa til umhverfissjónarmiða,
bændur hafi verið hvattir til að
stilla plastnotkun sinni í hóf sem
kostur er. Með því að verka og
geyma hey í flatgryfjum sé komið
til móts við þau sjónarmið.
„Við teljum okkur vera að svara
því kalli með því að koma þessari
flatgryfju upp,“ segir Aðalsteinn.
Tímasparnaður við
heyskap og gjöf
Hann segir að Garðsbændur hafi
áður verkað hey í flatgryfjur, en
þær hafi verið annars konar. Hlakki
menn til að sjá hver útkoman á
nýju gryfjunni verður. Aðalsteinn
segir að flatgryfjunni fylgi mikill
tímasparnaður við heyskapinn
þar sem ekki þurfi lengur að
rúlla. Einnig verði töluverður
tímasparnaður við hverja gjöf
þegar kýr eru í fjósi, ekki þurfi
þá lengur að taka til rúllur og rífa
utan af þeim.
„Þetta verður mun minni vinna
og auðveldari, gjöfin mun ganga
fljótar fyrir sig en þegar notaðar
eru rúllur,“ segir Aðalsteinn. Þá
bætir hann því við að eflaust henti
flatgryfjur stærri búum betur en
þeim minni. Fjárfestingin sé
lengur að borga sig upp á minni
búunum. /MÞÞ
Garðar og Aðalsteinn Hallgrímssynir, bændur í Garði í Eyjafjarðarsveit, með
Benedikt Hjaltasyni, sem flytur inn og setur hollensku flatgryfjurnar upp.