Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1995, Blaðsíða 14

Valgerður Stefánsdóttir forstöðum.:
S amskiptamiðstöð
heyrnarlausra og heyrnarskertra
ASamskiptamiðstöðina kemur
stöðugur straumur fólks: heyrn-
arlausir, heyrandi, daufblindir, nem-
endur, foreldrar, áhugamenn og túlkar.
Stöðin er í fyrrverandi heimavistar-
húsi fyrir nemendur Heyrnleysingja-
skólans og eru vistarverur hennar
yfirleitt í notkun frá átta á morgnana
til tíu á kvöldin.
Náin tengsl eru á milli táknmáls-
fræðinámsins við Háskóla Islands og
Samskiptamiðstöðvarinnar. Nemend-
ur koma á Samskiptamiðstöðina til
þess að vinna verkefni, fá lánaðar
bækur, festa táknmál sitt á myndband
til þess að meta færni sína og í von
um að hitta heyrnarlausa til þess að
æfa sig. Kennarar í náminu hittast líka
til samvinnu á stöðinni og nota mynd-
verið til þess að vinna námsefni og
rannsóknarefni fyrir táknmálsfræði-
námið.
Á Samskiptamiðstöðina koma
fjölskyldur heyrnarlausra á táknmáls-
námskeið eða svokallaða foreldra-
morgna þar sem foreldrar geta hist og
spjallað um sameiginleg áhugamál.
Heyrnarlausir koma í heimsókn til
þess að panta sér túlk eða bara til að
hitta aðra heymarlausa og spjalla. Á
stöðina koma daufblindir til þess að
læra eða kynnast nýjum vinum sem
tala táknmál og á vormisserinu hafa
verið haldin um þrjátíu táknmáls-
námskeið af ýmsum þyngdarstigum
og gerðum.
Túlkaþjónustan sem Samskipta-
miðstöðin veitir er alltaf að auk-
ast og hefur margfaldast á síðasta ári,
sérstaklega eftir 1. mars að félags-
málaráðuneytið veitti fé til túlkunar
fyrir heyrnarlausa og daufblinda.
Á Samskiptamiðstöðinni er unnið
að ýmsum baráttumálum heyrnar-
lausra, heymarskertra og daufblindra
í samráði við hagsmunafélög þessara
hópa. Sem dærni um baráttumál má
nefna opinbera viðurkenningu á
táknmálinu, rétt heyrnarlausra barna
til að fá að alast upp með táknmál í
Valgerður Stefánsdóttir.
umhverfi sínu og rétt heyrnarlausra,
heyrnarskertra og daufblindra til
greiðrar þátttöku í samfélaginu m.a.
með aðstoð túlka.
Fastráðnir starfsmenn eru þessa
dagana einungis sex auk forstöðu-
mannsins, þrír starfsmenn túlkaþjón-
ustu og tveir sem starfa við tákn-
málsnámskeiðin. Lausráðnir tákn-
málskennarar eru átta og túlkar tíu,
auk nokkurra starfsmanna í tímavinnu
eins og bókasafnsfræðinga, þýðenda
og kvikmyndagerðarmanna.
Samskiptamiðstöð heyrnarlausra
og heyrnarskertra var stofnuð um
áramót 1990-1991 til þess að stuðla
að jafnrétti heyrnarlausra til þjónustu
sem víðast í þjóðfélaginu á grundvelli
táknmáls heyrnarlausra. Hlutverk
hennarerað annast:
a. rannsóknir á íslensku táknmáli
b. kennslu táknmáls
c. táknmálslúlkun
d. aðra þjónustu
Samskiptamiðstöðin heyrir undir
menntamálaráðuneytið en hún þjónar
stofnunum, fyrirtækjum og einstakl-
ingum alls staðar úr samfélaginu og
hefur verið sett gjaldskrá fyrir þjón-
ustu hennar, svo sem táknmálsnám-
skeið og túlkaþjónustu.
Táknmálsrannsóknir
Táknmálsrannsóknir sem unnar
eru á stofnuninni eru nátengdar ann-
arri starfsemi Samskiptamiðstöðvar-
innar og samvinnuverkefnum sem
hún tekur þátt í.Stór hluti tengist tákn-
málsfræðináminu í Háskólanum.
Kennarar vinna að frumrannsóknum,
skoða táknmálið markvisst og leita að
dæmum og reglum til þess að byggja
á í kennslustundum.Hér er um grunn-
rannsóknir að ræða því í íslenska tákn-
málinu hefur málfræðin enn ekki ver-
ið fullgreind, skráð og skipulögð.
Á Samskiptamiðstöðinni er líka
unnið að námsefnisgerð, bæði í rituðu
máli og á myndböndum, en eðli máls-
ins samkvæmt verður stærsti hluti
námsefnis í táknmáli að vera á mynd-
böndum. Námsefnið, sem unnið er á
stöðinni, er notað á táknmálsnám-
skeiðum, í táknmálsnámi í fram-
haldsskólum, í Menntaskólanum við
Hamrahlíð þar sem kenndir eru móð-
urmálsáfangar í táknmáli fyrir heyrn-
arlausa og við nám í táknmálsfræði
við Háskóla íslands.
Nýlega er hafið samstarfsverkefni
með Vesturhlíðarskóla um móður-
málskennslu í táknmáli fyrir nem-
endur skólans.Þar er því nýhafið
geysistórt rannsóknar- og þróunar-
verkefni.
Á síðastliðnu ári var veitt til stofn-
unarinnar fé úr Framkvæmdasjóði
fatlaðra til þess að vinna rannsókn á
aðstæðum daufblindra. Fyrri hluta
þeirrar rannsóknar er lokið og vinna
hafin við seinni hlutann.í september
1994 var gert samkomulag, sem Sam-
skiptamiðstöð er aðili að, á milli
þekkingarmiðstöðva á Norðurlöndum
um samnorræna rannsókn á máli
daufblindra.
Táknmálsnámskeið
Heyrnarlausir eru einangraðir í
samfélagi okkar vegna erfiðleika við
samskipti. Einn þáttur í að rjúfa
einangrunina er að fleiri heyrandi læri
táknmál og að skilningur þessara hópa
innbyrðis aukist og viðhorf breytist.
Reglulega er boðið upp á nám-
skeið í táknmáli á vegum Samskipta-
14