Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1995, Blaðsíða 15

miðstöðvar og fá for-
eldrar eða börn heym-
arlausra að sækja nám-
skeiðin sér að kostnað-
arlausu. Hvert nám-
skeið er 21 kennslu-
stund og á vormisserinu
hafa verið haldin um
þrjátíu námskeið af
mismunandi gerðum og
þyngdarstigum fyrir
einstaklinga: heyrandi,
heyrnarskerta, heyrn-
arlausa og daufblinda
og ýmsar starfsstéttir
eða vinnustaði svosem
fóstrur, bankamenn og
verslunarfólk. Haldin
hafa verið sérstök nám-
skeið í “tákn með tali” fyrir sambýli
og nýjasta námskeiðið er námskeið
fyrir heyrnarskerta og þá sem misst
hafa heyrn í að nota tákn til þess að
styðja varalestur. Áhersla er lögð á
símenntun táknmálskennaranna með
reglulegu námskeiðahaldi bæði í
kennsluaðferðum, táknmálsfræði og
til þess að breiða út nýjustu strauma
og stefnur í kennslu táknmáls erlendis
frá. Táknmálskennaramir hafa allir
fram til þessa verið heyrnarlausir og
átt táknmál að móðurmáli.
T ákn niálsfr æði nám
í september sl. náðist stóráfangi í
baráttu heymarlausra fyrir máli sínu
þegar kennsla í táknmálsfræði hófst
við heimspekideild Háskóla Islands
í samvinnu við Samskiptamiðstöð.
Námið er 60 einingar til B.A. - prófs
og einnig verður boðið upp á 40
eininga hagnýtt nám í túlkun, samtals
100 einingar. Kennarar í náminu eru
allir núverandi eða fyrrverandi starfs-
menn Samskiptamiðstöðvar. Námið
er sett upp sem tilraun og er einungis
ákveðið að taka inn nemendur tvisvar
það er september 1994 og september
1995. Eitt kennsluár er nú að baki og
tæplega þrjátíu manns hafa lokið 30
einingum í táknmálsfræði frá Háskóla
Islands.
Ráðgjöf
Mikilvægur þáttur í starfsemi
Samskiptamiðstöðvarinnar er að
styðja máluppeldi barna sem fæðast
heyrnarlaus. Fæðist barn heyrnarlaust
lærirþað ekki íslensku í eðlilegu sam-
spili við umhverfi sitt. Islenska verður
því ekki móðurmál heyrnarlausa
bamsins heldur táknmál. Til þess að
heyrnarlausa barnið nái fullum þroska
þarf að sjá því fyrir ríku málumhverfi
og málörvun á táknmáli. Máltaka
heyrnarlausra barna og heyrandi
barna lýtur nákvæmlega sömu lög-
málum; því ríkara málumhverfi þeim
mun betra mál og þeim mun sterkari
einstaklingur tilfinningalega, félags-
lega og vitsmunalega.
Samskiptamiðstöðin veitir fjöl-
skyldum heymarlausra bama ráðgjöf
og stuðning varðandi máluppeldi
barnsins auk táknmálsnámskeiðanna.
Leikskólar hafa leitað til Samskipta-
miðstöðvarinnar um ráð og leiðbein-
ingar um uppbyggingu málumhverfis
fyrir heyrnarlaus og heyrnarskert
börn. Einnig hefur verið leitað til
okkar eftir ráðgjöf hvað varðar mál,
kennslutækni og námsaðstæður frá
flestum þeim skólum sem heyrnar-
lausir stunda nám við. Til stöðvarinn-
ar er einnig hringt frá vinnustöðum
heyrnarlausra og öllum öðrum sem
vilja bæta samskipti sín við þá.
Túlkaþjónusta
Frumforsenda fyrir þátttöku
heyrnarlausra í samfélagi okkar er að
þeir hafi aðgang að góðri túlkaþjón-
ustu. Sérhver einstaklingur þarf að
fá þörfum sínum fyrir túlkun fullnægt
eftir eigin óskum þannig að túlkaþjón-
ustan geri heyrnarlausum kleift að
njóta réttinda sinna og takast á við
skyldur sínar í samfélaginu. Til þess
að þetta náist verður túlkaþjónustan
að vera endurgjaldslaus þjónusta fyrir
notendur, heyrnarlausa og heyrandi
og auðvelt á að vera að
panta túlk og fá þjón-
ustuna. Engin lög eru
til í landinu sem tryggja
skýran rétt til túlkunar.
Fram til 1. mars síðast-
liðinn var það einungis
á afmörkuðum sviðum
svo sem í skólum, í
dómskerfinu, hjá lög-
reglu og inni á sjúkra-
húsum sem heyrnar-
lausir hafa átt vísan rétt
til túlkunar en þann 1.
mars veitti félagsmála-
ráðuneytið til bráða-
birgða tveimur millj-
ónum krónatil greiðslu
kostnaðar vegna tákn-
málstúlkunar. I samræmi við bráða-
birgðareglur sem settar voru um
táknmálstúlkun jukust möguleikar
heyrnarlausra. Reglur þessar eiga að
gilda þar til nefnd sem fjalla á um
framtíðarskipan táknmálstúlkunar
hefur lokið störfum. Reglurnar taka
til túlkunar vegna samskipta við
opinberar stofnanir, vegna viðskipta
við sjálfstætt starfandi sérfræðinga,
vegna upplýsingamiðlunar og kynn-
ingar á opinberri þjónustu og í undan-
tekningartilvikum kostnað við túlkun
ef sýnt er að það varði hagsmuni hins
heyrnarlausa verulega.
Túlkaþjónustan stendur fyrir sí-
menntun starfsmanna þar sem unnið
er að því að þróa hæfni þeirra til þess
að hægt sé að sinna ólíkum aðferðum
við túlkun og ná gæðum í þjónustu.
Við túlkaþjónustu starfa þrír fast-
ráðnir táknmálstúlkar. Auk þeirra
vinna í tímavinnu átta táknmálstúlkar
og þrír rittúlkar. Flestir túlkanna hafa
stundaskrá í föstum verkefnum í skól-
um en einnig erþjónustu þessara túlka
miðlað til allrar daglegrar túlkunar
fyrir heyrnarlausa og þeirra sem panta
þjónustuna vegna samskipta við
heyrnarlausa.
Framleiðsla
Á Samskiptamiðstöðinni er vísir
að myndveri þar sem framleiddar eru
“bækur” á táknmáli. Þessar “bækur”
eru til dæmis myndbönd með þýddum
barnabókum á táknmál, námsefni,
menningarefni, fræðsluefni og
táknmálsorðabækur um efnisflokka
unnar eftir pöntun.
Sjá næstu síðu
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
15