Orð og tunga - 2020, Qupperneq 9

Orð og tunga 22 (2020). https://doi.org/10.33112/ordogtunga.22.1
Formáli ritstjóra
Undirbúningur 22. heftist Orðs og tungu markaðist, eins og flest ann­
að, af komu kórónuveirunnar sem setti alla heimsbyggðina á annan
endann nú í vor. Greinar sem voru í vinnslu skiluðu sér ekki allar á
tilsettum tíma, því eins og gefur að skilja er erfitt fyrir marga að finna
sér tíma við slíkar aðstæður til að sinna nákvæmnisvinnu eins og að
ganga frá fræðilegum greinum. Þótt ýmsu sé hægt að áorka heima
held ég að mörgum sé orðið ljóst hversu mikilvægt það er að geta
komist á vinnustað.
Þrátt fyrir ýmsar tafir eru að þessu sinni fjórar ritrýndar greinar í
heftinu sem fjalla um orðræðuagnir, beygingar og orðmyndun, töku­
orð og setningafræði. Auk þess birtast hér þrjár fróðlegar smágreinar
um nýyrði, réttritun og nafnfræði, þrír pistlar um nýjungar á sviði
hagnýttar málfræði og bókafregnir þar sem áhugaverðar útgáfur á
sérsviði tímaritsins eru kynntar í örstuttu máli.
Í fyrstu ritrýndu grein heftisins fjallar Þóra Björk Hjartardóttir
um orðræðuögnina hvað í sjálfsprottnum samtölum og skoðar notkun
hennar út frá kenningum samskiptamálfræðinnar. Í greininni færir
Þóra rök fyrir því að hvað komi einkum fyrir í tíma­ og magnliðum
og sé notað sem einskonar varnagli um sannleiksgildi yrðingar: að
það kunni að vera eitthvert ósamræmi á milli hins sagða og þess
sem er í raun. Samtölin sem Þóra skoðar eru fengin úr Íslenska
talmálsbankanum ÍSTAL.
Í grein Margrétar Jónsdóttur segir frá fleirkvæðum aðkomuorðum
sem enda á ­ík, eins og epík, keramík og klassík. Margrét færir fyrir því
rök að þessi orð hafi engar kerfisbundnar breytingar í för með sér
fyrir íslenskt mál. Þess í stað hafi þau aðlagast málkerfinu í hvívetna.
Efniviðurinn er sóttur á netið og í ýmis gagnasöfn Stofnunar Árna
Magnússonar í íslenskum fræðum.
tunga_22.indb 7 22.06.2020 14:03:49