Orð og tunga - 2020, Blaðsíða 24

12 Orð og tunga
nein slík merki greinanleg hvorki á undan né eftir ögninni, sbr. dæmi
(1) (ég fór einmitt hvað fyrir tveimur árum þá fór ég að heimsækja þarna
fólk)og (2) (en ég hef einmitt er með hvað tuttuguogeinstommu skjá niðri
í vinnu)í 1. kafla.
Sameiginlegt öllum þessum dæmum, (1), (2), (5) og (6) er að með
því að skjóta inn ögninni hvað á undan tíma­ eða magnlið sem fyrir­
vara um að tíminn eða talan sé alveg rétt gefur mælandi með slíkum
varnagla til kynna veika þekkingarlega afstöðu en þó er hann ekki all­
fjarri K+ endanum á þekkingarskalanum, sbr. umræðu í lok 3. kafla,
þar sem hann telur fremur sennilegt að hann fari með rétt mál.
Oft eru þátttakendur að ræða sameiginlega reynslu eða málefni
sem þeir allir hafa þekkingu á eins og sjá má í dæmi (4) hér að framan
þar sem mælandi telur sennilegt að umrædd stúlka hafi verið íslensk
og viðmælandi staðfestir það. Segja má að í slíkum tilvikum þegar
viðmælandi þekkir til málefnisins geti ögnin hvað þá einnig haft það
hlutverk að gefa honum tækifæri til að staðfesta að mælandi fari
rétt með. Nokkur fleiri slík dæmi má finna í efniviðnum þar sem
viðmælandi staðfestir á einn eða annan hátt orð mælanda og hér er
að lokum eitt slíkt tilgreint þar sem ögnin hvað er glögglega notuð
til að kalla eftir staðfestingu. Þessi notkun er þá ekki óáþekk öðru
meginhlutverki halans er það ekki sem skeyta má aftan við segðir á
skiptistöð í svokölluðum framlengdum enda lotunnar (sjá Þóru Björk
Hjartardóttur 2011).
(7) Húsdýragarðurinn: ÍSTAL (06­220­02)
01 A: og þetta varð alveg sko ég var alveg svona hérna hvenær var það
02 sem við vorum í Húsdýragarðinum (.)
03 B: að það sé fló þaðan=
04 C: =það var um síðustu helgi
05 A: nei ég var sko búin að fá þetta fyrir svona hálfum mánuði síðan
06 (.) [og þetta var bara ] svona venjulegt flóabit ég fæ
07 C: [þetta er kannski bara stunga]
08 A: alltaf svona ofnæmisviðbrögð við flóabitum (.) svo bara jafnar
09 þetta sig á einhverju viku tíu dögum svo fórum við í
→ 10 Húsdýragarðinn á hvað laugardag eða sunnudag
11 C: sunnudag
12 A: sunnudaginn (.) og þá bara þú veist byrjaði ég bara að
13 stokkbólgna og hérna ég veit ekki hvað hefur gerst
Hér er A að segja B frá skordýrabiti sem hún hafi fengið fyrir skemmstu
sem blossaði síðan upp þegar hún ásamt C fór í Húsdýragarðinn. Hún
man hins vegar ekki alveg hvenær það var og spyr fyrst C (línur 1 og
tunga_22.indb 12 22.06.2020 14:03:49