Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1970, Page 43

landgræðslutilraun á sprengisandi 41
Mynd 5. Gróðurkragi er aðeins, þar sem rak-
ans nýtur við. Onnur svæði þorna um of, af
því að vatnið hripar niður um gljúpan sandinn.
Þar er þurrkaeyðimörk yfir vaxtartíma jurta.
Fig. 5. The precipitaiion seeps through the
porous sand and during the growing season the
plants have not acess to water except on the
border of springs and rivulets. The rest of the
area becomes a dry desert.
unum, en ekki vinnandi vegur að greina
þær til tegunda. Sandfok virtist hafa gjör-
eyðilagt sáninguna við Tungnaárkrók og
Fjórðungsvatn og var því hætt að bera á
þá reiti strax á öðru ári. Farið var að bera
á reitinn við Fjórðungsvatn aftur sumarið
1967, þegar í ljós kom, að gróður í reitnum
var þéttari og áberandi vöxtulegri en utan
hans. Var borið á hann eftir það.
Sáning í hinum reitunum mun að mestu
hafa mistekizt. Vegna einangrunar hefur
ekki verið unnt að vitja reitanna nema
einu sinni á ári, og liggur ekki ljóst fyrir,
hvort heldur fræið spíraði illa eða óblíð
veður urðu nýgræðingnum að aldurtila.
Hula túnvinguls var 3—15% fyrstu árin
el'tir sáninguna, en fór smáþverrandi, unz
hann var algjörlega horfinn sumarið 1968.
Aftur á móti urðu miklar framfarir á þeim
gróðri, sem fyrir var, og hefur hann stöð-
ugt verið að þéttast.
Á hverju ári deyja að hluta hinar skamm-
lífu blómplöntur, svo sem melanóra og mel-
skriðnablóm, en einnig virtust einstakling-
ar langlífari tegunda týna tölunni. Kal í
grösum var sérstaklega áberandi sumarið
1968. Gróðurhula hefði stórlega minnkað
það árið, ef hinum einæru blómplöntum
hefði ekki samtímis fjölgað til mikilla
muna. Árið eftir fjölgaði grösum á ný, en
blómplöntum fækkaði aftur að sama skapi.
Þessi sveifla blómplantnanna verður ekki
skýrð nema að litlu leyti með breytingum
á vaxtarrými vegna kals og síðan endur-
græðslu grasa. Líklegra er þó, að veðurfar
um fræsetu og spírunartímann hafi ráðið
þar mestu um. Til samanburðar má geta
þess, að svipuð sveifla í fjölgun einærra
jurta (t. d. arfa og varpasveifgrass) fylgir
oftast kalárum í lágsveitum. Til þess að
gera sér grein fyrir, hversu mikið kalið var
veturinn 1967—68 voru dauðar jurtir tald-
ar með við gróðurmælingar, og hefur því
verið haldið áfram síðan. Ekki má skoða
tíðni dauðra jurta við hverja mælingu sem
marktækar upplýsingar um kal á undan-
förnum vetri, því að ógerlegt var að greina
hverju sinni, hvort jurtaleifarnar væru frá
liðnum vetri eða eldri.
Það vekur nokkra furðu, hve einstakar
tegundir bregðast mismunandi við áburð-
argjöf í hinum ýmsu reitum. í reitunum
við Tómasarhaga er fjallapuntur lang-
algengasta tegundin, og auk þess er hann
eina grastegundin, sem svo mikið er af við